9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 155-161 Cevapları Meb Yayınları

2. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları Cevapları (Sayfa 155-161)

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 155 Cevapları – MEB Yayınları

Bu bölümde 9. sınıf MEB Yayınları Tarih Ders Kitabı’nın 2. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları (sayfa 155-161) yer almaktadır. Sorular; Tarım Devrimi, Sümer ve Roma hukuk sistemleri, Hun sanat anlayışı, konargöçer yaşamın özellikleri ve Türk kültürüne katkıları konularını kapsamaktadır.

Her soru, görseller ve metinler incelenerek detaylı biçimde açıklanmış olup öğrencilerin hem tarihî analiz yeteneğini hem de kültürel farkındalığını geliştirmeye yöneliktir.

Soru: 1-3. soruları aşağıda verilen bilgilere ve görsele göre cevaplayınız.

Metin Özeti: Çatalhöyük’te yapılan kazılarda 8600 yıllık ekmek kalıntısı bulunmuştur. Bu bulgu, Tarım Devrimi’nin insanlık tarihindeki önemini gösterir. Tarım Devrimi ile birlikte insanlar avcı-toplayıcı yaşamdan üretici ve yerleşik hayata geçmiş, hayvanları evcilleştirmiş, tarım yapmış ve çanak çömlek üretmeye başlamıştır. Bu dönem, insanlığın Neolitik Devrim olarak da bilinen en büyük dönüşüm evresidir.

Soru: Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangileri Tarım Devrimi’nin özellikleriyle ilgili doğru bir yargıdır?
(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz.)

Doğru Seçenekler: A – B – D – E

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 156 Cevapları – MEB Yayınları

Soru 2: Tarım Devrimi ile toplulukların yerleşme ve ekonomisi arasında ne gibi benzerlikler ve farklılıklar vardır? Gerekçeleriyle açıklayınız.

Benzerlikler:

• Her iki dönemde de temel amaç hayatta kalmak ve beslenme ihtiyacını karşılamaktır.
• İnsanlar doğayla sürekli etkileşim içindedir ve çevresel koşullar yaşam biçimlerini belirlemiştir.

Farklılıklar:

• Tarım Devrimi ile birlikte yerleşik hayata geçilmiş, kalıcı köy ve şehirler kurulmuştur.
• Üretim ekonomisi ortaya çıkmış, insanlar yalnızca tüketici değil aynı zamanda üretici hale gelmiştir.
• Mülkiyet kavramı gelişmiş, sosyal sınıflar ve iş bölümü ortaya çıkmıştır.
• Ekonomik ilişkilerde ticaret, depolama ve değiş-tokuş yaygınlaşmıştır.

Soru 3: Tarım Devrimi’nin etkileri hakkında yargıda bulunmak için neler söylersiniz? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Cevap: Tarım Devrimi, insanlık tarihinin en önemli dönüm noktalarından biridir.
Bu süreçte insanlar avcı-toplayıcı yaşamdan üretici ve yerleşik hayata geçmiştir.
Sonuç olarak;

• Nüfus artmış, köy ve şehirler kurulmuştur.
• Ekonomik çeşitlilik ve ticaret gelişmiştir.
• Toplumsal hiyerarşi, özel mülkiyet ve devlet yapısı oluşmuştur.
• Kültür, sanat, din ve mimaride büyük ilerlemeler yaşanmıştır.

Tarım Devrimi yalnızca üretim biçimini değil, insanlığın düşünme ve örgütlenme biçimini de kökten değiştirmiştir.

Soru 4: Hunların yönetim ve ordu sistemlerinin özellikleri ile ilgili kavramlar hangileridir?

➡ Cevap: 1, 2, 4, 5, 9, 15
(Onlu sistem, Monarşi, Kut, Süvari, Islık çalan ok, Turan taktiği)

Soru 5: İmparatorluk Dönemi Roma Devleti’nin yönetim ve ordu sistemlerinin özellikleri ile ilgili kavramlar hangileridir?

