10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 116-118 Cevapları Meb Yayınları
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 116 Cevapları | MEB Yayınları
Soru 1: Aşağıdaki infografikte istenenleri Kaldırımlar şiirinin ilk birimine göre yazınız.
- Nazım birimi: Dörtlük
- Ölçü: 7+7=14’lü hece ölçüsü
- Kafiye düzeni: abab
- Kafiye: “ta” (tam uyak), “rü” (tam uyak)
- Redif: “sında”, “yorum”
Soru 2: Şiirin şekil özelliklerini göz önünde bulundurduğunuzda Necip Fazıl Kısakürek’in hangi şiir geleneklerinden etkilendiği söylenebilir?
Cevap: Necip Fazıl, Kaldırımlar şiirinde Divan şiirinin ölçü ve ahenk anlayışından, Servetifünun şiirinin duygusal derinliğinden ve Millî Edebiyat döneminin sade dilinden etkilenmiştir.
Soru 3: Kaldırımlar şiirinin şekil özellikleriyle içeriği arasında nasıl bir bağlantı kurulabilir?
Cevap: Şiirin düzenli ölçü ve kafiye yapısı, şehir yaşamının monotonluğunu ve içsel sıkışmışlığını yansıtır. Biçim ile anlam arasında uyumlu bir paralellik vardır.
Soru 4: Şiirde kullanılan nazım biriminin şairin okuyucuya iletmek istediği mesajla ilgisi var mıdır?
Cevap: Evet, dörtlük nazım birimi sayesinde şair yalnızlık ve içsel çatışma duygusunu adım adım, derinlemesine aktarabilmiştir. Her dörtlük, duygunun farklı bir evresini yansıtır.
Soru 5: Ölçü, kafiye ve nazım birimine bağlı kalınmadan yazılan şiirler hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Serbest şiirler, şairin duygularını daha özgür ve çağdaş bir biçimde ifade etmesini sağlar. Ancak ölçülü şiirlerde olduğu gibi ritmik bir denge yakalamak için güçlü bir dil ustalığı gerekir.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 117 Cevapları | MEB Yayınları
Sıra Sizde
Soru: Aşağıdaki tabloda Kaldırımlar şiirinin dil ve üslup özelliklerine dair bilgi ve örnekler verilmiştir. Bilgilerin karşısındaki boşluklara şiirden örnekler, örneklerin karşısındaki boşluklara ise şiirin hangi dil ve üslup özelliğine sahip olduğunu yazınız.
Dil ve Üslup Özelliği – Şiirden Örnekler Tablosu
| Dil ve Üslup Özelliği | Şiirden Örnekler |
|---|---|
| Sade bir dille yazılmakla beraber şiirde imge ve çağrışımlarla örülü bir dil kullanılmıştır. | “Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık.” / “Yolumun karanlığa saplanan noktasında.” / “İki yanımdan aksın bir sel gibi fenerler.” |
| Yineleme ve paralel yapıyla içten bir yakarış, vurgulu bir ton oluşturulmuştur. | “Ne sabahı göreyim, ne sabah görüneyim; Gündüzler size kalsın verin karanlıkları!” |
| İçten, yalın ve doğal bir söyleyişe sahiptir. | “Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum.” |
| Kişileştirme ve benzetme ile imgesel anlatım vardır. | “Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.” |
| Bazı dörtlüklerde ‘ben’ ve ‘biz’ bir arada kullanılmıştır. | “Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum.” / “Gündüzler size kalsın.” |
| Benzetme (teşbih) ve somut imgeler kullanılmıştır. | “Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler.” |
| Şair, çevresini ve ruhsal durumunu anlatan kelime gruplarını kullanmıştır. | “Karanlık sokak”, “damla damla bir korku”, “ıslak bir yorgan gibi.” |
| İstek, yakarış ve iç konuşma tonuna sahiptir. | “Aman sabah olmasın bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum!” |
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 118 Cevapları | MEB Yayınları
Sıra Sizde Cevapları – Kaldırımlar Şiiri (Necip Fazıl Kısakürek)
1. Kaldırımlar şiirinde kullanılan dil ve üslubun içerikle uyumu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Cevap: Necip Fazıl Kısakürek’in “Kaldırımlar” şiirinde sade fakat etkileyici bir dil kullanılmıştır. Şiirdeki dil, okuyucuya duygusal bir derinlik kazandıran imgeler, benzetmeler ve çağrışımlar ile zenginleşmiştir. Dış dünyayı betimleyen karanlık, sessiz, ıslak sokaklar, şairin iç dünyasındaki yalnızlık ve varoluş sancısını yansıtır. Bu nedenle dil ile içerik arasında tam bir uyum vardır; kelimeler, duyguların yoğunluğunu birebir hissettirmektedir.
2. Şiir, hangi özelliklerinden dolayı saf şiir geleneğini temsil ediyor olabilir?
Cevap: “Kaldırımlar” şiiri, Saf Şiir akımının en güzel örneklerinden biridir. Çünkü şiirde amaç bir düşünceyi anlatmak değil, estetik bir duyguyu yaşatmak ve iç dünyayı sezdirerek aktarmaktır. Ölçü, kafiye ve ses yinelemeleriyle oluşturulan ahenk, anlamın önüne geçmiştir. Şiirdeki imgeler, soyut duyguların somutlaştırılması için kullanılmıştır. Ayrıca Necip Fazıl, “anlamın derinliğini” ön plana çıkararak okuyucunun kendi sezgisel yorumunu yapmasına olanak tanımıştır. Bu yönleriyle şiir, Saf Şiir geleneğini tam anlamıyla temsil eder.
