10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 194-195 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Tarih — İlim ve İrfan Geleneği | Sayfa 194–195 Cevapları

Soru 1 - “Şeyh Edebali, Davud-i Kayseri, Dursun Fakih, Emir Sultan ve Hacı Bayram Veli’nin faaliyetleri; kararlılık ve sebatın önemini gösterir.” ifadesini destekleyen üç kanıt cümlesi yazınız.

• Şeyh Edebali, uzun yıllar boyunca Osman Gazi’ye yol göstererek kararlı duruş sergilemiştir.
• Davud-i Kayseri, İznik’teki çalışmalarını zorluklara rağmen bırakmamış ve ilim geleneğini sürdürmüştür.
• Emir Sultan ile Hacı Bayram Veli, ilim ve irfan hizmetlerinde sabırla çalışarak topluma örnek olmuştur.

Soru 2 - Osmanlı’da ilmî ve irfânî geleneğin oluşumunda şehirlerin, kurumların ve şahsiyetlerin etkisini; Karahanlı, Gazneli ve Selçuklulardaki örneklerle karşılaştırınız.

Şehirlerin Etkisi

Karahanlı–Gazneli–Selçuklu: Konya, Buhara ve Nişabur gibi şehirler ilim merkezleri olmuştur.
Osmanlı: Bursa, Edirne ve İstanbul; medrese ve tekkelerle ilim merkezleri hâline gelmiştir.

Kurumların Etkisi

Karahanlı–Gazneli–Selçuklu: Medrese, kütüphane ve tekkeler dinî ve aklî ilimleri birlikte öğretmiştir.
Osmanlı: İznik Medresesi, külliyeler ve tekkeler ilim ve tasavvufun gelişmesini sağlamıştır.

Şahsiyetlerin Etkisi

Karahanlı–Gazneli–Selçuklu: Farabi, Biruni ve Nizamülmülk önemli katkılar yapmıştır.
Osmanlı: Şeyh Edebali, Davud-i Kayseri, Emir Sultan ve Hacı Bayram Veli geleneği güçlendirmiştir.

Soru 3 — Uygulama Metni Boşluklara uygun kavramları yerleştiriniz, metni anlamlı hâle getiriniz.

Cevap (Kavramlarla Doldurulmuş Metin — Özet):

• 1. paragraf: … alim, ulema sınıfını oluştururdu.
• 2. paragraf: … tekke, … derviş.
• 3. paragraf: … vakıf kurumları…
• 4. paragraf: … imaret, … külliye…
• 5. paragraf: … bedesten…
• 6. paragraf: … vakıf kurumları…
• 7. paragraf: … medrese…
• 8. paragraf: … imaret…
• 9. paragraf: … irfan…
• 10. paragraf: … ilim…

(Kitaptaki uzun metin yukarıdaki gibi kavramlarla tamamlanır.)

Soru 4 — Şehir Modeli Bursa haritasından yararlanarak bir Osmanlı şehir modeli oluşturunuz.

Cevap: Modelde mutlaka:

• Cami / Ulu Cami
• Medrese
• Külliye
• Tekke
• Çarşı – Bedesten
• Su yolları, sokaklar, köprü

bulunur. Model karton, yumurta kolisi, pet kapak gibi geri dönüşüm malzemeleriyle yapılabilir.