8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 91 Cevapları – Hecce Yayıncılık
A Bölümü – Kısa Cevaplı Sorular
1. Nükleotid, gen, DNA ve kromozom kavramları arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
Nükleotid DNA’nın yapı taşıdır. Genler DNA üzerinde bulunur. DNA sarmalları birleşerek kromozomları oluşturur.
2. DNA kendini nasıl eşler? Şekil çizerek açıklayınız.
DNA zinciri açılır. Her ipliğin karşısına tamamlayıcı nükleotidler dizilerek iki yeni DNA oluşur.
3. Fenotip ve genotip kavramlarının anlamını nedir? Açıklayınız.
Fenotip: Canlının dış görünüşüdür.
Genotip: Canlının sahip olduğu genetik yapıdır.
4. Saf döl ve melez döl kavramlarının anlamı nedir? Açıklayınız.
Saf döl: Aynı karakter için aynı gen çiftine sahip bireylerdir (AA, aa).
Melez döl: Aynı karakter için farklı gen çiftine sahip bireylerdir (Aa).
5. Baskın gen, çekinik gen kavramlarının anlamı nedir? Açıklayınız.
Baskın gen: Fenotipte kendini her durumda gösterir.
Çekinik gen: Fenotipte sadece saf haldeyken ortaya çıkar.
6. Mendel, çaprazlamalarda neden bezelye kullanmıştır? Açıklayınız.
Bezelyeler kısa sürede ürer, kolay yetiştirilir ve belirgin farklı özelliklere sahiptir.
7. Mutasyon nedir?
DNA ya da kromozom yapısında meydana gelen kalıtsal değişikliktir.
8. Modifikasyon nedir?
Çevresel faktörlerle ortaya çıkan, kalıtsal olmayan değişikliktir.
9. Mutasyonla modifikasyon arasında ne gibi farklılıklar vardır? Açıklayınız.
Mutasyon kalıtsaldır, nesillere aktarılır.
Modifikasyon kalıtsal değildir, nesillere aktarılmaz.
10. Adaptasyon nedir? Örnek vererek açıklayınız.
Canlının yaşadığı çevreye uyum sağlamasını ve hayatta kalmasını kolaylaştıran kalıtsal özelliklerdir.
Örnek: Kutup ayılarının kalın kürkü, kaktüslerin diken yaprakları.
11. Biyoteknolojinin yararları ve zararlarını söyleyiniz.
Yararları: Verimli tarım ürünleri, yeni ilaç ve aşı üretimi, genetik hastalıkların tedavisi.
Zararları: GDO’nun sağlık üzerindeki riskleri, doğal dengeyi bozma, etik tartışmalar.
B Bölümü – Doğru/Yanlış Soruları
1. Canlılar kendi benzerini meydana getirir. (D)
2. Özelliklerin bir kuşaktan bir sonraki kuşağa geçmesine “kalıtım” adı verilir. (D)
3. DNA, hücreyi yöneten büyük bir moleküldür. (D)
4. DNA’nın yapısında altı farklı nükleotid vardır. (Y)
5. Bir DNA zincirinde guanin nükleotid sayısı, timin nükleotid sayısına eşittir. (Y)
6. Nükleotidler, DNA’nın temel yapı birimleridir. (D)
7. DNA molekülünde her zaman adenin karşısına guanin nükleotidi gelir. (Y)
8. Radyasyon ve bazı kimyasallar mutasyona sebep olabilir. (D)
9. Kromozomların, kalıtsal bir karakterin yavru bireylere aktarılmasını sağlayan bölümü gendir. (D)
10. Klonlama ile oluşan canlılar birbirinden farklıdır. (Y)
11. Bir nükleotidin şeker kısmına organik bazlar bağlanır. (D)
12. Vücut hücrelerinde meydana gelen mutasyonlar sadece bireyi etkiler. (D)
13. Anne ve babanızdan kalıtım yoluyla aldığınız genler genotipinizi oluşturur. (D)
14. Biyoteknolojik yöntemler kullanılarak faydalı maddelerce zenginleştirilmiş bitkiler üretilebilir. (D)
15. DNA’daki nükleotidler tek sarmal yapı oluşturur. (Y)
16. Fenotipe etkisini gösteren genlere baskın gen denir. (D)
17. Genotipte olup fenotipe etkisini göstermeyen genlere çekinik gen denir. (D)
18. Genotipinde hem baskın hem çekinik alel taşıyan bireylere melez döl denir. (D)
19. Bir canlının hücrelerine başka bir canlıdan gen yerleştirilmesine gen aktarımı denir. (D)
20. İnsanlarda çocukların cinsiyetini annenin genleri belirler. (Y)
21. Canlının dış görünüşünde çevrenin etkisiyle meydana gelen değişikliklere modifikasyon denir. (D)
22. Canlının bulunduğu çevrede yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklere adaptasyon denir. (D)
8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 92 Cevapları – Hecce Yayıncılık
C Bölümü – Noktalı Yerleri Doldurma
1. Özelliklerin bir kuşaktan bir sonraki kuşağa geçmesine kalıtım adı verilir.
