10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 46-48 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 46 Cevapları – MEB Yayınları

Karşılaştıralım

Soru 1: Turnalar türküsüyle Atem Tutam Men Seni adlı ninniyi tabloda verilen ölçütlere göre karşılaştırınız. Bu şiirlerin benzer ve farklı yönlerini tespit ediniz. Bu tespitleri yaparken nasıl bir yol izlediğinizi gerekçeleriyle açıklayınız.

Cevap: Tema, amaç, gelenek gibi anahtar unsurları belirledim; tekrarları ve nakaratları karşılaştırdım; hece ölçülerini sayarak ölçüyü çıkardım.

Soru 2: Türkü ve ninni metinlerinin yapı unsurlarına yönelik çıkarımlarınızdan hareketle bu unsurların içeriğe katkısıyla ilgili düşüncelerinizi söyleyiniz.

Cevap: Türkü ve ninnilerde tekrar, ölçü, kafiye ve ezgi hem içeriği zenginleştirir hem de duyguyu pekiştirir. Dinleyiciye kolay ulaşır, akılda kalıcılığı sağlar. Bu unsurlar sayesinde söyleyen ile dinleyen arasında güçlü bir bağ kurulur.

Soru 3: Turnalar türküsünün ve Atem Tutam Men Seni adlı ninninin içeriğini nasıl bir görselle yansıtmak isterdiniz? Gerekçelendirerek açıklayınız.

Turnalar türküsü: Gökyüzünde katar katar uçan turnaların yanında ufka bakan, hasret dolu bir genç resmi çizerdim. Çünkü türkünün özü hasret ve haberleşme duygusudur.

Atem Tutam Men Seni ninnisi: Kucağında bebeğini sallayan, şefkat dolu bir anne resmi uygun olurdu. Çünkü ninni, annenin sevgisini ve çocuğu uyutma isteğini anlatmaktadır.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 47 Cevapları (MEB Yayınları)

Birlikte Öğrenelim

Soru 1: Öğretmeninizin rehberliğinde gruplara ayrılınız.
Cevap: Gruplara ayrıldık.

Soru 2: Her grup için bir sözcü belirleyiniz.
Cevap: Her grup için bir sözcü seçildi.

Soru 3: Aşağıdaki ifade ve yönergelerden faydalanarak grup çalışmasını yapınız.
Cevap: Verilen kutucuklardaki ifadelerden faydalanarak tartışma yaptık.

Soru 4: Turnalar adlı türkünün dil ve anlatım özellikleriyle ilgili unsurları grupça belirleyiniz.

• İkilemeler: “katar katar”, “eğrim eğrim”
• Tekrarlı ifadeler: “Turnalar, turnalar” nakaratı
• Seslenme ifadeleri: “İnme turnam inme”
• Benzetme: Turnaların haberciye benzetilmesi
• İçtenlik: Halkın özlemini sade bir dille aktarması
• Çağrışım: Turnaların sevgiliye, umuda, habere çağrışım yapması
• Yalın anlatım: Sanatlı söyleyişten uzak, anlaşılır bir dil
• Edebî anlatım ve imge: Turnalar aracılığıyla hasret ve sevda imgeleri

Soru 5: Belirlemelerinizi yaparken gerekçelerinizi tartışınız.
Cevap: Gerekçelerimizi tartıştık. Tekrarlar ahenk sağlıyor, seslenmeler duyguyu artırıyor, ikilemeler yoğunluk katıyor.

Soru 6: Grup olarak aşağıdaki sorulara cevaplar arayınız.

Türkünün ait olduğu edebî geleneğin metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilişkisi nedir?
Cevap: Türkünün ait olduğu edebî gelenek halk edebiyatıdır. Dilin sadeliği, ezgili söyleyiş ve anonimlik bu geleneğe uygundur.

Dil ve anlatım özelliklerinin söyleyicinin üslubunu oluşturmadaki rolü nedir?
Cevap: Dil ve anlatım özellikleri söyleyicinin üslubunu yalın, içten ve samimi kılar.

