9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 77-84 Cevapları Meb Yayınları

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 77-81 Cevapları (MEB Yayınları)

2. Tema: Anlam Arayışı – "Bir Kavak ve İnsanlar" Metni Cevapları

Okuma Sırası

Metin: Bir Kavak ve İnsanlar – Haldun Taner
Metin, insan ile doğa arasındaki ilişkiyi, insanın doğaya karşı duyarsızlığını ve modernleşmenin doğa üzerindeki etkilerini konu alır. Hikâyede kavağın insan hayatıyla özdeşleştirildiği sembolik bir anlatım yer alır.

Okuma Sonrası – Söz Varlığımız

Metnin Özeti (Kısa Bilgi): “Bir Kavak ve İnsanlar” adlı hikâyede doğayla iç içe yaşayan bir köydeki insanların, sahildeki yaşlı bir kavağın kesilmesiyle birlikte kaybettikleri doğal güzellik ve huzur anlatılır. Kavağın yok edilmesi, insanların doğaya verdiği zararın ve değer bilmezliğin bir sembolü hâline gelir.

Metnin Ana Fikri: Doğaya saygı duymayan, onu çıkar uğruna yok eden insanlar sonunda hem huzurlarını hem de insanlıklarını kaybederler.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 82 Cevapları (MEB Yayınları)

2. Soru Okuduğunuz Bir Kavak ve İnsanlar adlı hikâyede geçen “ayakkabı, zehir etmek, göztaşı” kelimelerinin güncel yazım şekillerini TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz. Bu sözcüklerin metnin aslı ile güncel yazımı arasındaki farklılığın gerekçelerini söyleyiniz. Bitşik ve ayrı yazılan birleşik kelimelere beşer örnek yazınız.

Açıklama: Eskiden bazı birleşik kelimeler ayrı yazılırken, günümüzde TDK kurallarına göre bitişik yazılmaktadır. Yazım farkı, dilin zamanla sadeleşmesi ve kullanımın kolaylaşmasıyla ilgilidir.

3. Soru Okuduğunuz metinden alınan cümlelerdeki noktalama işaretlerinin kullanımını, TDK’nın genel ağ sayfasında bulunan noktalama kurallarıyla karşılaştırınız.

Metindeki noktalama işaretleri doğru kullanılmıştır.
Noktalı virgül, aynı yargıya bağlı sıralı cümleleri ayırmak; tırnak işareti ise alıntıyı belirtmek için doğru şekilde kullanılmıştır.

Metnimizi Anlayalım

1. a) İhtiyar ile fabrikatörün fiziksel ve ruhsal özelliklerini yazınız.

Cevap: İhtiyar; yaşlı, sakin, doğaya bağlı, duygusal ve bilge bir insandır. Ruhsal olarak huzurlu ve doğayla bütünleşmiştir.
Fabrikatör ise; hırslı, çıkarcı, doğayı önemsemeyen, soğuk ve duyarsız biridir. Ruhsal olarak gergin, kibirli ve vicdansız bir kişiliğe sahiptir.

1. b) İhtiyar ve fabrikatörün doğaya karşı tutumları nasıldır?

Cevap: İhtiyar doğayı koruyan, onu yaşayan bir varlık gibi gören, doğaya sevgi ve saygı duyan bir insandır.
Fabrikatör ise doğayı kendi çıkarı için kullanan, onu tahrip eden, duygusuz bir kişidir. Kavak ağacını sadece maddi bir araç olarak görmektedir.

1. c) İhtiyar ve fabrikatörün doğaya karşı tutumunu doğru buluyor musunuz? Gerekçesiyle söyleyiniz.

Cevap: İhtiyarın doğaya karşı tutumunu doğru buluyorum çünkü o doğayı bir dost ve yaşam kaynağı olarak görmektedir.
Fabrikatörün tutumu yanlıştır; çünkü doğayı yok eden insan, aslında kendi geleceğini de yok eder.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 83 Cevapları (MEB Yayınları)

2. Soru Olayın geçtiği mekânın şantiye kurulmadan önceki ve şantiye kurulduktan sonraki hâlini kendi cümlelerinizle betimleyiniz.