2. DNA nükleotidlerden oluşur.
3. DNA’nın yapısında adenin, timin, sitozin, guanin ve sitozin bazları bulunur.
4. Bir nükleotidin yapısında organik baz, deoksiriboz şeker, fosfat bulunur.
5. Çift sarmallı yapıda adenin nükleotidinin karşısına timin, guanin nükleotidinin karşısına sitozin gelir.
6. DNA molekülü, yavru bireylere kalıtsal özellikleri taşır.
7. DNA zincirinde fosfat ve şeker sayıları birbirine eşittir.
8. DNA dizilimindeki ve kromozomlardaki değişiklikler mutasyon olarak adlandırılır.
9. Biyoteknolojik yöntemlerle genetik yapısı değiştirilmiş canlılara GDO denilmektedir.
10. Canlının dış görünüşüne fenotip denir.
11. Canlının tüm gen yapısına genotip denir.
12. Fenotipe etkisini gösteren alele baskın alel denir.
13. Genotipte olup fenotipe etkisini göstermeyen alele çekinik alel denir.
14. Canlının dış görünüşünde çevrenin etkisiyle meydana gelen değişikliklere modifikasyon denir.
15. Canlının belirli çevrede yaşama ve üreme şansını artıran kalıtsal özelliklerine adaptasyon denir.
Ç Bölümü – Eşleştirme
- Belli uzunluktaki DNA parçasıdır. → f. gen
- Canlının, genotip ve çevresel faktörlerin etkisiyle ortaya çıkan dış görünüşüdür. → ç. fenotip
- Bir karakter için anne ve babadan gelen genlerin farklı olması durumudur. → b. melez döl
- İnsanlarda cinsiyeti belirleyen kromozomlardır. → g. eşey kromozomları
- DNA’nın yapısının bozulmasıdır. → a. mutasyon
- Canlının bulunduğu ortamda yaşama ve üreme şansını artıran durumdur. → c. adaptasyon
- Aynı türe ait canlılar arasında görülen farklılıktır. → e. varyasyon
- Canlıların kalıtsal özelliklerini değiştirerek onlara yeni özellikler kazandırılmasına yönelik araştırmalar yapan bilim dalıdır. → d. genetik mühendisliği
8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 93 Cevapları – Hecce Yayıncılık
D. Çift iplikli DNA'nın baz dizilimi Şekil 1'de verilmiştir. Şekil 1'deki DNA kendini eşlediğinde oluşacak ipliklerdeki bazları yazınız. (Orijinal DNA iplikleri ve yeni oluşan iplikler için farklı renk kalemler kullanabilirsiniz.)
8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 94 Cevapları – Hecce Yayınları
E. Aşağıda mutasyon ve modifikasyona ait Venn şeması verilmiştir. Kutucuklarda yazan ifadelerin numaralarını Venn şemasına yazınız.