➡ Cevap: 2, 3, 5, 6, 14, 16
(Monarşi, Senato, Süvari, Lejyon, İmparatorluk, Kaplumbağa dizilişi)

Soru 6: Mezopotamya ve Anadolu medeniyetlerinin yönetim ve ordu sistemlerinin özellikleri ile ilgili kavramlar hangileridir?

➡ Cevap: 2, 5, 7, 8, 10, 13, 14
(Monarşi, Süvari, Başrahip, Tanrı Kral, Kale, Kent Devleti, İmparatorluk)

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 157 Cevapları – MEB Yayınları

7. Alper’in ve Ayşe’nin çıkarımlarından hangisini doğru buluyorsunuz? Gerekçesiyle açıklayınız.

Cevap: Alper’in çıkarımını daha doğru buluyorum.
Çünkü Türk orduları Turan taktiği, atlı okçuluk ve hareketli birliklerle ani saldırı yöntemlerinde oldukça başarılıydı. Bu taktikler, düşmanı pusuya düşürüp çevik manevralarla etkisiz hâle getirirdi. Roma ordusu ise düzenli ama ağır hareket eden lejyonlardan oluştuğu için hızlı Türk saldırılarına karşı zorlanabilirdi. Ancak Roma’nın kaplumbağa dizilişi güçlü savunma sağlasa da geniş alanlarda çevik Türk atlılarına karşı etkili olmayabilirdi.

8. Türklerin ve Romalıların savaşlarda kullandıkları techizatları, savaşın seyrine etkileri bakımından yorumlayınız.

Cevap: Türkler, ok ve yay gibi menzilli silahları etkili biçimde kullanarak düşmanlarını uzaktan yıpratırdı. Atlı birlikler, savaşın yönünü hızlı değiştirir ve Turan taktiği sayesinde ani saldırılarla düşmanı şaşırtırdı.
Romalılar ise gladius (kısa kılıç), zırh, miğfer ve büyük kalkanlar kullanarak yakın dövüşte etkili olurdu. Kaplumbağa dizilişi, savunma hattını güçlendirir, fakat hareket kabiliyetini kısıtlardı.
Bu nedenle Türklerin savaş teknolojisi hız ve çevikliğe, Romalılarınki ise düzen ve dayanıklılığa dayanıyordu.

9. Bu iki devletin askerlerini ve savaş taktiklerini, taarruz ve savunma savaşlarındaki avantajlı ve dezavantajlı yönleri açısından yorumlayınız.

Türkler:

• Avantajı: Hızlı manevra yapabilen atlı birlikleri sayesinde taarruzda güçlüydüler.
• Dezavantajı: Uzun süreli savunma savaşlarında zayıf kalabilirlerdi.

Romalılar:

• Avantajı: Disiplinli, düzenli ve zırhlı lejyonlar sayesinde savunmada başarılıydılar.
• Dezavantajı: Hızlı saldırılara ve geniş alan savaşlarına karşı manevra kabiliyetleri sınırlıydı.

Sonuç olarak, Türkler saldırı savaşlarında, Romalılar ise savunma savaşlarında daha avantajlı bir yapıya sahipti.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 158 Cevapları – MEB Yayınları

10-13. sorular metne göre cevaplandırılmıştır.

10. Bu metinde Sümer kralının aşağıdaki suçlardan hangilerini engellediğini belirtmesi adalete önem verdiğinin göstergesidir?

I. Güçlünün zayıfı ezmesi
II. Hırsızlık
III. Zulüm

Cevap: A) Yalnız I

Açıklama: Metinde Sümer kralı, güçlülerin zayıfları ezmesini önleyerek adaleti sağlamaya çalışmıştır. Bu durum, adaletin toplumun temel değeri olarak kabul edildiğini gösterir.

11. Sizce Aynur öğretmen, Timur ve Yeliz’e toplumsal düzenin sağlanmasında hukuk kurallarının gerekliliği konusunda bu metinlere ek olarak hangi açıklamaları yapmış olabilir? Gerekçeleriyle açıklayınız.