Söyleyicinin böyle bir üslup tercih etmesinin sebepleri neler olabilir?
Cevap: Halkın kolayca anlaması, ezberlemesi ve duyguyu paylaşabilmesi için yalın üslup seçilmiştir.

Söyleyicinin üslubunun içerikle uyumu hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Cevap: Söyleyicinin üslubu içerikle uyumludur; hüzün, hasret ve umut duygusu yalın dil ve tekrarlarla daha etkili olmuştur.

Soru 7: Sorulara verdiğiniz cevapları not ediniz.
Cevap: Notlarımızı aldık.

Soru 8: Grup sözcüleri aracılığıyla cevaplarınızı paylaşınız.
Cevap: Grup sözcüsü aracılığıyla cevaplarımızı paylaştık.

Soru 9: Diğer grupların sorulara verdiği cevaplarla kendi grubunuzun cevaplarını karşılaştırarak cevaplarınızda değişiklikler yapabilirsiniz.
Cevap: Diğer grupların fikirlerini dinledik; özellikle benzetme ve çağrışım konularında eklemeler yaptık.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 48 Cevapları (MEB Yayınları)

Birlikte Öğrenelim

I. Grup: İçerik

Soru 1: Türkünün söylenme amacı ne olabilir?
Cevap: Hasreti, sevgiliye duyulan özlemi ve haberleşmeyi turnalar aracılığıyla dile getirmektir.

Soru 2: Türküdeki en belirgin duygu nedir?
Cevap: Özlem ve hüzündür.

Soru 3: Söyleyicinin türküdeki duyguyu hangi kelimelerle aktardığını düşünüyorsunuz?
Cevap: “Yaralı, nâme, haber, hoş olur” gibi sözcüklerle duygular aktarılmıştır.

II. Grup: Şekil

Soru 1: Türkünün şekil özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Dörtlüklerden oluşur, 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır, bent ve kavuştak bölümleri vardır.

Soru 2: Okuduğunuz türkünün halk şiiri geleneğine ait olduğunu hangi gerekçelerle açıklayabilirsiniz?
Cevap: Anonim olması, hece ölçüsüyle söylenmesi, tekrarların ve nakaratın kullanılması bu geleneğe uygundur.

Soru 3: Türküde kullanılan şekil unsurlarının türküye katkıları neler olabilir?
Cevap: Akılda kalıcılığı artırır, sözlü aktarımı kolaylaştırır, ezgiyi güçlendirir.

III. Grup: Dil ve Üslup

Soru 1: Söyleyicinin dil ve üslup seçiminde hangi unsurlar etkili olmuş olabilir?
Cevap: Halkın ortak dili, sade ve anlaşılır anlatım, doğaya ve sevgiye dayalı imgeler etkili olmuştur.

Soru 2: Bu türküyü siz yazsaydınız dil ve üslupta ne gibi değişiklikler yapardınız?
Cevap: Daha güncel kelimeler ve modern benzetmeler eklerdim.

Soru 3: Türküde kullanılan dil ve üslubun, söyleyiciyle okuyucu arasında kurduğu bağ hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Sade ve içten dil sayesinde duygu doğrudan dinleyiciye geçer, samimi bir bağ kurulur.

IV. Grup: Ahenk

Soru 1: Türkünün akılda kalıcılığı hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Tekrar, redif ve uyaklarla kolayca ezberlenir ve uzun süre hatırlanır.

Soru 2: Türküde başka hangi ahenk unsurlarını kullanmak isterdiniz?
Cevap: Aliterasyon (ses yinelemeleri) ve asonansı daha yoğun kullanmak isterdim.

Soru 3: Ahenk unsurlarını kullanarak türkünün bir bölümünü yeniden yazınız.
“Turnalar uçun sıra sıra,
Haber getirin diyarlara,
Yârim kalmasın hasret ara,
Umut doğsun baharlara.”