- Fenotip değişir.
- Üreme hücrelerinde olursa yavrulara aktarılır.
- Genotip değişir.
- Yavrulara kesinlikle aktarılmaz.
Modifikasyon: 1 ve 4
Mutasyon: 2 ve 3
F- Aşağıda bazı çaprazlamalar verilmiştir. Bu çaprazlamalara göre bulduğunuz sonuçları boş bırakılan kısımlara örnekteki gibi yazınız.
| Çaprazlama | Genotip Çeşidi | Fenotip Çeşidi |
|---|---|---|
| 1. AA × Aa | 2 | 1 |
| 2. Bb × Bb | 3 | 2 |
| 3. Dd × dd | 2 | 2 |
G- Aşağıda verilen görseli inceleyerek harflerle belirtilmiş kısımların adlarını ilgili yerlere yazınız.
- a: Hücre
- b: Çekirdek
- c: Kromozom
- ç: Gen
- d: DNA
- e: Nükleotid
8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 95 Cevapları – Hecce Yayınları
H) Aşağıda DNA molekülünün yapı taşı olan bir nükleotidin yapısı verilmiştir. Bu şekle göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
Soru 1: Şekilde harflerle gösterilen yapıların adları nelerdir?
- a: Fosfat grubu
- b: Deoksiriboz şeker
- c: Azotlu organik baz
Soru 2: Nükleotidler, şekildeki yapılardan hangisine göre isimlendirilir?
Azotlu organik baza göre isimlendirilir.
Soru 3: DNA moleküllerinde kaç çeşit nükleotid bulunur? Nükleotidlerin isimlerini yazınız.
4 çeşit nükleotid vardır: Adenin, Timin, Guanin, Sitozin.
Soru 4: DNA moleküllerinde bulunan nükleotidlerde bu yapılardan hangileri ortaktır?
Fosfat grubu ve deoksiriboz şeker ortaktır.
K- Aşağıda I numaralı sütunda kalıtımla ilgili kavramlar, II numaralı sütunda kavramların açıklamaları verilmiştir. Kavramları, açıklamaları ile uygun şekilde eşleştiriniz.
- Gen → (ç) Kromozomların kalıtsal bir karakterin yavru bireylere aktarılmasını sağlayan bölümü.
- Fenotip → (a) Canlının dış görünüşü.
- Genotip → (e) Canlının sahip olduğu genlerin tümü.
- Saf döl → (b) Anne ve babasından bir karaktere ait aynı alellerin gelmesiyle oluşan birey (DD, dd).
- Melez döl → (f) Ebeveynlerden bir karaktere ait farklı alellerin gelmesiyle oluşan birey (Dd).
- Baskın → (c) Heterozigot durumda etkisini fenotipte gösteren alel.
- Çekinik → (d) Sadece homozigot durumda etkisini gösteren alel.
- Kromozom → (g) DNA ve proteinlerden oluşan yapıdır.
8. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 96-102 Cevapları – Hecce Yayınları
1. Soru- Aşağıdakilerden hangisi DNA’nın özelliği değildir?
Cevap- C) Sadece sitoplazmada bulunma
2. Soru- Verilen paragrafta GDO’nun hangi sonuçlarından bahsedilmemiştir?
Cevap- B) Biyoçeşitliliğin artırılması açısından
3. Soru- Kahverengi gözlü anne ile mavi gözlü babanın çocukları göz rengi bakımından hangi genotiplere sahip olamaz?
Cevap- B) Yalnız II (Aa)
4. Soru- DNA’nın kendini eşlemesiyle ilgili ifadelerde doğru D/Y dizilimi hangisidir?
Cevap- A)
