10. Sınıf Fizik Sayfa 33-34-35 Cevapları MEB Yayınları Ders Kitabı Çözümleri - 1.2. Etkinlik ve Konuya Başlarken Cevapları

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 33 – “Konuya Başlarken” Soruları ve Cevapları (MEB Yayınları)

1) Kuşların hangi durumlarda hızları değişir?

Kuşlar besin kaynağına yönelirken, göç ederken, yırtıcıdan kaçarken, yön değiştirirken ve iniş–kalkış manevralarında hızlarını artırıp azaltırlar. Çevresel koşullar (rüzgâr, hava akımı), enerji durumu ve sürünün dinamiği de bu hız değişimini etkiler.

2) Uzun mesafe ve kısa mesafe arasında hız değişimi hangi koşulda daha belirgin olur?

Kısa mesafe koşularında (100–200 m) sporcu çok kısa sürede yüksek hıza ulaşmak için büyük ivme uygular; çıkış anı, hızlanma ve finişteki yavaşlama keskin olduğu için hız değişimi belirgindir. Uzun mesafede ise enerji ekonomisi için hız daha sabit tutulur; ivme değişimleri görece küçüktür.

3) Sporcularda hareket kabiliyetini geri kazandıran (rehabilitasyon) ve performansı artıran çalışmalardaki ortak fiziksel nicelik nedir?

Bu egzersizlerde ortak nokta ivme (a = Δv/Δt) üretmektir.

Hızlanma egzersizleri pozitif ivme,
Yavaşlama/durma kontrolü negatif ivme gerektirir.
Kas kuvveti ve sinir-kas koordinasyonu, ivme oluşturma ve ivmeyi kontrol etme becerisiyle geliştirilir.

1.2. Etkinlik – İvme ve Hız Değişimi Arasındaki İlişki

Soru: t = 0 anında x = 0 konumundan harekete başlayan A ve C araçları ile t = 0 anında x = 0 konumundan belirli bir hız büyüklüğü ile geçen B ve D araçlarının 4 s’te boyunca zamana bağlı hız büyüklükleri şekilde gösterilmektedir.

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 34 Cevapları (MEB Yayınları)

Konu: Bir Boyutta Sabit İvmeli Hareket – İvme ve Hız Değişimi

1) “Şekilde verilenlerden yararlanarak araçların hız büyüklüklerini tabloya yazınız.”

Zaman (s)	t₀ = 0	t₁ = 1	t₂ = 2	t₃ = 3	t₄ = 4
A aracının hız büyüklüğü (m/s)	0	2	4	6	8
B aracının hız büyüklüğü (m/s)	8	6	4	2	0
C aracının hız büyüklüğü (m/s)	0	−2	−4	−6	−8
D aracının hız büyüklüğü (m/s)	−8	−6	−4	−2	0

2) “A, B, C ve D araçlarının hız değişimlerini tartışınız.”

A aracının hızı zamanla pozitif yönde artarken B aracının hızı zamanla azalmaktadır.
C ve D araçlarının her ikisi de negatif yönde hareket etmektedir.
C aracının hızı zamanla negatif yönde artarken D aracının hızı zamanla azalmaktadır.

3) “Zaman aralıkları için hız değişimi büyüklüklerini hesaplayınız.”

Formül: Δv = v_son − v_ilk

Zaman aralığı (s)	(0–1)	(1–2)	(2–3)	(3–4)
A aracının Δv (m/s)	+2	+2	+2	+2
B aracının Δv (m/s)	−2	−2	−2	−2
C aracının Δv (m/s)	−2	−2	−2	−2
D aracının Δv (m/s)	+2	+2	+2	+2

Not: Her aralık 1 s olduğundan a = Δv/Δt = Δv / 1 = Δv. Yani tabloda yazan değerler aynı zamanda ivmelerdir.

10. Sınıf Fizik – MEB Sayfa 35 Cevapları | Kuvvet ve Hareket (A–B–C–D Araçları)

4. Soru: “Elde ettiğiniz bilgilerden yararlanarak A, B, C ve D araçlarının (0–4) s aralığı için hareket durumunu (hızlanır ya da yavaşlar) tabloda ‘X’ ile işaretleyerek belirtiniz. Araçların hız değişiminin büyüklüğünü (artar ya da azalır) ve yönünü (doğu ya da batı) tablodaki ilgili yerlere yazınız. Araçların (0–4) s ve birim zamandaki hız değişimlerini hesaplayınız ve tabloya yazınız.”

Kısa Cevap: A ve C hızlanır; B ve D yavaşlar. Her biri için |Δv| = 8 m/s, yönler A:+, B:-, C:-, D:+; Δv/Δt = ±2 m/s.

Ayrıntılı Cevap: (0–4 s aralığı için Δt = 4 s olduğundan Δv/Δt = 8/4 = 2 m/s alınır.)