3. Şiirin bir ritmi olduğunu düşünüyor musunuz? Gerekçelendiriniz.
Cevap: Evet, “Kaldırımlar” şiirinde güçlü bir ritim vardır. Şair, 7+7’li hece ölçüsü, tekrarlanan kelimeler (“yürüyorum”, “karanlık”, “sessiz”) ve paralel yapılar aracılığıyla şiire melodik bir akış kazandırmıştır. Bu ritim, hem şiirin içeriğinde geçen yürüyüş temasını hem de şairin zihinsel gelgitlerini yansıtır. Şiir adeta adım adım ilerleyen bir iç monolog gibidir. Bu yönüyle ritim, biçimsel bir unsur olmanın ötesinde, anlamın bir parçası hâline gelmiştir.
Çözümleyebilme – Birlikte Öğrenelim
I. Grup – Konu ve Tema Üzerine Çalışma
Soru 1: Şiirin yalnızlık hissi vermesinin sebepleri neler olabilir?
Cevap: Şairin iç dünyasında yaşadığı huzursuzluk, insanlardan uzaklaşma isteği ve karanlık bir şehirde yalnız yürümesi bu duyguyu oluşturur. Şiirin atmosferi, insanlardan kopuş ve içsel yalnızlığı derinleştirir.
Soru 2: Şiirdeki çatışma unsurları nelerdir?
Cevap: Şairin içsel dünyasındaki yaşama arzusu ile ölme isteği, umut ile karamsarlık arasındaki gerilim en temel çatışmadır. Bu çatışma, şiirin duygusal gücünü artırır.
Soru 3: Şiirin temasını yansıtan kelimeler nelerdir?
Cevap: “Karanlık sokak”, “sessizlik”, “ıslak taşlar”, “gölge”, “ben gideyim”, “yapayalnız” kelimeleri, şiirin yalnızlık ve iç çatışma temasını yansıtır.
II. Grup – Şair ve Şiir Arasındaki İlişki
Soru 1: Kaldırımlar şiirinin geniş kitleler tarafından bilinmesinin sebepleri neler olabilir?
Cevap: Şiirin duygusal yoğunluğu ve herkesin hayatında bir dönem hissettiği yalnızlık duygusunu evrensel bir biçimde anlatması şiiri unutulmaz kılmıştır. Ayrıca sade dil, güçlü imgeler ve ezgisel ritim şiiri akılda kalıcı yapmıştır.
Soru 2: Şair kendisiyle kaldırımlar arasında nasıl bir ilişki kurmuştur?
Cevap: Necip Fazıl, kaldırımları dost, sırdaş, anne figürü gibi görür. Kaldırımlar onunla konuşan, acısını paylaşan canlı varlıklardır. Bu yönüyle şiirde kişileştirme yoğun biçimde kullanılmıştır.
Soru 3: Şiirdeki imgeler şairin ruh hâlini nasıl yansıtır?
Cevap: “Karanlık”, “ıslak yorgan”, “mil çekilmiş evler” ve “sessizlik” imgeleri şairin içsel huzursuzluğunu, korkularını ve yalnızlığını sembolize eder. Bu imgeler, ruhsal bir sarsıntının dışa vurumudur.
III. Grup – Konunun Ele Alınış Biçimi
Soru 1: Ses ve kelime tekrarlarının şiire katkısı nedir?
Cevap: Tekrarlar, şiire ritim, müzikal ahenk ve içsel yankı kazandırır. “Yürüyorum” kelimesinin yinelenmesi, hem fiziksel bir hareketi hem de ruhsal bir yolculuğu hissettirir.
Soru 2: Benzetme ve tasvirlerin önemi nedir?
Cevap: Benzetmeler ve tasvirler, duyguların soyut hâlini somut imgeler aracılığıyla görünür kılar. Okuyucu, şairin hislerini adeta kendi yaşamış gibi hisseder.
Soru 3: Yalnızlık ve karamsarlık duygularını hangi kelimelerle anlatırdınız?
Cevap: “Gölge”, “soğuk”, “boşluk”, “sessiz”, “çığlık”, “durgunluk”, “sonsuzluk” kelimeleri yalnızlık duygusunu etkileyici biçimde yansıtırdı.
Hazırlanan İnfografik Özeti
KALDIRIMLAR – Necip Fazıl Kısakürek
???? Konu: Yalnızlık, içsel çatışma, karanlık şehirde varoluş sancısı
???? Tema: İnsan ruhunun yalnızlıkla mücadelesi
???? Duygular: Korku, karamsarlık, tedirginlik, yabancılaşma
???? İmgeler: Karanlık sokak, ıslak taşlar, yıldırımlar, mil çekilmiş evler, sessizlik
???? Üslup: Sade ama derin; çağrışım gücü yüksek, imgelerle bezeli
???? Şair–Kaldırımlar İlişkisi: Şair, kaldırımları kendine dost ve sırdaş olarak görür; iç dünyasını onlara açar.
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.