10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 42-43 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Fizik s.42 – Çıkış Kartı: Sabit İvmeli Hareket (A–B–C)

Soru : Şekilde yatay doğrultuda hareket eden bir cismin A, B ve C konumlarından geçerkenki hız büyüklükleri ve bu konumlar arasındaki süreler verilidir. Cisim A’da 5 m/s, C’de 7 m/s hızla geçmektedir. A–B arası süre 9 s, B–C arası süre 5 s’dir.
a) A noktasında vA=5 m/s olan cisim a=3 m/s² ivme ile 9 s boyunca düzgün hızlanıyor. B noktasındaki hızı vB’yi bulunuz ve ivmenin yönünü belirtiniz.
b) Cisim B–C arasında 5 s düzgün yavaşlıyor ve vC=7 m/s oluyor. Bu aralık için ivmenin büyüklüğü ve yönünü bulunuz.
c) Sabit ivme ile hareket eden bir cismin hızının, ivme büyüklüğüne bağlı olarak nasıl değiştiğini örnek vererek açıklayınız.

Çözüm (kısa):
A–B: vB = vA + a t = 5 + 3·9 = 32 m/s. İvme yönü doğu.
B–C: a = (vB − vC)/t = (32 − 7)/5 = 5 m/s². Yön batı (yavaşlama).
Genel ilişki: Δv = a t. İvme büyüdükçe hız daha hızlı değişir.

Ayrıntılı çözüm:
a) A–B aralığı hızlanan hareket. vB = vA + a t = 5 + 3·9 = 32 m/s. Hız artar, ivme doğu yönünde.
b) B–C aralığı yavaşlayan hareket. a = (vB − vC)/t = (32 − 7)/5 = 5 m/s². Hız azalır, ivme batı yönünde (hıza zıt).
c) Sabit ivmede Δv = a t. Örnek: Durgun iki cisimden biri 2 m/s², diğeri 5 m/s² ivme ile hareket etsin. 10 s sonunda hız değişimleri sırasıyla 20 m/s ve 50 m/s olur; daha büyük ivme daha hızlı hız değişimi demektir.

Doldurulmuş tablo (metin):
A–B: ilk hız 5 m/s, son hız 32 m/s, süre 9 s, hızın durumu artar, ivme 3 m/s², ivme yönü doğu.
B–C: ilk hız 32 m/s, son hız 7 m/s, süre 5 s, hızın durumu azalır, ivme 5 m/s², ivme yönü batı.