9. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 42-43-44 Cevapları Meb Yayınları

Sayfa 42 Cevapları Okuma Sonrası Söz Varlığımız

1. Okuduğunuz Picasso’nun Hatları adlı denemede geçen bazı kelimelerin sözlük anlamları verilmiştir. Cümlelerin bağlamından hareketle bu kelimelerin metinde hangi anlamda kullanıldığını belirleyip örnekteki gibi işaretleyiniz.

Cevap:

2. Okuduğunuz Picasso’nun Hatları adlı denemede geçen “İslam, İslâmî, hat, hattat” kelimelerinin güncel yazım şekillerini TDK Güncel Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz. Bu sözcüklerin metnin anlamdaki yazımı ile güncel yazımı arasındaki farklarını belirleyiniz, farklarının gerekçelerini söyleyiniz.

Cevap:

TDK Güncel Türkçe Sözlük’e göre:

• İslâm -> İslam
• İslâmî -> İslami
• Hal -> Hal (Değişiklik yok)
• Hattâ -> Hatta

Farklılık gerekçesi: Arapça kökenli kelimelerdeki uzun ünlüler sadeleştirilmiş, yazım dili sadeleştirilmiştir.

3. Aşağıdaki cümlelerde virgüllerin kullanılma yerlerini Türk Dil Kurumunun genel ağ sayfasındaki virgülün kullanımı kuralları ile karşılaştırınız. Bu karşılaştırmanız sonucunda virgülün güncel kullanımıyla bu metindeki kullanımı arasındaki farkları ve gerekçelerini yazınız.

Sayfa 43 Cevapları

Cümlelerin Virgül Kullanımı ile İlgili Farklar ve Gerekçeleri:

1. Cümle: "Sonunda da, Picasso’nun eserlerinden daha farklı bir eser ortaya çıkmış olmaz."
Fark ve Gerekçe: Güncel kurallara göre, "sonunda da" ifadesinden sonra virgül kullanılmaz. Çünkü burada virgül, anlamı bölmek yerine cümlenin akışını bozabilir.

2. Cümle: "Picasso, İslâm hatlarını resmine malzeme olarak seçerken, kendi resim kültürünün, resim geleneğinin özüne sadık kalmıştır."
Fark ve Gerekçe: Picasso özne olduğundan sonra virgül kullanılabilir. Ancak, cümlede başka virgüller de kullanıldığı için burada virgül yerine noktalı virgül tercih edilebilir. Ayrıca seçerken zarf olduğundan sonra virgül getirilmemelidir. "Resim kültürünün, resim geleneğinin" ifadeleri arasındaki virgül günümüzde de doğrudur.

3. Cümle: "O malzeme, aynı zamanda, kendini meydana getiren kaynaktan yoksun bırakılırsa, yani o malzemeyi meydana getiren “ruh”tan soyutlanırsa, o malzemeyi kullanarak varılmak istenen sonuç elde edilemeyecektir."
Fark ve Gerekçe: "O malzeme" özne olduğu için virgül doğru kullanılmıştır. Ancak "soyutlanırsa" gibi şart bildiren ekten sonra virgül kullanılmaz. Bu tür eklerden sonra virgül getirilmesi akışı bozabilir, bu yüzden gereksizdir.

Metnimizi Anlayalım

Soru 1: Okuduğunuz Picasso’nun Hatları adlı denemeye göre Picasso hat sanatını eserlerinde nasıl kullanmıştır?
Cevap: Picasso, İslami harfleri hatırlatan bazı çizimler yapmış, ancak bunları geleneksel formunda değil, kendi sanat anlayışıyla yeniden yorumlamıştır.

Soru 2: “Oysa malzeme olarak kullanılan bir ‘gelenek’ sadece bir malzeme olarak kalır. O malzeme, aynı zamanda, kendini meydana getiren kaynaktan yoksun bırakılırsa, yani o malzemeyi meydana getiren ‘ruh’tan soyutlanırsa, o malzemeyi kullanarak varılmak istenen sonuç elde edilemeyecektir.” cümlelerinden hareketle geleneğin sanat eserlerinde nasıl kullanılması gerektiği hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
Cevap: Geleneksel bir malzemenin sanat eserlerinde kullanılması, o malzemenin kökenindeki ruha sadık kalınarak yapılmalıdır. Bu sayede eser, derinlik ve anlam kazanır.

