9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 184 – 185 – 186 (Bizim Akdeniz’den)
Okuma Sırası
“Bizim Akdeniz” Metni Dikkat Çeken Noktalar:
Yazar, Antalya’nın doğal güzellikleri, mimari yapıları, sahil şeridi, portakal bahçeleri ve Toros Dağları gibi özelliklerini anlatırken, şehrin tarihini ve gelecekteki potansiyel gelişimini de vurgulamaktadır.
Okuma Sonrası Cevapları
1) Okuduğunuz Bizim Akdeniz’den adlı gezi yazısında geçen bazı kelimelerin sözlük anlamları verilmiştir. Cümlelerin bağlamından hareketle bu kelimelerin metinde hangi anlamda kullanıldığını belirleyip işaretleyiniz.
| Kelime | Sözlük Anlamı | Metindeki Kullanımı |
|---|---|---|
| engin | 1. Ucu bucağı görünmeyecek kadar geniş | ✔ |
| 2. Açık deniz | – | |
| hususiyet | 1. Özellik | ✔ |
| 2. İleri derecede yakınlık | – |
2) Okuduğunuz metinden alınan aşağıdaki cümlelerde bulunan yazım ve noktalama yanlışlarının altını çiziniz, bu yazım ve noktalama yanlışlarının doğru şekillerini söyleyiniz.
Yazım – Noktalama Hataları ve Doğru Hali:
- Erenkuş burnuna → Erenkuş Burnu’na
- “Yürüdükten sonra”dan sonra virgül kullanılmaz.
- “Bir hususiyeti de”den sonra virgül kullanılmaz.
- Karşınızda engin; yanınızda dar deniz; düşer sular… şeklinde noktalama yapılmalıdır.
Metni Anlayalım Cevapları
1) Yazar, Antalya’yı hangi yönleriyle tanıtmıştır? Örneklendirerek yazınız.
Yazar Antalya’yı;
- Doğal güzellikleriyle (portakal bahçeleri, dağlar, denize dökülen sular),
- Tarihi özellikleriyle (eski surlar, şehrin eski liman rolü),
- Şehirleşme ve gelişme yönleriyle (imar hareketleri, geniş yollar, yeni mahalleler) tanıtmıştır.
2) Yazar, “Taymis Kıyıları’nda Fransız Akdenizi’nden bahsetmeden evvel, Türk Akdenizi’nin bu taraflarını görmemiş olduğuma ne kadar esefleniyorum.” cümlesiyle nasıl bir öz eleştiri yapmaktadır?
Cevap: Yazar, başka ülkeleri gezmesine rağmen kendi ülkesinin güzelliklerini daha önce görmediği için pişmanlık ve üzüntü duyduğunu söyleyerek öz eleştiri yapmaktadır.
3) Okuduğunuz metinden alınan aşağıdaki cümlelerde hangi anlatım biçimlerinin kullanıldığını belirleyerek işaretleyiniz.
| Cümle | Betimleyici | Açıklayıcı | Öyküleyici |
|---|---|---|---|
| Çoban ve kaval gibi… büyük sahil ovasına çıktık. | – | – | ✔ |
| İstanbul ve hinterlandı… Antalya durmuştur. | – | ✔ | – |
| Şimdi iptidaî bir bahçeler geçidi… bulutlara çıkabilirsiniz. | ✔ | – | – |
4) Okuduğunuz gezi yazısında düşünceyi geliştirme yollarından hangileri kullanılmıştır? Metinden örnekler vererek söyleyiniz.
- Karşılaştırma: “Mersin ve hinterlandı gibi, Antalya ve hinterlandı zengin bir mıntıkadır.”
- Benzetme: “Toroslar Akdeniz’e doğru bir kucak gibi açılmıştır.”
- Tanımlama: Şehrin yapısı ve mahallelerdeki değişim açıklanırken kullanılmıştır.
5) Okuduğunuz gezi yazısından hareketle gezi yazısı türüne ait özellikleri örnekteki gibi yazınız.
- Gezip görülen yerlerin ilgi çekici yönleri anlatılır.
- Betimlemeler ile okuyucuya canlı bir görüntü sunulur.
- Tarihî ve coğrafi bilgiler verilir.
- Yazarın kişisel izlenimleri ve duyguları metne yansır.
- Gözlem temel alınır.
- Yer yer karşılaştırmalar yapılır.