Cevap: Şantiye kurulmadan önce mekân doğayla iç içe, kuşların cıvıltıları ve denizin sesiyle huzur dolu bir yerdir. İnsanlar bu doğa ortamında sakin, mutlu ve doğayla uyum içinde yaşamaktadır.
Şantiye kurulduktan sonra ise gürültü, kirlilik ve doğanın bozulması ortaya çıkar. Kuşlar uçar, ağaçlar kesilir, denizin güzelliği yerini yapay betonlara bırakır. Huzur ve doğallık yerini makine seslerine bırakır.

3. Soru Yazarın olayları hep bahar mevsimiyle başlatmasının gerekçeleri neler olabilir?

Cevap: Bahar mevsimi, doğanın yeniden canlanışını, umut ve tazelenmeyi simgeler. Yazar bu mevsimi seçerek doğanın dirilişiyle insanın iç dünyasındaki değişimi bir arada vermek istemiştir. Ayrıca bahar, hem güzelliği hem de geçiciliğiyle hikâyenin duygusal derinliğini artırır.

4. Soru İnsanların doğaya zarar vermesine karşı doğa nasıl karşılık vermiştir? Metinden ve günlük hayattan örneklerle açıklayınız.

Cevap: Doğa, insanların kendisine verdiği zararı bir süre sonra onlara geri yansıtır. Hikâyede kavak ağacının kesilmesiyle doğanın dengesi bozulmuş, insanlar huzurunu kaybetmiştir. Günlük hayatta da doğayı tahrip eden insanlar, sel, kuraklık, hava kirliliği gibi felaketlerle karşılaşmaktadır. Doğa, her zaman dengesini korumak için bir tepki verir.

5. Soru Metinden alınan bu bölümde yazar nasıl bir mesaj vermek istemiştir?

“Bu arada kavaktan bozma direk de bütün vücuduna su yürüdüğünü hissediyor ve gece gündüz, çıtır çıtır tatlı bir bahar sarhoşluğu içinde gerinip duruyordu. Nihayet bir gün, evvela o kalın boya tabakasını pul pul kabartan sivilceler döktü. Sonra oransız burusundan beyaz beyaz körpe dallar sürdü. Ve bir sabah baştan aşağı yemyeşil yapraklarla donandı.”

Cevap: Yazar, doğanın asla tamamen yok edilemeyeceğini, yaşamın mutlaka bir şekilde yeniden filizleneceğini anlatmak istemiştir. İnsan eliyle zarar verilse bile doğa kendini onarır, yeniler ve varlığını sürdürür.

6. Soru Hikâyede geçen açık ve örtük iletileri yazınız.

9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 84 Cevapları (MEB Yayınları)

7. Soru Okuduğunuz metinden hareketle “Doğayla savaş hâlindeyiz. Eğer kazanırsak, kaybedeceğiz.” sözünü açıklayan bir paragraf yazınız.

Cevap: İnsan, doğayı kendi çıkarı için yok etmeye başladığında aslında kendi sonunu hazırlamaktadır. Doğayı yenmek, onu kontrol altına almak bir başarı değil, büyük bir kayıptır. Çünkü doğa bizim yaşam kaynağımızdır. Onu yok ederek hava, su, toprak ve tüm canlıların dengesini bozarız. Kazandığımızı zannettiğimiz her şey, uzun vadede bizim kaybımız olur. Gerçek kazanç, doğayla uyum içinde yaşamayı öğrenmektir.

8. Soru Kahramanları çoğunlukla hayvanlardan seçilen, sonunda ders verme amacı güden, genellikle manzum hikâyelere fabl denir. Okuduğunuz hikâyede yazarın fabla ait unsurları kullanması hikâyeye nasıl bir zenginlik katmıştır? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle yazınız.

Cevap: Yazar, hikâyede doğaya ait varlıkları canlı gibi konuşturarak fabl unsurlarına yer vermiştir. Kavak ağacına insani özellikler yüklemesi, okuyucunun doğayla empati kurmasını sağlamıştır. Bu anlatım tarzı, hikâyeyi daha etkileyici ve düşündürücü hâle getirmiştir. Ayrıca doğanın diliyle insanın dilini buluşturması, eserin evrensel mesajını güçlendirmiştir. Böylece okur, hem duygusal hem de ahlaki bir ders çıkarır.