9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 48-49-50-51 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Kimya Kitabı Sayfa 48 Etkinlik 1.7 Cevapları

1. Aşağıdaki atom teorilerinin rastgele sıralanmış modellerini verilen zaman çizelgesinde kronolojik sıraya uygun olarak diziniz. Atom teorisinin adını ve varsayımlarını tartışarak tabloya yazınız.

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Kimya Kitabı Sayfa 49 Cevapları

a) Thomson atom teorisi ile önceki atom teorisinin hangi varsayımları geçerliliğini yitirmiştir?

• Dalton’a göre atom bölünemez en küçük yapı taşıydı.
• Thomson, elektronları keşfederek atomun bölünebildiğini ve daha küçük taneciklerin olduğunu gösterdi.

➡ Dalton’un “atom bölünemez” görüşü geçerliliğini yitirdi.

b) Rutherford alfa saçılması deneyi ile atom teorisini nasıl geliştirmiştir?

• Atomun büyük kısmının boşluk olduğunu, merkezde pozitif yüklü küçük ve yoğun bir çekirdek bulunduğunu ispatladı.
• Elektronların çekirdeğin etrafında bulunduğunu söyledi.

➡ Günümüzde “çekirdek” kavramı halen geçerlidir.

c) Rutherford atom teorisinin açıklayamadığı olgular nelerdir? Bu olguları Bohr atom modeli nasıl açıklamıştır?

• Rutherford elektronların çekirdeğin etrafında niçin düşmeden dolaştığını açıklayamadı.
• Bohr, elektronların belirli enerji düzeylerinde (yörüngelerde) hareket ettiğini ve bu sayede çekirdeğe düşmediğini açıkladı.

ç) Heisenberg’in belirsizlik ilkesi, Bohr atom modelinin hangi varsayımı ile çelişmektedir?

• Bohr’a göre elektronlar kesin yörüngelerde bulunur.
• Heisenberg, elektronun aynı anda hem yerinin hem hızının kesin olarak bilinemeyeceğini söyledi.

➡ Bu nedenle Bohr’un çizgisel yörünge görüşü geçerliliğini yitirdi.

Soru 2 - Modern atom teorisine göre “orbital” kavramı ile Bohr atom teorisi arasındaki benzerlik ve farklılıkları yazınız.

Benzerlikler:

• Her ikisinde de elektronlar çekirdek etrafında bulunur.
• Protonlar çekirdekte yer alır.
• Elektronlar çekirdeğin dışında, belli enerji seviyelerinde bulunur.

Farklılıklar:

• Bohr’a göre elektronlar çizgisel yörüngelerde bulunur.
• Modern atom teorisine göre elektronlar orbitallerde bulunur ve yerleri sadece olasılık ile belirlenebilir.

9. Sınıf Kimya Kitabı Sayfa 50 Cevapları

3. Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

a) Teori ve model terimlerinin atom konusunda kullanılması nedeni ile ilgili düşüncelerinizi yazınız.
➡ Atom karmaşık bir yapıya sahiptir. Teoriler atomun yapısını açıklarken, modeller bu yapının anlaşılmasını kolaylaştırır. Bu nedenle atomu açıklamada hem teori hem de model kavramları birlikte kullanılır.

b) “Fenomen” ve bilimsel model arasında bir örtüşme var mıdır? Açıklayınız.
➡ Fenomen gözlemlenebilir olaylardır, bilimsel modeller ise bu olayları açıklamak için geliştirilmiş yapılardır. Yani fenomenler modelin temelini oluşturur fakat birebir örtüşme yoktur. Modeller, teorilerin somutlaştırılmış hali olarak fenomeni anlamayı kolaylaştırır.

c) Modelleme kullanmanın avantaj ve dezavantajları nelerdir?
➡ Avantajları: Teorilerin anlaşılmasını, anlatılmasını ve sınanmasını kolaylaştırır. Öğrencilerin soyut kavramları daha somut şekilde görmesini sağlar.
➡ Dezavantajları: Gerçek dünyayı tam olarak yansıtmayabilir, eksik veya yanlış veriler üzerine kurulmuşsa hatalı sonuçlara götürebilir.

