10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 78-80 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 78-80 (MEB Yayınları)

Etkinlik: Çok Farklıyız

1. Soru: Aşağıda maddenin katı, sıvı ve gaz hâllerinin özellikleri verilmiştir. Uygun olan kutucuklara “✓” işareti koyunuz.

2. Soru: Karekod bağlantısına giriş yaparak simülasyonu başlatınız. Grup olarak gazların davranışlarını gözlemlemek için neler yapmanız gerektiğini planlayınız.

Cevap: Simülasyonda gazların özelliklerini anlamak için tanecik sayısı, hacim, sıcaklık ve çarpışma sayısı değişkenleriyle deney yapılmalıdır. Her grup üyesi bir gözlem alanından sorumlu olur ve sonuçlar karşılaştırılır.

3. Soru: Tanecik sayısı arttıkça çarpışmalar nasıl değişir? Basınç hangi etkiyle oluşur?

Cevap: Tanecik sayısı arttıkça çarpışmaların sıklığı artar. Gaz basıncı, taneciklerin kabın duvarına çarpmasıyla meydana gelir. Daha fazla tanecik veya daha hızlı hareket, daha yüksek basınca neden olur.

4. Soru: Kabın hacmini değiştiriniz. Gaz tanecikleri nasıl dağılır?

Cevap: Gaz tanecikleri kabın tamamına eşit biçimde dağılır, belirli bir bölgede toplanmaz. Hacim artarsa tanecikler arasındaki boşluk da artar, bu nedenle gazın yoğunluğu azalır.

5. Soru: Kaba kırmızı ve mavi taneciklerden eşit sayıda gönderildiğinde karışım homojen mi olur?

Cevap: Evet, karışım homojendir. Çünkü gaz tanecikleri birbirinden bağımsız ve hareketli olduğundan kabın her yerine eşit şekilde dağılır. Bu durum, gazların karışabilirlik özelliğini gösterir.

6. Soru: Gazlardan birinin miktarını artırdığınızda karışım homojenliği değişir mi?

Cevap: Hayır, değişmez. Miktar farklı olsa bile gaz tanecikleri tamamen karışarak yine homojen bir karışım oluşturur. Bu durum gazların her oranda karışabilir olduğunu kanıtlar.

7. Soru: Aşağıdaki tabloyu doldurunuz.

Cevap: Hacim büyüdükçe yoğunluk azalır. Çünkü aynı sayıda tanecik, daha geniş bir hacme dağılır.

8. Soru: Elde ettiğiniz verilerden yola çıkarak gazların özelliklerini tanecik modeliyle açıklayınız.

Cevap: Gaz tanecikleri sürekli hareket hâlindedir, aralarındaki boşluk çok fazladır. Tanecikler rastgele çarpışarak basınç oluşturur ve kabın tüm yüzeyine eşit dağılır. Bu nedenle gazlar sıkıştırılabilir, genleşebilir ve akışkandır.

Değerlendirme (Sayfa 80)

1. Soru: Gazların niteliklerini etkileyen faktörler nelerdir?

Cevap: Gazların niteliklerini sıcaklık, basınç, hacim ve madde miktarı (tanecik sayısı) etkiler. Bu dört faktör arasındaki ilişki gaz yasalarıyla açıklanır.

2. Soru: Bir gazın yoğunluğunu değiştiren etmenler nelerdir?

Cevap: Gazın hacmi veya sıcaklığı değiştiğinde yoğunluk da değişir. Hacim arttığında yoğunluk azalır; sıcaklık yükseldiğinde tanecikler uzaklaşır ve yine yoğunluk düşer.

3. Soru: CO₂ gazı 20 °C’de 67 atm basınçta sıvı, -79,2 °C’de 1 atm basınçta katıdır.
Şekildeki düzeneğe göre soruları cevaplayınız.

a) CO₂ gazının A ve B bölmelerindeki tanecik modellerini çizerek açıklayınız.

• A bölmesi (70 atm): CO₂ sıvı hâlde, tanecikler birbirine çok yakın.
• B bölmesi (1 atm): CO₂ gaz hâline geçmiş, tanecikler uzak ve düzensiz.

b) C bölmesindeki He gazı B’ye aktarıldıktan sonra ne olur?
Cevap: He tanecikleri B’ye geçince toplam tanecik sayısı artar, bu da basıncı yükseltir.
Ancak He çok hafif olduğu için karışımın yoğunluğu azalır.

c) CO₂ gazını sabit hacimli bir kaba en yüksek kapasiteyle doldurmak için ne yapılmalıdır?
Cevap: Gazı düşük sıcaklıkta ve yüksek basınç altında depolamak gerekir. Böylece gaz sıvı hâle gelerek daha yoğun biçimde yer kaplar.