10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 124-127 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Biyoloji Sayfa 124–127 Cevapları | Besin Zinciri, Enerji Piramidi ve Biyolojik Birikim

Sayfa 124 – Beslenme İlişkileri ve Enerji Akışı

Soru 1 - Öğretmeninizin rehberliğinde 4–6 kişilik gruplar oluşturunuz.

Cevap: Bu etkinlik sınıf içi uygulamaya yöneliktir. Öğretmenin yönlendirmesiyle 4–6 kişilik öğrencilerden gruplar oluşturulur.

Soru 2 - Listelerde yer alan canlıları üretici, tüketici ve ayrıştırıcı olarak inceleyiniz.

• Üreticiler: Buğday, ot, ceviz ağacı, yonca
• Tüketiciler: Aslan, tavşan, çekirge, kurt, zebra, geyik, sincap, baykuş, kartal
• Ayrıştırıcılar: Mantar, cıvık mantar, saprotrof bakteri

Üreticiler kendi besinini üretirken, tüketiciler başka canlılarla beslenir, ayrıştırıcılar ise ölü canlıları parçalayarak doğaya geri kazandırır.

Soru 3 Verilen canlılarla farklı besin zincirleri oluşturunuz.

• Buğday → Çekirge → Tavşan → Aslan
• Ot → Zebra → Kurt → Mantar
• Ceviz Ağacı → Sincap → Baykuş → Kartal
• Yonca → Geyik → Kurt → Saprotrof Bakteri

Bu zincirlerde enerji üreticiden başlayarak üst tüketicilere doğru aktarılmaktadır.

Soru 4-a Her canlının trofik basamağı tüm ekosistemlerde aynı mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Hayır, aynı değildir. Bir canlının bulunduğu trofik basamak, yaşadığı ekosistemde kimle beslendiğine ve kim tarafından avlandığına göre değişebilir.

Sayfa 125 – Enerji Piramidi ve Besin Ağı

Soru 4-b Besin zincirinizdeki tüketicilerin beslenme çeşitleri nelerdir?

• Otçullar (Birincil tüketiciler): Çekirge, tavşan, zebra, geyik, sincap
• Etçiller (İkincil ve üçüncül tüketiciler): Aslan, kurt, baykuş, kartal

Otçullar bitkilerle, etçiller ise diğer hayvanlarla beslenir.

Soru 4-c Her basamakta enerji miktarının azalmasının nedeni nedir?

Cevap: Canlılar yaşam faaliyetleri sırasında enerjinin büyük bir kısmını ısı olarak kaybeder. Bu yüzden her üst basamağa daha az enerji aktarılır.

Soru 5 Besin zincirlerini birleştirerek besin ağı oluşturunuz.

Cevap: Birden fazla besin zinciri bir araya getirilerek canlıların birbiriyle olan çok yönlü beslenme ilişkilerini gösteren bir besin ağı oluşturulur.

Soru 6 Besin ağlarının benzerlik ve farklılıklarını açıklayınız.

Cevap: Tüm besin ağlarında enerji üreticiden tüketiciye doğru tek yönlü akar. Ancak bazı canlılar birden fazla canlı ile beslenebilir ve ağ yapısı ekosisteme göre değişiklik gösterebilir.

Soru 7 Enerji akışı hakkında genel çıkarımlar yapınız.

Cevap: Enerji, güneşten üreticilere, oradan da tüketicilere doğru azalır. Enerji kaybolur ve geri dönüşümü yoktur; ancak maddeler doğada döngü hâlinde tekrar kullanılır.

Soru 8 Enerji piramidi oluşturunuz.

Cevap: Enerji piramidinde tabanda üreticiler, ortada otçullar, üstte etçiller yer alır. Ayrıştırıcılar tüm basamaklarda etkili rol oynar.

Soru 9 Enerji piramidindeki canlıları basamaklara göre yazınız.

• 1. basamak: Buğday, ot, yonca, ceviz ağacı
• 2. basamak: Çekirge, tavşan, zebra, geyik, sincap
• 3–4. basamak: Aslan, kurt, baykuş, kartal
• Ayrıştırıcılar: Mantar, bakteriler

Soru 10 Enerji piramidindeki canlıların görevlerini açıklayınız.

• Üreticiler: Güneş enerjisini besine çevirir.
• Tüketiciler: Enerjiyi beslenme yoluyla üst basamaklara taşır.
• Ayrıştırıcılar: Atıkları parçalayarak doğaya kazandırır.

Soru 11 Enerji piramitlerini diğer gruplarla karşılaştırınız.

Cevap: Tüm piramitlerde tabanda üreticiler yer alır ve yukarı çıkıldıkça enerji azalır. Ancak basamak sayıları ve kullanılan canlı türleri gruplara göre değişebilir.

Soru 12 Biyolojik birikimi tanımlayınız.

Cevap: Biyolojik birikim, zararlı maddelerin besin zinciri boyunca üst basamaklara doğru artarak canlıların vücudunda birikmesidir.

Sayfa 126 – Minamata ve İtai İtai Hastalıkları

Soru a Biyolojik birikimin canlılar üzerindeki etkileri nelerdir?

Cevap: Sinir sistemi hasarı, böbrek ve karaciğer rahatsızlıkları, kemik erimesi, kanser ve hatta ölüm görülebilir.

Soru b Biyolojik birikim gelecek nesilleri etkileyebilir mi?

Cevap: Evet. Zararlı maddeler anneden bebeğe geçerek yeni nesiller üzerinde kalıcı sağlık sorunlarına yol açabilir.

Soru 16 - Atık pillerin biyolojik birikime etkisi ve çözüm önerileri nelerdir?

Cevap: Atık piller toprağa ve suya karışarak besin zinciri yoluyla canlılara ulaşır. Piller geri dönüşüm kutularına atılmalı ve şarjlı piller tercih edilmelidir.

Sayfa 127 – Beslenme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi

Soru a Olumsuz beslenme alışkanlığınız var mı?

Cevap: Evet, paketli gıdaları ve fast food ürünlerini sık tüketiyorum.

Soru b Bu alışkanlığın sonuçları ne olabilir?

Cevap: Obezite, kalp hastalıkları, bağışıklık zayıflığı ve dikkat dağınıklığına yol açabilir.

Soru c Bu alışkanlığa bağlı yaşadığınız sorunlar var mı?

Cevap: Zaman zaman mide yanması, halsizlik ve şişkinlik yaşıyorum.

Soru ç Bu sorunlar için çözüm önerileriniz nelerdir?

Cevap: Daha dengeli beslenmek, sebze-meyve tüketimini artırmak, fast food’u sınırlandırmak ve düzenli su içmek gerekir.