10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 13-29 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Tarih Kitabı Sayfa 13–29 Cevapları

Sayfa 13

Soru: 1040–1299 yılları arasında meydana gelen önemli askerî gelişmeler hakkında verilen formu doldurunuz.

Cevap – Bildiklerim:

• Dandanakan Savaşı (1040): Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşu sağlandı.
• Pasinler Savaşı (1048): Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı ilk büyük zaferdir.
• Malazgirt Savaşı (1071): Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.
• Miryokefalon Savaşı (1176): Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşti.
• Haçlı Seferleri (1096–1270): Doğu-Batı ilişkilerini değiştirdi, siyasî ve sosyal sonuçlar doğurdu.
• Hıttin Muharebesi (1187): Selahaddin Eyyubi Kudüs’ü Haçlılardan aldı.
• Kösedağ Savaşı (1243): Anadolu Selçuklu Devleti zayıfladı, Moğol hâkimiyeti başladı.

Cevap – Merak Ettiklerim:

• Malazgirt Zaferi’nde uygulanan taktikler nelerdir?
• Haçlı Seferleri Anadolu’daki Türk beyliklerini nasıl etkiledi?
• Kösedağ Savaşı sonrası Anadolu’da hangi devletler güçlendi?

Soru: 1040–1299 yılları arasında meydana gelen önemli askerî mücadelelerle ilgili metin, kaynak ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Cevap: 1040 Dandanakan Zaferi ile Büyük Selçuklu Devleti kurulmuş, 1071 Malazgirt Zaferi ile Türkler Anadolu’ya kalıcı olarak yerleşmiştir. 1176 Miryokefalon Zaferi ile Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan çıkarma ümidi sona ermiştir. Türkler, hem İslam dünyasının koruyucusu olmuş hem de Anadolu’yu kalıcı yurt haline getirmiştir.

Sayfa 14

Soru: İncelediğiniz metin, kaynak ve görsellerden yola çıkarak öğretmeninizin rehberliğinde iki soru hazırlayınız.

1. Soru: Dandanakan Savaşı’nın kazanılması Türklerin İslam dünyasındaki rolünü nasıl etkilemiştir?

Cevap: 1040 Dandanakan Zaferi, Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşunu sağlamıştır. Bu zaferle Türkler, İslam dünyasının siyasi ve askerî koruyucusu haline gelmiş, Abbasî Halifeliği üzerindeki baskılar sona ermiştir. Türkler bundan sonra İslam dünyasında lider ve koruyucu güç konumuna yükselmiştir.

2. Soru: Selçukluların Bizans ve Gaznelilerle yaptığı savaşların Anadolu’nun Türkleşmesine katkısı ne olmuştur?

Cevap: Selçukluların Bizans ve Gaznelilere karşı kazandığı savaşlar, Anadolu’nun kapılarını Türklere açmıştır. Özellikle 1048 Pasinler Zaferi ve 1071 Malazgirt Zaferi sonrası, Anadolu’ya büyük Türk göçleri başlamıştır. Böylece Anadolu’da Türk-İslam kültürü yayılmış, bölgede Türkleşme ve İslamlaşma süreci hızlanmıştır.

Soru: Pasinler Savaşı ile ilgili metni ve kaynağı inceleyerek soruyu cevaplayınız.

Cevap: Pasinler Savaşı (1048), Selçukluların Bizans’a karşı kazandığı ilk büyük zaferdir. Bu savaş, Türklerin Anadolu’ya ilerleyişini hızlandırmış, Bizans’ın otoritesini zayıflatmıştır.

Sayfa 15

Soru: Pasinler Savaşı Türk tarihinin seyrini nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

Cevap: Pasinler Zaferi, Selçukluların Anadolu’daki ilerleyişini hızlandırmış, Bizans’a karşı üstünlük sağlamalarına yol açmıştır. Bu zafer, Türklerin Anadolu’da kalıcı olacağının göstergesidir.

Soru: Malazgirt Zaferi ile ilgili metin ve kaynaklardan yararlanarak soruları cevaplayınız.

Cevap: 1071 Malazgirt Zaferi, Anadolu’nun kapılarını Türklere açmıştır. Bizans ordusu büyük bir yenilgiye uğramış, zaferden sonra Anadolu’ya Türk göçleri artmıştır. Böylece Türk-İslam kültürü kökleşmiştir.

Sayfa 16

Soru: Sizce Sultan Alp Arslan, Türklerle sürekli savaş hâlinde olan ve Malazgirt’te esir alınan Doğu Roma İmparatoru’na neden konuk muamelesi yapmış olabilir? Açıklayınız.

Cevap: Sultan Alp Arslan, İslam’ın adalet ve merhamet anlayışına bağlı kalarak Romen Diyojen’e konuk muamelesi yapmıştır. Bu davranış, Selçuklu Devleti’nin büyüklüğünü ve siyasi olgunluğunu göstermiştir. Aynı zamanda bu tutum, Türklerin adaletli devlet anlayışını Batı dünyasına tanıtmıştır.

Sayfa 17

Soru 1: İncelediğiniz kaynaklara göre Türklerin Malazgirt Savaşı’nı kazanmasını sağlayan etkenler nelerdir? Açıklayınız.

• Turan taktiği (sahte ricat) uygulanmıştır.
• Türk süvarileri hızlı ve çevikti.
• Bizans ordusu çok uluslu ve disiplinsizdi.
• Alp Arslan’ın liderliği ve moral motivasyonu zaferi kolaylaştırmıştır.

Soru 2: Malazgirt Savaşı’nın Türk tarihine etkileriyle ilgili bir gazete haberi yazsaydınız bu habere nasıl bir manşet atardınız? Neden?

