9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 144-145 Cevapları Meb Yayınları

Etkinlik 2.12 – Kuralları Keşfetme Yolculuğu II (Sayfa 144)

Soru 1 – Bileşik Formülleri ve Elektronegatiflik

1. Soru: Bileşiği oluşturan elementlerin elektronegatiflik değerleri ile bileşik formülündeki konumları arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

Cevap: Bileşik yazımında elektronegatifliği küçük olan element önce, elektronegatifliği daha büyük olan element sonra yazılır.
Yani iki ametal arasında bileşik oluşuyorsa daha elektronegatif olan element her zaman formülün sağ tarafında bulunur.

2. Soru: Aşağıdaki bileşik örneklerinde doğru yazılmış formülleri seçiniz. (✓ işaretleyiniz)

• NCl₃ – Cl₃N
• S₂O – CS₂
• PCl₃ – Cl₃P

Cevap:

Doğru yazılmış formüller:

• NCl₃ → Azot klorür
• CS₂ → Karbon disülfür
• PCl₃ → Fosfor triklorür

Gerekçe: Elektronegatifliği düşük olan element başa yazılır.

3. Soru: Bileşik formüllerinde elementlerin konumu ile ilgili kurala yönelik bir genelleme oluşturunuz.

Cevap: “İki ametal arasında bileşik yazılırken elektronegatifliği düşük olan element sol tarafa, elektronegatifliği yüksek olan element sağ tarafa yazılır.”

Etkinlik 2.12 – Kuralları Keşfetme Yolculuğu II (Sayfa 145)

Soru 2 – Moleküler Bileşiklerin Sistematik Adlandırılması

1. Soru: Bileşiklerin adlandırılmasında element adı ve anyon adından başka kullanılan ekler nelerdir? Bu eklerin anlamlarını ve adlandırmadaki konumunu belirleyerek tabloyu doldurunuz:

• N₂O₃
• SO₂
• CS₂
• CCl₄
• N₂O
• CO

Cevap (Tablo Açıklaması):

2. Soru: Verilen bileşikler ile sistematik adları arasındaki ilişkiyi inceleyerek ortak bir kural yazınız.
Bu kurala göre SO₂ ve N₂O₅ bileşiklerini adlandırınız.

Genel Kural: “(1. elementin Latince sayı eki) + 1. element adı + (2. elementin Latince sayı eki) + 2. elementin anyon adı” şeklinde adlandırma yapılır.
Not: 1. element için “mono” çoğunlukla yazılmaz.

• SO₂ → Kükürt dioksit

• N₂O₅ → Diazot pentaoksit

3. Soru: SO₂ ve CS₂ bileşiklerinin adlandırılmasında S elementi için kullanılan adlandırma farkını belirtiniz. Bu farkın gerekçesini açıklayınız.

• SO₂ bileşiğinde S elementi “kükürt” olarak adlandırılır.
• CS₂ bileşiğinde ise “sülfür” adı kullanılır.

Gerekçe: SO₂ yaygın isimlendirmeye göre adlandırılır (kükürt dioksit).
CS₂ ise sistematik adlandırmada Latince kök olan “sülfür” kelimesiyle adlandırılır (karbon disülfür).
Bu nedenle aynı element için iki farklı adlandırma ortaya çıkar.