Araç	Hızlanır	Yavaşlar	(0–4 s) Hız Değişimi Büyüklüğü (m/s)	Yönü	Birim Zamandaki Hız Değişimi (m/s)
A	X		8 (artar)	pozitif (doğu)	+2
B		X	8 (azalır)	negatif (batı)	-2
C	X		8 (artar)	negatif (batı)	-2
D		X	8 (azalır)	pozitif (doğu)	+2

5. Soru: “A ile C araçlarının hız değişimlerini karşılaştırarak ulaştığınız sonuçları aşağıdaki alana yazınız.”

Kısa Cevap: A ve C araçlarının her ikisi de durgun hâlden harekete başlayıp zıt yönlerde hızlarını eşit sürede eşit miktar artırarak hızlanan hareket yapmıştır.

Ayrıntılı Cevap: Her iki araç da durgunluktan başlar ve 4 s’te |Δv| = 8 m/s’ye ulaşır. A’nın ivmesi +2 m/s² (doğu yönünde hızlanma), C’nin ivmesi -2 m/s² (batı yönünde hızlanma) olup büyüklükleri eşit, yönleri zıttır.

6. Soru : “B ile D araçlarının hız değişimlerini karşılaştırarak ulaştığınız sonuçları aşağıdaki alana yazınız.”

Kısa Cevap: B ve D araçlarının her ikisi de 8m/s büyüklüğünde hızlarla hareket ederken zıt yönlerde hızlarını eşit sürede eşit miktar azaltarak yavaşlayan hareket yapmıştır.

Ayrıntılı Cevap: Her iki araç başlangıçta 8 m/s büyüklüğünde hızla gider. 4 s içinde hız 8 m/s azalır (|Δv| = 8 m/s). B pozitif yönde giderken ivmesi -2 m/s² (negatif işaret; yavaşlama), D negatif yönde giderken ivmesi +2 m/s² (pozitif işaret; yavaşlama) olur. Büyüklükler eşit, yönler zıttır.

7. Soru :“4. basamaktaki tablodan yararlanarak ivme ve hız değişimi arasındaki ilişki için tahminlerde bulununuz. Arkadaşlarınızla tartışarak onların da fikirlerini alınız. Kendi fikirlerinizi elde ettiğiniz veriye dayalı olarak destekleyip arkadaşlarınızın farklı görüşlerini saygı çerçevesinde çürütmeye çalışınız.”

Cevap: A aracı pozitif (+) yönde hızlanmış, B aracı pozitif (+) yönde yavaşlamıştır.
C aracı negatif (-) yönde hızlanmış, D aracı negatif (-) yönde yavaşlamıştır.
Durmakta iken harekete geçen, hareket hâlinde iken yavaşlayıp duran, yön değiştirip hızlanan veya yavaşlayan cisimlerin hareketi net kuvvetin etkisi ile bir ivmeye sahip olur. Bu durumda A, B, C ve D araçlarının da zamanla hızları değiştiğinden bu araçlar ivmeli hareket yapmıştır.

8. Soru : “İvme ve hız değişimi arasındaki ilişkiyi genelleyiniz.”

Cevap: A, B, C ve D araçlarının hızları zamanla değişiklik gösterdiğinden araçların hepsi ivmeli hareket yapar.
A aracı pozitif yönde hızlanan hareket yapar. Bu durumda aracın hız değişimi ve ivmesi pozitif olur.
B aracı pozitif yönde yavaşlayan hareket yapar. Bu durumda aracın hız değişimi ve ivmesi negatif olur.
C aracı negatif yönde hızlanan hareket yapar. Bu durumda aracın hız değişimi ve ivmesi negatif olur.
D aracı negatif yönde yavaşlayan hareket yapar. Bu durumda aracın hız değişimi ve ivmesi pozitif olur.

Değerlendirme

1. Sürücü frene bastığında aracın ivmesinde meydana gelen değişimi aracın hızı ile ilişkilendirerek açıklayınız.
Fren pedalına basılan aracın hızı azalmaya başlayacağı için bu aracın ivmesi negatiftir.

2. Gaz pedalına basılan aracın hızı artmaya başlayacağı için bu aracın ivmesi pozitiftir.
Sürücü gaz pedalına bastığında aracın ivmesinin yönü ve büyüklüğü ne şekilde değişir? Açıklayınız.

3. Sabit ivme ve hız değişimi arasındaki ilişkiyi günlük hayattan bir örnek vererek kendi cümlelerinizle açıklayınız.
Örneğin bir istasyondan harekete başlayan tren, istenilen hız büyüklüğüne ulaşıncaya kadar hızlanır. Tren hızlanırken her bir zaman aralığındaki hız değişimi eşittir. Birim zamandaki hız değişimi sabit ise bu harekete sabit ivmeli hareket denir.

Etiketler :