5. Soru- I: aa, II: Aa, III: AA genotiplerinin fenotipleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?
Cevap- C) buruşuk düzgün düzgün
6. Soru- DNA’nın yapısındaki kalıtsal bilgileri taşıyan kısım hangisidir?
Cevap- B) Gen
7. Soru- Koyun klonlamasında doğan yavrunun çekirdek alınan koyuna benzemesinin nedeni nedir?
Cevap- C) Çekirdeğin vücut hücresinden alınması
8. Soru- Aşağıdaki DNA’ların hangisindeki hasar düzeltilemez?
Cevap- C
9. Soru- Koyu renkli kelebeklerin sanayi bölgelerinde hayatta kalması hangi olaya örnektir?
Cevap- B) Doğal seçilim
10. Soru- Modifikasyon ile mutasyon arasındaki farklardan biri aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap- C) Kalıtsal aktarımları farklıdır (modifikasyon kalıtsal değildir).
11. Soru- Himalaya tavşanında sıcaklığa bağlı kürk rengi değişimi hangi olaya örnektir?
Cevap- C) Modifikasyon
12. Soru- M–N–P–R bezelyeleri tablosuna göre kesin doğru olan ifadeler hangileridir?
Cevap- B) I ve III
13. Soru- Aşağıdakilerden hangisinin mutasyona sebep olması beklenmez?
Cevap- A) Çuha çiçeğinin 15–25 °C arasında renk değiştirmesi
14. Soru- Akraba evliliği ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?
Cevap- C)
15. Soru- Grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi kesin çıkarılamaz?
Cevap- D)
16. Soru- Verilen DNA önermelerinden hangileri doğrudur?
Cevap- B) I ve II
17. Soru- İki farklı DNA üzerine onarım/onarılabilirlik ile ilgili hangisi doğrudur?
Cevap- A) Yalnız I
18. Soru- Sembollerle verilen yapılar basitten karmaşığa nasıl sıralanır?
Cevap- C) ○ ▭ △
19. Soru- Verilen alel özelliklerine göre doğru ifade hangisidir?
Cevap- D) R’de hem baskın hem çekinik aleller bulunur (heterozigot).
20. Soru- Aşağıdaki durumlardan hangisi diğerlerinden farklıdır?
Cevap- D) Çuha çiçeği renginin sıcaklığa göre değişmesi (modifikasyon)
21. Soru- İnsanda cinsiyet belirlenmesiyle ilgili doğru olanlar hangileridir?
Cevap- D) I, II ve III
22. Soru- %25 buruşuk, %75 düzgün tohum oranı hangi çaprazlamadan oluşabilir?
Cevap- D) Dd × Dd
23. Soru- DNA ile ilgili verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
Cevap- B) Karşılıklı zincirler fosfat kısımlarından bağlanır (yanlış)
24. Soru- %25 homozigot baskın yavru hangi çaprazlamada oluşur?
Cevap- B) Aa × Aa
25. Soru- Kalıtsal yapılarla ilgili verilenlerden hangileri doğrudur?
Cevap- C)
26. Soru- DNA eşlenmesinde olayların doğru sırası hangisidir?
Cevap- A) IV – I – II – III
27. Soru- DNA ile ilgili verilenlerden hangileri doğrudur?
Cevap- C) II ve IV
28. Soru- Aşağıdakilerden hangisi DNA’nın eşlenmesi sırasında gerçekleşmez?
Cevap- D)
29. Soru- Akraba evliliğiyle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
Cevap- B) Kalıtsal hastalıklar sadece akraba evliliklerinde görülür (yanlış)
30. Soru- Biyoteknoloji yararlarına örnek değildir?
Cevap- C) Genetiği değiştirilmiş besinlerin üretilmesi
31. Soru- Bezelyede çiçek rengi çaprazlamasıyla ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?
Cevap- B)
32. Soru- Kromozom sayılarıyla ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır?
Cevap- C)
33. Soru- Nükleotitlerin yapısında bulunanlar hangileridir?
Cevap- D) I, II ve III (fosfat, deoksiriboz, organik baz)
34. Soru- Biyoteknoloji kavram haritasını tamamlayan örnekler hangileridir?
Cevap- B) Tarım – Besin değerinin artırılması – Antibiyotik direncinin artması – Altın pirinç bitkisi