Cevap: Aynur öğretmen şu açıklamaları yapmış olabilir:

• Belirsizlikleri önler: Yazılı hukuk kuralları, bireylerin hak ve sorumluluklarını açıkça belirler.
• Eşitliği sağlar: Kanunlar herkes için aynı şekilde uygulanır, böylece adalet gerçekleşir.
• Toplumsal barışı korur: Hukuk, bireyler arasındaki anlaşmazlıkları çözerek çatışmaları önler.
• Keyfî yönetimi engeller: Yazılı kurallar, yöneticilerin kişisel isteğine göre karar vermesini önler.
• Toplumsal gelişmeyi destekler: Adil bir ortamda insanlar kendilerini güvende hisseder ve üretken olur.

Bu açıklamalar, hukukun toplumsal düzenin vazgeçilmez unsuru olduğunu göstermektedir.

12. MÖ V. yüzyılda hazırlanan Roma Kanunları’nın yazılı olması Romalılara ne gibi avantajlar sağlamış olabilir? Açıklayınız.

• Eşitlik sağlanmıştır: Yazılı kanunlar, tüm vatandaşlar için ortak bir hukuk anlayışı oluşturmuştur.
• Adalet güvence altına alınmıştır: Herkesin uyması gereken kurallar açıkça belirlenmiş, keyfî cezalandırmalar önlenmiştir.
• Hukukun üstünlüğü sağlanmıştır: Yöneticiler dâhil herkes kanunlara tabi olmuştur.
• Toplumsal düzen güçlenmiştir: Yazılı hukuk sayesinde hak arama özgürlüğü ve kamu güveni artmıştır.
• Hukuk kültürü gelişmiştir: Roma hukuku, sonraki çağlarda Avrupa hukuk sisteminin temelini oluşturmuştur.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 159 Cevapları – MEB Yayınları

13. Sümer ve Roma kanunlarının toplumsal düzeni sağlamadaki rolü üzerine neler söylenebilir?

Sümer Kanunları: Sümer kralı, toplumda adaletin sağlanması için güçlülerin zayıfları ezmesini ve zulmü engellemiştir. Bu durum, adaletin devlet otoritesiyle korunduğunu ve toplumda eşitlik ilkesinin güçlendiğini göstermektedir.

Roma Kanunları: Roma’da hazırlanan yazılı kanunlar, bireylerin haklarını güvence altına almış ve adaletin daha etkin şekilde uygulanmasını sağlamıştır. Yazılı kanunlar, keyfi yönetimlerin önüne geçmiş, toplumda hukukun üstünlüğünü tesis etmiştir.

Sonuç olarak hem Sümer hem de Roma kanunları, adalet, eşitlik ve toplumsal düzenin korunmasına önemli katkı sağlamıştır.

14. Buna göre Fatma, Hun kavimlerinin yaşam tarzları ile sanatsal faaliyetleri arasında nasıl bir ilişki kurmuş olabilir? Açıklayınız.

Cevap: Fatma, Hunların yaşam tarzı ile sanatları arasında doğrudan bir ilişki kurabilir. Pazırık halısında yer alan at, geyik, aslan ve grifon gibi figürler, Hunların göçebe yaşam tarzını, doğa ile olan bağını ve savaşçı kimliğini yansıtmaktadır.
Bu figürler, Hunların çevrelerindeki hayvanlardan ve yaşam alanlarından ilham aldığını gösterir. Ayrıca halının düzenli ve simetrik tasarımı, Hunların disiplinli, estetik ve düzenli yaşam anlayışının sanata yansımış olduğunu kanıtlar.

15. Pazırık halısındaki motifleri Hun kavimlerinin estetik anlayışı bağlamında yorumlayınız.

Cevap: Pazırık Halısı, Hunların doğa sevgisini, estetik duygusunu ve sembolik düşünce gücünü yansıtır.

• Geyik ve at figürleri, göçebe yaşamın merkezinde yer alan hayvanlara verilen önemi gösterir.
• Aslan ve grifon figürleri, güç ve koruyuculuğu simgeler.
• Renk uyumu ve geometrik düzen, Hunların sanatta ahenk, simetri ve zarafete önem verdiğini kanıtlar.