Cevap:
Manşet: “Anadolu’nun Kapıları Türklere Açıldı!”
Çünkü bu zafer, Türklerin Anadolu’ya kalıcı olarak yerleşmesini sağlamış, Bizans’ın askerî gücünü büyük ölçüde zayıflatmıştır.

Sayfa 18

Soru: Malazgirt ve Miryokefalon zaferlerinin Türk tarihi üzerindeki ortak etkileri nelerdir?

• Anadolu’nun kesin Türk yurdu olması sağlanmıştır.
• Bizans’ın Türkleri Anadolu’dan çıkarma umutları bitmiştir.
• Türk-İslam kültürü Anadolu’da kökleşmiştir.

Sayfa 19

Soru: Anadolu’da kurulan ilk Türk beylikleri ile ilgili metin ve bilgi görselinden yararlanarak soruyu cevaplayınız.

Cevap: İlk Türk beylikleri, Anadolu’nun Türkleşmesi için cami, medrese, kervansaray, köprüler inşa etmişlerdir. Ayrıca Bizans, Haçlı ve Gürcülere karşı mücadele ederek güvenliği sağlamış, Anadolu’yu Türk yurdu hâline getirmişlerdir.

Sayfa 22

Soru 1: İlk Türk beylikleri Anadolu’nun Türkleşmesi için hangi faaliyetleri yürütmüş olabilir? Açıklayınız.

Cevap: İlk Türk beylikleri, kalıcı eserler yapmış, ticaret yollarını güvence altına almış, sınır güvenliğini sağlamış, İslam kültürünü Anadolu’ya taşımışlardır.

Soru 2: Haçlı Seferleri, Hıttin Muharebesi ve Kudüs’ün yeniden fethi ile ilgili verilenlerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Cevap: 1187 Hıttin Zaferi sonucunda Kudüs Müslümanların eline geçti. Bu zafer, İslam dünyasında büyük sevinç yaratmış, Müslümanların siyasi birliğini güçlendirmiştir. Avrupa’da ise şok etkisi yaratmış, yeni Haçlı Seferleri’nin başlamasına sebep olmuştur.

Sayfa 23

Soru: I. Haçlı Seferi’nin sonuçları Türk tarihinin seyrini siyasi ve askerî açıdan nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.

• Askerî: Türk orduları Haçlılara karşı başarılı olmuş, savaş tecrübeleri kazanmış ve Anadolu’daki varlığını korumuştur.
• Siyasi: Haçlılara karşı Türk birliği ve dayanışması artmış, Anadolu’nun Türkleşmesi hızlanmıştır.

Sayfa 24

Soru 1: II. Haçlı Seferi’nin sonuçları Türk tarihinin seyrini siyasi ve askerî açıdan nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.

Cevap: II. Haçlı Seferi başarısızlıkla sonuçlanmış, Türklerin Anadolu’daki hâkimiyeti pekişmiş, Avrupa’da hayal kırıklığı yaratmıştır.

Soru 2: Selçukluların Haçlı askerlerine merhametli davrandıklarını gösteren tutum ve davranışlara örnekler veriniz.

Cevap: Selçuklular, esirlere iyi davranmış, yaralıları tedavi etmiş, ihtiyaç sahiplerine yardım etmiştir. Esirler öldürülmemiş, serbest bırakılmıştır.

Ek Soru: Hıttin Muharebesi’nin sonuçları Türk tarihinin seyrini siyasi açıdan nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.

Cevap: Kudüs Müslümanların eline geçmiş, İslam dünyasında siyasi birlik güçlenmiş, Avrupa’da ise yeni Haçlı Seferleri başlamıştır.

Sayfa 26

Soru: III. Haçlı Seferi’nin sonuçları Türk tarihinin seyrini siyasi ve askerî açıdan nasıl etkilemiş olabilir? Açıklayınız.

Cevap: III. Haçlı Seferi başarısız olmuştur. Haçlılar Kudüs’ü alamamış, Müslümanların siyasi gücü artmıştır. Selahaddin Eyyubi’nin itibarı yükselmiş, Türklerin Anadolu’daki hâkimiyeti korunmuştur.

Sayfa 28

Soru 1: IV. Haçlı Seferi’nin Türk tarihinin seyrine etkileri nelerdir? Açıklayınız.

Cevap: 1204’te İstanbul Latinler tarafından işgal edilip yağmalanmıştır. Bu olay, Bizans’ın zayıflamasına yol açmış, Türkiye Selçukluları’nın Akdeniz ve Karadeniz ticaretinde etkisini artırmasına zemin hazırlamıştır.

Soru 2: Haçlı Seferleri ile sömürgecilik arasında nasıl bağlantı kurulabilir? Açıklayınız.

Cevap: Haçlı Seferleri, Avrupa’da ekonomik çıkar ve yeni toprak arayışının sonucudur. Doğu’nun zenginliklerini ele geçirme amacı taşımaları, ilerideki sömürgecilik hareketlerinin ilk örneği sayılabilir.

Sayfa 29

Soru: Köse Dağ Savaşı’nın Türk tarihindeki siyasi etkileri nelerdir? Açıklayınız.

Cevap: 1243 Kösedağ Savaşı’nda Türkiye Selçuklu Devleti Moğollara yenilmiş, Anadolu Moğol hâkimiyeti altına girmiştir.

• Selçuklular Moğollara vergi ödemek zorunda kalmıştır.
• Siyasi birlik zayıflamış, Anadolu’daki beylikler güçlenmiştir.
• Uzun süreli otorite boşluğu yaşanmıştır.