8. Uygulama
1. Aşağıda Erdem ve Sevinç arasında geçen bir konuşma verilmiştir.
a) İstatistiksel araştırma süreci aşamalarını göz önünde bulundurarak Erdem ve Sevinç arasındaki konuşmayı nasıl inceleyebiliriz?
Cevap: Erdem yalnızca pazarda görüştüğü 30 kişinin aynı adaya oy vereceğini söylemesi üzerine genelleme yapmıştır. Ancak bu durum istatistiksel araştırma sürecinin veri toplama, örnekleme, analiz ve değerlendirme gibi aşamalarını içermemektedir. Bu nedenle yaptığı çıkarım istatistiksel geçerliliğe sahip değildir.
b) Tahmine yönelik tespit ettiğiniz bir hata varsa tartışınız ve hatayı yazınız.
- Örneklem çok küçüktür (sadece 30 kişi).
- Seçilen kişiler temsili değildir, çünkü yalnızca pazardaki bireylerdir.
- Örnekleme yöntemi rastgele değildir, bilinçli seçim yapılmamıştır.
- Bu nedenle sonuçlar, mahallenin tümünü temsil edemez ve genelleme hatası yapılmıştır.
c) Tespit ettiğiniz bu hatayı çürütmek için Sevinç, Erdem’e ne söylemelidir?
Cevap: “Erdem, pazarda görüştüğün 30 kişi tüm mahallenin genelini temsil etmez. Sağlıklı bir sonuca ulaşmak için farklı yaş, cinsiyet, meslek ve görüşten insanlarla rastgele görüşmeler yapmalıydın. Ancak o zaman mahalle halkının tamamının fikrine dair doğru bir tahmin yapılabilir.”
Farklı Kaydet – Öğrendiğim Bilgilerin Özeti
İstatistiksel araştırmalar, güvenilir sonuçlar elde etmek için belirli bir sırayla yürütülür:
Problem belirleme → Veri toplama → Veriyi analiz etme → Sonuç çıkarma.
Betimleyici sorular, tek bir nicel değişkenin dağılımını incelerken;
Karşılaştırmalı sorular, iki veya daha fazla grup arasında fark olup olmadığını araştırır.
Geçerli bir genelleme yapabilmek için:
- Örneklem sayısı yeterli olmalı,
- Kitleyi temsil etmeli,
- Rastgele seçilmiş olmalıdır.
Yalnızca gözleme veya küçük bir gruba dayalı yorumlar, istatistiksel açıdan hatalı olabilir.