Bu özellikler, Hunların sanatı sadece süsleme amacıyla değil, aynı zamanda kültürel kimliklerini ve yaşam felsefelerini ifade etme biçimi olarak kullandıklarını gösterir.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 160 Cevapları – MEB Yayınları

16. Hasan öğretmenin verdiği bilgilere göre konargöçerliğin avantaj ve dezavantajları nelerdir?

Avantajları:

• Konargöçerlik, doğa ile iç içe bir yaşam biçimi olduğundan çevreye uyum sağlar.
• Bağımsızlık duygusu gelişir; insanlar kendi emekleriyle geçinir.
• Hayvancılık konusunda uzmanlaşma artar ve üretim çeşitliliği sağlanır.
• Topluluk içinde dayanışma ve yardımlaşma kültürü güçlenir.

Dezavantajları:

• Sürekli yer değiştirme zorunluluğu zorluk yaratır.
• İklim koşulları ve doğa şartları yaşamı zorlaştırabilir.
• Eğitim, barınma ve güvenlik gibi hizmetlerin sürekliliği sağlanamaz.
• Ekonomik istikrar zayıftır; üretim sürekliliği azdır.

17. Türklerde konargöçer yaşamın özellikleri nelerdir?

• Türkler, geçimlerini hayvancılıkla sağlardı; özellikle at, koyun ve sığır yetiştiriciliği yaygındı.
• Yaylak ve kışlak sistemiyle yılın belli dönemlerinde yer değiştirirlerdi.
• Çadır (yurt) yaşamı sayesinde hareketli ve pratik bir yaşam sürerlerdi.
• At, ulaşım, savaş ve ticarette büyük önem taşırdı.
• Toplum, boy ve oba sistemiyle örgütlenmişti.
• El sanatlarında (örneğin halıcılık, keçe, deri işçiliği) ileri düzeydeydiler.
• Bağımsızlık, dayanıklılık ve üretkenlik konargöçer yaşamın temel değerleriydi.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 161 Cevapları – MEB Yayınları

18. Konargöçer yaşamın Türk kültürüne ne gibi katkıları olmuştur? Gerekçeleriyle açıklayınız.

Cevap: Konargöçer yaşam, Türk kültürünün şekillenmesinde büyük rol oynamıştır.

• Bağımsızlık ve özgürlük duygusunu güçlendirmiştir, çünkü Türkler sürekli hareket hâlinde olduklarından özgür yaşamayı benimsemişlerdir.
• Savaşçı ruhun gelişmesini sağlamış, atlı birliklerle mücadele kabiliyeti artmıştır.
• Sanat, müzik ve el sanatlarına doğa temelli figürler kazandırmıştır.
• Toplumsal dayanışma, misafirperverlik ve yardımlaşma gibi kültürel değerlerin oluşmasına katkı sağlamıştır.

Bu yaşam biçimi, Türklerin güçlü, disiplinli ve çevik bir millet olmasında etkili olmuştur.

19. Eski Çağ’da Türkistan’da konargöçer olarak yaşayan biri olsaydınız yaşam tarzınızla ilgili neler söylerdiniz?

Cevap: Konargöçer olarak yaşasaydım, hayvan sürülerimi mevsimlere göre yaylak ve kışlak arasında götürürdüm.
Hayvancılıkla uğraşır, süt, yün, deri gibi ürünlerle geçimimi sağlardım.
Çadırda (yurtta) yaşar, atı hem ulaşım hem de savaşta kullanırdım.
Zorlu doğa koşullarına karşı dayanıklı olur, özgürlüğüme ve bağımsızlığıma büyük değer verirdim.
Topluluk içindeki yardımlaşma ve birlik ruhu, yaşamımın temel ilkelerinden biri olurdu.

20. Bu metne göre konargöçerlerin kültürlerinin oluşmasında hangi unsurlar etkili olmuştur?

I. Yaşam şartları
II. Bağımsızlık duyguları
III. Geçim kaynakları

Cevap: D) I ve III

Açıklama: Konargöçerlerin kültürleri, zor yaşam koşulları ve hayvancılığa dayalı geçim kaynakları tarafından şekillenmiştir.
Kıyafetleri, sanat anlayışları ve günlük yaşam biçimleri bu iki unsurun etkisiyle biçimlenmiştir.