9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 153 Cevapları (MEB Yayınları)
Konuya Başlarken Soru – Cevap Bölümü
a) Öğretmeninizin rehberliğinde beşer kişilik takımlar oluşturunuz.
Cevap: Bu etkinlik sınıf ortamında öğretmen yönlendirmesiyle uygulanır.
b) Verilen dil, anlam ve yapı unsurlarını takım olarak inceleyiniz.
Cevap: Öğrenciler tabloyu birlikte değerlendirerek şiir ve hikâyede kullanılan unsurları karşılaştırmalı biçimde belirler.
c) Şair veya hikâye yazarı olsaydınız hangi unsurları kullanırdınız?
- Şair olsaydım: ölçü, tema, çağrışım, konu, ana duygu, imge, edebî dil, örtük ileti, açık ileti, kafiye, kafiye düzeni, redif gibi unsurları kullanırdım.
- Hikâye yazarı olsaydım: tema, konu, anlatıcı, bakış açısı, mekân, zaman, şahıs kadrosu, olay örgüsü, çatışma, ve kurmaca dil gibi öğeleri tercih ederdim.
ç) Hikâye ve şiirde kullanılan unsurlara göre düşünce farklılıklarınızı tartışınız.
Cevap: Şiirde duygu, imge ve ahenk ön plandayken; hikâyede anlatıcı, karakterler, mekân ve olay örgüsü belirleyicidir. Tema ve konu her iki türde ortak olmakla birlikte işleniş biçimi farklılık gösterir.
d) Hikâye ve şiirde kullanılan unsurların gerekçelerini yazınız.
- Ölçü: Şiirin ritmini ve ahengini oluşturur.
- Tema: Hem şiir hem hikâyeye yön veren ana düşüncedir.
- Şahıs kadrosu: Hikâyedeki olayların kimler üzerinden geliştiğini gösterir.
- Çağrışım: Şiire duygusal ve anlam derinliği katar.
- Konu: Eserin temelini oluşturur.
- Ana duygu: Şiirin ruhunu belirler.
- Zaman / Mekân: Hikâyeye gerçeklik kazandıran çerçevedir.
- İmge: Şiiri zenginleştiren hayal unsurlarıdır.
- Olay örgüsü: Hikâyenin akışını sağlar.
- Anlatıcı / Bakış açısı: Okurun olayları nasıl göreceğini belirler.
- Kafiye / Redif: Şiire melodik bir bütünlük kazandırır.
- Çatışma: Hikâyede merak ve canlılık oluşturur.
e) Yazdıklarınızı diğer takımlarla paylaşınız.
Cevap: Etkinlik sınıf içinde yapılır.
f) Yapı kavramına yönelik görüşlerinizi tahtaya yazınız.
Cevap: Yapı; olay örgüsü, zaman, mekân, karakterler ve anlatıcının uyum içinde bir araya gelmesiyle oluşan edebî bütünlüktür. Her unsur hikâyenin etkisini ve anlamını güçlendirir.