9. Sınıf Fizik Kitabı Temel ve Türetilmiş Nicelikler Cevapları
Sayfa 54 Konuya Başlarken Cevapları
1. Fizik biliminde niceliklerin ölçülmesinde kullanılan birimlerle ilgili küresel bir dil nasıl oluşturulmuş olabilir?
Cevap: Küresel bir dil oluşturulması, bilimsel standartların belirlenmesiyle mümkün olmuştur. 1960 yılında Paris'te düzenlenen "Ağırlıklar ve Ölçümler Konferansı" ile Uluslararası Birimler Sistemi (SI) kabul edilmiştir. Bu sistemde belirlenen birimler, dünya genelinde standart hale gelmiş ve bilim insanları arasında ortak bir iletişim dili sağlamıştır.
2. Fizik biliminde gruplandırmalar niceliklerin hangi özelliklerine bağlı olarak yapılmış olabilir?
Cevap: Fiziksel niceliklerin gruplandırmaları, ölçüm yöntemleri, niceliklerin doğası (temel ve türetim), birim sistemleri ve benzerlikler gibi özelliklere bağlı olarak yapılmıştır. Örneğin, bazı nicelikler doğrudan ölçülebilirken, bazıları türetim gerektirir ve farklı birimlerle ifade edilir.
3. Günlük hayatta fiziksel niceliklerden hangileri kullanılmaktadır?
Cevap: Günlük hayatta yaygın olarak kullanılan fiziksel nicelikler arasında uzunluk, kütle, hacim, zaman, sıcaklık, hız ve kuvvet bulunmaktadır. Örneğin:
- Kütle → pazarda meyve-sebze tartarken,
- Uzunluk → bir tahtayı ölçerken,
- Zaman → dersin süresini belirlerken,
- Sıcaklık → havanın derecesini öğrenirken,
- Hacim → içilen suyun miktarını ölçerken,
- Kuvvet → ağır bir eşyayı iterken,
- Hız → bir aracın hareketini ölçerken.
9. Sınıf Fizik Sayfa 55 Etkinlik Cevapları
1. Etkinlik: Temel ve Türetilmiş Nicelikler
Amaç: Bu etkinliğin amacı, öğrencilerin fen bilimlerinde kullanılan temel ve türetilmiş nicelikleri tanıyarak, bu niceliklerin SI birimleri ile olan ilişkisini kavramaları ve günlük hayatta bu niceliklerin kullanımını öğrenmeleridir.
Soru 2. Fen bilimleri, kimya, biyoloji derslerinde görmüş olduğunuz fiziksel niceliklerden ve birimlerden hangileri fizik biliminde kullanılmaktadır? Fiziksel nicelikleri ve birimleri belirleyerek aşağıdaki tablolara yazınız.
| Fiziksel Nicelikler | Birimler |
|---|---|
| Uzunluk | Metre (m) |
| Kütle | Kilogram (kg) |
| Zaman | Saniye (s) |
| Sıcaklık | Kelvin (K) |
| Hız | Metre/saniye (m/s) |
| Kuvvet | Newton (N) |
Soru 3. 2. basamakta bulunan tablolara yazdığınız fiziksel nicelikleri ve birimleri SI’da kullanılan fiziksel nicelik ve birimlerle karşılaştırınız. Belirlediğiniz fiziksel niceliklerin birimlerini arkadaşlarınızla tartışarak SI’ya göre düzenleyiniz ve aşağıdaki tabloya yazınız.
| Fiziksel Nicelik | SI’ya Göre Birimleri |
|---|---|
| Uzunluk | Metre (m) |
| Kütle | Kilogram (kg) |
| Zaman | Saniye (s) |
| Sıcaklık | Kelvin (K) |
| Hız | Metre/saniye (m/s) |
| Kuvvet | Newton (N) |
Bu tablolar, fen bilimlerinde ve fizik derslerinde kullanılan temel fiziksel nicelikler ve bunların birimleri ile SI birim sistemi arasındaki uyumu göstermektedir.
Sayfa 56 Etkinlik Cevapları
4. Soru: Aşağıdaki tabloda verilen fiziksel niceliklerin birimlerini, birimi oluşturan nicelikleri ve bu niceliklerin SI’daki birimleri doğrudan ilişkili olduğu fiziksel nicelikler ve ölçüm aletleri bakımından inceleyiniz. Tabloya doğru şekilde doldurunuz.
| Fiziksel Nicelik | Niceliğin SI’daki Birimi | Birimde Doğrudan İlişkili Nicelikler | Ölçüm Aletleri | Birden Fazla Nicelikten Oluşanlar |
|---|---|---|---|---|
| İvme | m/s² | Uzunluk, Zaman | Cetvel, Kronometre | X |
| Uzunluk | Metre (m) | Uzunluk | Cetvel | |
| Basınç | kg/m.s² | Kuvvet, Alan | Barometre | X |
| Ağırlık | kg.m/s² | Kütle, İvme | Dinamometre | X |
| Kütle | kg | Kütle | Eşit kollu terazi |
5. Soru: Fiziksel niceliklerden olan uzunluk temel nicelik, ağırlık ise türetilmiş nicelik olarak adlandırılır. Bu bilgiden yararlanarak aşağıda verilen fiziksel nicelikleri temel ve türetilmiş niceliklere göre gruplandırınız.
Fiziksel Nicelikler Tablosu
| Temel Nicelikler | Türetilmiş Nicelikler |
|---|---|
| Sıcaklık (K) | Kuvvet (kg . m/s²) |
| Zaman (s) | Hız (m/s) |
| Kütle (kg) | Yoğunluk (kg/m³) |
| Elektrik Akımı (A) |
6. Soru: Temel niceliklerin ve türetilmiş niceliklerin nitelikleri hakkındaki fikirlerinizi diğer gruplarla paylaşınız.
Cevap: Temel nicelikler, doğrudan ölçülebilen niceliklerdir. Bunlar, uzunluk, kütle, zaman gibi fiziksel büyüklüklerdir.
Türetilmiş nicelikler ise temel niceliklerin bir araya gelmesiyle oluşur. Örneğin, hız bir türetilmiş niceliktir ve uzunluk ile zamanın bir oranıdır. Kuvvet ise kütle ve ivmenin çarpımıyla elde edilen bir türetilmiş niceliktir.
Değerlendirme Soruları ve Cevapları
7. Soru- Fiziksel niceliklerin temel nicelik veya türetilmiş nicelik olduğuna karar vermede hangi ölçütler etkilidir?
Cevap: Eğer nicelik başka niceliklerden bağımsız olarak doğrudan ölçülebiliyorsa temel niceliktir. Eğer başka niceliklere bağlı olarak hesaplanıyorsa türetilmiş niceliktir.
8. Soru- Temel nicelik ve türetilmiş nicelik arasındaki ilişkiyi aşağıdaki alana yazınız.
Cevap: Temel nicelikler, türetilmiş niceliklerin yapı taşlarını oluşturur. Örneğin, hız = uzunluk / zaman formülüyle temel niceliklerden (uzunluk, zaman) türetilmiş nicelik (hız) elde edilir.