4. Aşağıdaki soruları tabloyu ve zaman çizelgesini kullanarak cevaplayınız.

Elektron, Proton ve Nötronun keşif süreçlerini tabloya göre sıralayınız.

• Elektron: 1897 yılında J. J. Thomson tarafından keşfedilmiştir.
• Proton: 1886’da Goldstein tarafından pozitif ışınlar bulunmuş, 1911’de Rutherford çekirdeği açıklamıştır.
• Nötron: 1932’de J. Chadwick tarafından keşfedilmiştir.

Atom teorilerinin zaman çizelgesine göre sıralanışı:

• Dalton Atom Teorisi (1803)
• Thomson Atom Teorisi (1897)
• Rutherford Atom Teorisi (1911)
• Bohr Atom Teorisi (1913)
• Modern Atom Teorisi (1926 sonrası)

9. Sınıf Kimya Kitabı Sayfa 51 Cevapları

4. Aşağıdaki soruları tabloyu ve zaman çizelgesini kullanarak cevaplayınız.

a) Proton, nötron ve elektron taneciklerinin keşif tarihleri ve atom modellerine yansıması:

• Elektron (1897 – Thomson): Atomda negatif yüklerin olduğunu ortaya koydu. Thomson’un üzüm tanesi modeli bu keşfe dayanır.
• Proton (1911 – Rutherford): Atom çekirdeğinin pozitif yüklerden oluştuğu belirlendi. Rutherford’un çekirdekli atom modeli bu keşfi içerir.
• Nötron (1932 – Chadwick): Çekirdekte yüksüz taneciklerin bulunduğu kanıtlandı. Bu, çekirdek yapısının daha doğru anlaşılmasını sağladı.

b) 1850 ve 2000 yıllarında yaşayan bir insanın atom hakkındaki doğru bilgileri:

• 1850: Maddenin en küçük parçası atomdur, atom bölünemez.
• 2000: Atom altı parçacıklar (proton, nötron, elektron) vardır, çekirdekte proton ve nötron bulunur, elektronlar çekirdek çevresinde hareket eder.

c) Atomdaki parçacıkları kütlelerine göre büyükten küçüğe sıralayınız.

Nötron > Proton > Elektron

ç) Nötronun keşfinin geç olmasının nedeni nedir?

Elektriksel yükünün olmaması sebebiyle tespit edilmesi zordu. Bu yüzden proton ve elektrona göre daha geç keşfedilmiştir.

Soru 5: Atomun yapısındaki en küçük taneciklere ilişkin oluşturulan görüşler son buldu mu? Proton, nötron ve elektron ile ilgili güncel bilgileri araştırarak soruyu cevaplayınız ve merak ettiğiniz soruları arkadaşlarınız ile paylaşınız.

Cevap: Hayır, atomun yapısındaki en küçük taneciklere ilişkin görüşler son bulmamıştır. Çünkü bilim geliştikçe atom altı parçacıkların da daha küçük yapılardan oluştuğu ortaya çıkmıştır.

• Proton ve nötron, kuark adı verilen daha küçük parçacıklardan oluşur.
• Elektron ise temel parçacıklardan biridir ve leptonlar grubunda yer alır.
• Günümüzde yapılan araştırmalar, parçacık fiziğinde Standart Model üzerine yoğunlaşmıştır. Bu model, evrendeki temel parçacıkların ve kuvvetlerin nasıl işlediğini açıklamaya çalışır.
• Ayrıca kuantum fiziği sayesinde parçacıkların davranışlarının klasik fizik ile açıklanamayacak kadar karmaşık olduğu anlaşılmıştır.

Merak edilen sorular:

• Proton ve nötron dışında daha farklı atom altı parçacıklar var mıdır?
• Kuarkların daha da küçük parçacıklardan oluşma ihtimali var mıdır?
• Evrendeki tüm kütle ve enerjiyi açıklamak için mevcut bilgilerimiz yeterli midir?