12. Sınıf Coğrafya Ders Kitabı Sayfa 186 Cevapları Meb Yayınları

UYGULAMA – Doğal Kaynaklar ve Gelişmişlik İlişkisi

1. Ülkeleri maden ve enerji kaynaklarının varlığına göre sınıflandırınız.

a) Haritada yer alan tüm doğal kaynakların çıkarıldığı ülkeler:
Rusya, ABD, Kanada, Çin, Avustralya, Brezilya ve Güney Afrika, haritada gösterilen altın, demir, kömür, petrol ve doğal gazın tamamını çıkaran ülkeler arasındadır. Bu ülkeler, doğal kaynak çeşitliliği bakımından oldukça zengindir.

b) En az dört doğal kaynağın çıkarıldığı ülkeler:
Hindistan, Endonezya ve Kazakistan, en az dört farklı doğal kaynağa sahip olan ülkelerdir. Bu durum, bu ülkelerin enerji ve maden sektörlerinde çeşitliliğe sahip olduğunu gösterir.

c) En az üç doğal kaynağın çıkarıldığı ülkeler:
Kolombiya, Moğolistan ve Meksika, üç doğal kaynak bakımından öne çıkmaktadır. Bu ülkeler bölgesel enerji arzında önemli roller üstlenebilir.

d) Kaynak çıkarımı yapılan ancak ön planda olmayan ülkeler (her kıtadan bir örnek):

• Afrika: Gana
• Asya: Türkmenistan
• Avrupa: İspanya
• Okyanusya: Papua Yeni Gine

Bu ülkelerde doğal kaynaklar çıkarılsa da küresel ölçekte ilk sıralarda yer almazlar.

2. Maden ve enerji kaynakları açısından zengin ülkeler, küresel ticarette nasıl bir konuma sahiptir?

Enerji ve maden kaynakları açısından zengin ülkeler, hammadde ihracatı sayesinde küresel ticarette stratejik avantaj elde eder. Bu ülkeler, doğal kaynaklarını kullanarak ekonomik büyüme, döviz girdisi ve hatta jeopolitik etki alanı oluştururlar. Örneğin, Rusya'nın doğal gazı Avrupa enerji politikalarında belirleyici rol oynamaktadır.

3. Kaynak fakiri gelişmiş ülkeler ile kaynak zengini az gelişmiş ülkelerin ekonomik ilişkileri nasıl değerlendirilmelidir?

Kaynak açısından fakir ama gelişmiş ülkeler, teknoloji, işleme kapasitesi ve yüksek katma değerli üretim sayesinde kaynak ihtiyacını karşılar. Örneğin, Japonya doğal kaynak bakımından fakir olmasına rağmen güçlü sanayi yapısıyla öne çıkar.
Buna karşın, kaynak zengini ancak az gelişmiş ülkeler bu zenginliklerini etkili planlama, sürdürülebilir yatırım ve eğitim altyapısı eksikliği nedeniyle ekonomik kalkınmaya dönüştürmekte zorlanabilirler.

4. Doğal kaynakları sınırlı olan gelişmekteki ülkeler dışa bağımlılığı nasıl azaltabilir?

Bu ülkeler;

• Yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapmalı (güneş, rüzgâr, biyokütle),
• Teknoloji üretimi ve AR-GE’yi teşvik etmeli,
• Enerji verimliliğini artıran politikalar uygulamalıdır.

Örnek: Türkiye, güneş ve rüzgâr enerjisi potansiyelini değerlendirerek dışa bağımlılığını azaltmayı hedeflemektedir.