Soru 3: “Picasso, adı geçen hatları kendi kültürünün süzgecinden, kendi kavrayışının eleğinden geçirerek ‘yeniden anlamlandırmıştır.’” cümlesi güzel sanatların hangi özelliklerini vurgulamaktadır? Yazınız.
Cevap: Bu cümle, güzel sanatların malzemeyi orijinalinden farklı bir şekilde, sanatçının yorumuyla yeniden anlamlandırarak kullanması gerektiğini vurgulamaktadır. Sanat, taklit değil, özgün yorum olmalıdır.

Soru 4: Okuduğunuz metinde geçen düşünceyi geliştirme yollarını (tanık gösterme, tanımlama, karşılaştırma vb.) bulunuz. Bunların metne olan katkısını yazınız.
Cevap:

• Örnekleme: “Söz gelişi, bir Sezai Karakoç’un, bir Erdem Bayazıt’ın, Bir Cahit Zarifoğlu’nun...”
• Karşılaştırma: “Picasso’nun yaptığı resimler ile gazel ve kaside yazmaya çalışan şairlerin eserleri...”

Bu düşünceyi geliştirme yolları, metnin savunduğu fikirlerin daha anlaşılır olmasını sağlar ve okuyucunun konuyu kavramasını kolaylaştırır.

Sayfa 44 Cevapları

Soru 4:

b) Metinde geçen ve ana fikri destekleyen yardımcı fikirleri bulunuz.

Cevap: Yardımcı fikirler:

• Picasso, resimlerinde hat sanatını kullanırken İslami bir niyet taşımamaktadır.
• Yazar, Picasso’nun resimlerini görmemiş, ancak söyleyecekleri için o resimleri görmeye gerek duymamaktadır.
• Son yıllarda bazı sanatçılar gazel ve kaside gibi başlıklar altında şiirler yazmakta, ancak bu şiirler biçimsel olarak benzese de içerik olarak farklıdır.
• Bazı edebiyatçılar eski edebiyatımızdan nasıl yararlanacaklarını aramaktadır.

Soru 5: Belirlediğiniz yardımcı fikirlerden yararlanarak denemenin konusunu, ana fikrini ve yazılış amacını yazınız.

Metnin Konusu: Picasso’nun İslami hat sanatından yola çıkarak yaptığı tabloların ne kadar İslami olduğu ve bir sanat eserine İslami denebilmesi için gerekli koşulların tartışılması.

Metnin Ana Fikri: Bir sanat eseri geleneğin ruhunu anlamadan sadece yüzeysel bir şekilde kullanılırsa, o geleneği temsil edemez.

Yazılış Amacı: Picasso’nun resimlerinin İslami olarak değerlendirilmesini eleştirmek ve gerçek anlamda bir sanat eserine İslami demenin ne anlama geldiğini anlatmak.

Soru 6:

a) Picasso’nun Hatları ve San’at adlı metinlerden alınan bölümleri okuyunuz.

Cevap: Bu metinlerde, geleneğin basit bir şekilde taklit edilemeyeceği, sanatın özüne sadık kalarak gelenekten yararlanılması gerektiği vurgulanmaktadır. Gelenek, sadece bir malzeme olarak kullanılamaz; onu anlamak ve yorumlamak gerekir. Faruk Nafiz Çamlıbel’in şiirinde de, Anadolu’nun derin kültürel ve sanatsal ruhu anlatılmaktadır.

Soru 6 b) Okuduğunuz bölümlerden hareketle Rasim Özdenören ve Faruk Nafiz Çamlıbel’in sanata bakışındaki benzerlik ve farklılıkları yazınız.

Cevap: Her iki yazar da geleneğe sahip çıkmanın önemini vurgular. Ancak Özdenören’in metni daha çok akılcı ve mantıksal bir yaklaşımı benimserken, Faruk Nafiz Çamlıbel duygusal bir anlatımla şiirsel bir yaklaşım sergilemektedir. Özdenören geleneği düşünsel bir düzlemde değerlendirirken, Çamlıbel geleneksel duyguları yansıtarak sanatını ortaya koymaktadır.