10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 177-178 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Kimya – MEB Yayınları Sayfa 177–178 | Kontrol Noktası Cevapları

Sayfa 177 Cevapları

Soru 1: Bazı temizlik firmaları, plastik atık miktarını azaltmak amacıyla büyük ambalajlar yerine küçük hacimli konsantre ürünler üretmektedir. Bir firma, 0,1 M aktif madde içeren 1 L yüzey temizleyicisine ek olarak 10 M derişime sahip 100 mL’lik konsantre ürün satmaktadır.
Bu konsantre üründen, 0,1 M aktif madde içeren kaç litre yüzey temizleyicisi hazırlanabilir?

Cevap: Seyreltme işlemlerinde çözünen madde miktarı sabit kalır. Bu nedenle aşağıdaki bağıntı kullanılır:

M₁ · V₁ = M₂ · V₂

• M₁ = 10 M
• V₁ = 100 mL
• M₂ = 0,1 M

10 × 100 = 0,1 × V₂
V₂ = 10 000 mL = 10 L

➡️ Sonuç: 100 mL konsantre üründen 10 litre 0,1 M yüzey temizleyicisi elde edilir.

Soru 2: Denizlerin tuzluluk oranları sıcaklık, buharlaşma ve tatlı su kaynaklarına bağlı olarak değişmektedir. Ekvator’a yakın bölgelerde buharlaşma fazla, kutuplara doğru ise azdır. Ayrıca buzulların erimesi ve akarsuların denize dökülmesi tuzluluğu azaltır.
Buna göre Türkiye haritasında verilen denizleri, tuzluluk oranlarına göre derişikten seyreliğe doğru sıralayınız.

Cevap: Akdeniz > Ege Denizi > Marmara Denizi > Karadeniz

➡️ Akdeniz’de buharlaşma fazla olduğu için tuzluluk yüksektir.
➡️ Karadeniz’e çok sayıda akarsu döküldüğünden tuzluluk en düşüktür.

Soru 3: Aşağıda üç farklı kapta hazırlanmış NaCl çözeltileri verilmiştir:

• 1. kap: 0,1 mol NaCl – 1000 mL çözelti
• 2. kap: 0,5 mol NaCl – 500 mL çözelti
• 3. kap: 0,1 mol NaCl – 500 mL çözelti

a) Her bir kaptaki çözeltinin molar derişimini hesaplayınız.

Cevap: Molar derişim formülü: M = n / V

• 1. kap: M = 0,1 / 1 = 0,1 M
• 2. kap: M = 0,5 / 0,5 = 1 M
• 3. kap: M = 0,1 / 0,5 = 0,2 M

Sayfa 178 Cevapları

b) Yukarıdaki çözeltileri seyrelti̇kten derişiğe doğru sıralayınız.

Cevap: 1. kap < 3. kap < 2. kap

➡️ Birim hacimde çözünen madde miktarı en az olan çözelti en seyreltiktir.

c) 1. kaptaki çözeltinin derişimini, 3. kaptaki çözeltinin derişimine eşitlemek için neler yapılabilir? Matematiksel hesaplamalarla açıklayınız.

Cevap:

• 1. kap: 0,1 M
• 3. kap: 0,2 M

1. kap için: Derişimi artırmak gerekir → çözücü buharlaştırılır.
3. kap için: Derişimi azaltmak gerekir → saf su eklenir.

Bu işlemlerde çözünenin mol sayısı değişmez, yalnızca hacim değişir. Bu nedenle M₁ · V₁ = M₂ · V₂ bağıntısı kullanılır.

Soru 4: İçeceklerdeki şeker miktarı, tüketicilerin tat algısını doğrudan etkiler. Bir firma, 1 L limonata üretimi için 10,26 g sakkaroz (C₁₂H₂₂O₁₁) kullanmıştır.
(Sakkarozun mol kütlesi 342 g/mol’dür.)

a) 1 L limonatadaki şekerin molar derişimini hesaplayınız.

Cevap: n = m / M = 10,26 / 342 = 0,03 mol
M = n / V = 0,03 / 1 = 0,03 M

b) Bir yudum (yaklaşık 10 mL) limonatada kaç mol şeker bulunur?

Cevap: 10 mL = 0,01 L

n = M · V = 0,03 × 0,01 = 0,0003 mol

c) Bir öğrenci, 50 mL 1 M sakkaroz çözeltisi hazırlamak için 17,1 g sakkaroz ve 50 mL su kullanmıştır. Son hacmin 56 mL olduğunu gözlemlemiştir.

Hazırlanan çözeltinin molar derişimi 1 M’den az mı fazladır? Öğrencinin yaptığı hata nedir?**

Cevap:

• 17,1 g sakkaroz → 0,05 mol
• Gerçek hacim = 56 mL = 0,056 L

M = 0,05 / 0,056 ≈ 0,89 M

➡️ Çözelti 1 M’den küçüktür.
➡️ Öğrenci, molarite hesaplanırken çözelti hacminin (son hacmin) esas alınması gerektiğini gözden kaçırmıştır.

Soru 5: 10 M NaCl çözeltisinden 1 mL alınıp üzerine 9 mL saf su ekleniyor. Bu işlem art arda 4 kez tekrarlanıyor.
Buna göre x, y, z ve t çözeltilerinin molar derişimlerini bulunuz.

Cevap: Her adımda derişim 10 kat azalır.

• x = 1 M
• y = 0,1 M
• z = 0,01 M
• t = 0,001 M