9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 97
VII. Aşama
Soru: Sürat göstergeleri km/h olarak ayarlanmış hareket hâlindeki bir aracın şehir içi, şehirler arası ve otoyoldaki sürat göstergelerinin anlık görüntüleri aşağıda verilmiştir. Anlık (ani) sürat kavramının tanımına ulaşmak için sürat göstergelerini inceleyiniz.
Cevap: Anlık sürat, hareket hâlindeki bir cismin belirli bir anda sahip olduğu sürattir. Göstergelerde okunan süratler bu anlık değerleri ifade eder.
1. Soru: Aracın dijital saatlerinde görünen anları ve sürat göstergelerini dikkate alarak şehir içi, şehirler arası ve otoyoldaki sürati kaç km/h’tir?
- Şehir içi: 50 km/h
- Şehirler arası: 90 km/h
- Otoyol: 120 km/h
2. Soru: Görüntülerin her birinin çekilmesi anlık bir olaydır. Zaman ve sürat arasındaki ilişkiden yararlanarak anlık sürat kavramını tanımlayınız.
Cevap: Anlık sürat, hareket hâlindeki bir cismin belirli bir anda aldığı yol ile geçen zamanın oranıdır. Bu değer, dijital göstergelerden okunarak tespit edilebilir.
VIII. Aşama
Soru: Aşağıdaki eşit bölmelendirilmiş I. yol haritasının her bir bölmesinin uzunluğu 50 m, II. yol haritasının her bir bölmesinin uzunluğu 60 m’dir. Hız kavramının tanımına ulaşmak için yol haritalarını inceleyerek soruları cevaplayınız.
Cevap: Hız, bir cismin birim zamanda yaptığı yer değiştirme miktarıdır. Haritalar, bu yer değiştirmelerin yönünü ve büyüklüğünü anlamak için kullanılır.
1. Soru: İki sporcudan biri I numaralı yol haritasında, diğeri II numaralı yol haritasında koşu antrenmanı yapmaktadır. Buna göre:
-
A noktasından B noktasına giden sporcu için yer değiştirme kaç metredir?
Cevap: A noktasından B noktasına doğru yer değiştirme 250 m’dir. -
K noktasından L noktasına giden sporcu için yer değiştirme kaç metredir?
Cevap: K noktasından L noktasına doğru yer değiştirme 180 m’dir.
9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 98
Soru 2: A noktasından B noktasına giden sporcunun hareketi 50 s sürmüştür ve hızının büyüklüğü 5 m/s'dir. K noktasından L noktasına giden sporcunun hareketi 30 s sürmüştür ve hızının büyüklüğü 6 m/s’dir. Yer değiştirme, yön ve hız kavramları arasındaki ilişkiden yararlanarak hız kavramını tanımlayınız.
Cevap: Bir hareketlinin hızı, birim zamanda yaptığı yer değiştirme miktarıdır. A noktasından B noktasına 50 s'de 5 m/s hızla hareket eden sporcu, toplamda 250 m yer değiştirmiştir. K noktasından L noktasına 30 s'de 6 m/s hızla hareket eden sporcu ise toplamda 180 m yer değiştirmiştir. Bu örneklerde hız, yönlü bir büyüklük olarak yer değiştirme ile ilgilidir.
IX. Aşama
Ortalama hız kavramının tanımına ulaşmak için aşağıdaki I ve II numaralı yolları inceleyiniz.
Soru 1: Öykü, 100 metre yarıçaplı I numaralı çembersel yolda bisiklet ile antrenman yapmaktadır. Buna göre Öykü:
a) A noktasından B noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
a) A noktasından B noktasına geldiğinde yer değiştirme:
Yer değiştirme, çembersel yolun iki noktasını birleştiren kiriş uzunluğu ile bulunur:
Yer değiştirme = √(100² + 100²) = 100√2 m
b) A noktasından C noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
b) A noktasından C noktasına geldiğinde yer değiştirme:
A noktasından C noktasına yapılan yer değiştirme, çap uzunluğuna eşittir:
Yer değiştirme = 200 m
Soru 2: Yusufhan, II numaralı doğrusal yolda bisiklet ile antrenman yapmaktadır. Buna göre Yusufhan:
a) K noktasından M noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
a) K noktasından M noktasına yer değiştirme:
Yer değiştirme = 50 m
b) K noktasından N noktasına geldiğinde yer değiştirmesi kaç m olur?
b) K noktasından N noktasına yer değiştirme:
Yer değiştirme = 30 m
Soru 3: Öykü’nün A noktasından C noktasına gelme süresi 25 s ve ortalama hızının büyüklüğü 8 m/s’dir. Yusufhan’ın K noktasından N noktasına gelme süresi 10 s ve ortalama hızının büyüklüğü 3 m/s’dir. Yön, zaman, yer değiştirme ve hız kavramları arasındaki ilişkiden yararlanarak ortalama hız kavramını tanımlayınız.
Cevap: Öykü, 25 s’de 8 m/s ortalama hızla hareket ederek toplam 200 m yer değiştirmiştir. Yusufhan ise 10 s’de 3 m/s ortalama hızla hareket ederek toplam 30 m yer değiştirmiştir. Bu değerler, hareketlinin toplam yer değiştirmesinin geçen zamana oranını ifade eder. Ortalama hız, bir hareketlinin toplam yer değiştirme miktarının geçen zamana bölünmesiyle hesaplanır. Ortalama hız, yönlü bir büyüklük olarak yer değiştirme miktarına dayanır.