9. Sınıf Fizik MEB – Sayfa 138 Değerlendirme Cevapları
1. Soru: Görsellerdeki taşıt veya aletlerden hangilerinde zeminde oluşan basıncı artırmak, hangilerinde azaltmak amaçlanmaktadır? Gerekçesiyle yazınız.
Basıncın Artırılmak İstendiği Görseller
( Yüzey alanı küçük → Basınç büyük )
1. Görsel (Raptiye): Küçük uç kısmı yüzeye büyük basınç uygular, böylece raptiye kolayca batar.
2. Görsel (Ceviz kıracağı): Cevizin temas yüzeyi küçüktür. Küçük alana uygulanan kuvvet ile basınç artırılarak ceviz kırılır.
5. Görsel (Balta): Baltanın keskin ucu dar yüzeylidir, bu yüzden basınç büyür ve odun kolayca yarılır.
7. Görsel (Buz pateni): Patende ince bıçak vardır. Yüzey alanı az olduğundan basınç artar, buz hafifçe erir ve kayma sağlanır.
9. Görsel (Buz tırmanış kazması / Krampon): Ucundaki sivri çıkıntılar yüzeyi küçültür. Basınç artarak buzun içine daha iyi tutunmayı sağlar.
Basıncın Azaltılmak İstendiği Görseller
( Yüzey alanı büyük → Basınç küçük )
3. Görsel (Tren): Geniş tekerlek yapısı basıncı azaltır; ağırlık raylara dengeli yayılır.
4. Görsel (Tır): Çok sayıda geniş tekerlek kullanılarak yüzey alanı artırılır, böylece yolun zarar görmesi önlenir.
6. Görsel (Kazıcı/yükleyici iş makinesi): Palet sistemi yüzeyi genişletir. Basınç azaltılarak araç batmadan ilerleyebilir.
8. Görsel (Ağır tonaj kamyon): Çok tekerlekli ve geniş lastiklidir; ağırlığı geniş yüzeye yayarak basıncı azaltır.
2. Soru: Görsellerde yer alan taşıt veya aletlerden birini seçiniz ve seçtiğiniz aracın daha kullanışlı hâle getirilmesine yönelik önerilerinizi yazınız.
Seçilen Araç: Tır
Tırların daha kullanışlı hâle gelmesi için:
- Lastik yüzey alanı artırılarak ağır yük taşırken yolun daha az zarar görmesi sağlanabilir.
- Daha güçlü amortisör sistemi eklenerek yük dengesi iyileştirilebilir.
- Aerodinamik tasarım geliştirilerek yakıt tasarrufu sağlanabilir.
- Akıllı fren ve sürüş destek sistemleri ile güvenlik artırılabilir.
Seçim: 6 – Kar Aracı
Öneri: Paletlerin genişliği artırılarak basınç daha da azaltılabilir. Alt kısma ısıtıcı sistem eklenerek buzlanma engellenir. Böylece araç, yoğun karlı zeminde daha güvenli ve verimli çalışır.