6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 158 Cevapları – Performans Görevi
HİKÂYE – Yeni Bir Sabahın Sessizliği
Hikâyenin Adı: Bozkırın Üzerine Doğan Yeni İnanç
Hikâyenin Konusu: İslamiyet’in kabulü sürecinde bir Türk ailesinin sosyal ve kültürel hayatında yaşanan değişimleri çok yönlü bakış açısıyla anlatma.
Hikâyenin Kahramanları: Alp, babası Börü Alp, annesi Elçin, Müslüman bilgin Zeyd
Hikâyede Geçen Millî ve Manevî Değerler: Cesaret, hoşgörü, misafirperverlik, doğruluk, adalet, merhamet, birlik, yeni fikirlere açık olma, saygı
HİKÂYE – Yeni Bir Sabahın Sessizliği
Ben Alp… Türk boylarından birine mensup, bozkırın rüzgârıyla büyümüş genç bir savaşçı adayıyım. Ailem yıllardır Gök Tengri inancına bağlı yaşar. Her sabah güneşin ilk ışıkları obamıza düşerken babam Börü Alp ellerini göğe kaldırır ve “Ey Uçsuz Göğün Sahibi, bizi koru.” diye dua ederdi.
Bir gün uzak ülkelerden gelen bir kervan obamıza ulaştı. Tüccarların arasında ağırbaşlı, bilge bakışlı bir adam vardı: Zeyd. Onu misafir etmek bizim için töre gereğiydi. Annem Elçin hemen çay hazırladı, babam ise en güzel koyun etini ikram etti.
Akşam olunca ateş başında toplandık. Sessizliği Zeyd bozdu:
“Ben Allah’a inanırım. O, bütün insanların yaratıcısıdır. Son peygamber Hz. Muhammed (s.a.v), insanlara doğruluğu, merhameti, adaleti ve kardeşliği anlatmak için gönderilmiştir.”
Babam başını sallayarak, “Biz töremizde doğruluğu, iyiliği ve adaleti baş tacı ederiz. Anlattıkların bize yabancı değil.” dedi.
Zeyd devam etti:
“İslamiyet insana merhamet etmeyi, güçsüzü korumayı, adaleti savunmayı emreder. Komşuya iyilik yapmak, kul hakkı yememek, aileye değer vermek, doğru sözlü olmak bu dinin temelidir.”
Bir anda içimde derin bir sıcaklık hissettim. Söyledikleri, çocukken büyüklerimden duyduğum hikâyelere ne kadar da benziyordu. Gönlümde bir yakınlık doğmuştu.
Günler geçti. Zeyd bize Hz. Muhammed (s.a.v)’in adaletini, insan sevgisini, merhametini anlattıkça babamın gözlerinde yeni bir ışık belirdi. Annem Elçin de bu sözlerin ailemizde huzuru arttırdığını fark etmişti.
Bir sabah babam beni yanına aldı:
“Alp,” dedi, “Bu inanç bizim özümüzdeki iyilikle birleşiyor. Belki de Tengri’nin bizi yönlendirdiği yeni yoldur.”
O gün ailece çok düşündük. Sonunda Zeyd’in anlattığı bu yeni inançla kalbimizin huzur bulduğuna karar verdik. Böylece Müslüman olduk. Obamızda yardımlaşma arttı, insanlar birbirine daha çok merhamet etmeye başladı.
Ben Alp… O gün öğrendim ki hakikat arayan kalpler için yeni bir yol her zaman vardır. İslamiyet bize sadece yeni bir inanç değil, daha güçlü bir birlik, daha derin bir merhamet, daha anlamlı bir hayat getirdi.
6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı – Sayfa 159 Cevapları
Değerlendirelim
Soru: İslamiyet’in kabulüyle Türklerin sosyal ve kültürel hayatlarında meydana gelen değişim ile ilgili örnek cümleler verilmiştir.
Verilen cümlelerle kutulardaki alanları eşleştiriniz.
(Cümlenin numarasını ilişkili olduğu alanın altındaki kutuya yazınız.)
Hayat Biçimi
2. Konargöçer hayat devam etmiş ancak büyük şehirler kurulmaya başlamıştır.
6. Hayvancılık ve at biniciliği önemini korumuştur.
7. Yöneticiler ve halk İslamî isim ve unvanlar kullanmaya başlamışlardır.
➡ Bu cümleler günlük yaşam, toplumsal düzen ve yaşam tarzı ile ilgilidir.
Yazı, Dil ve Edebiyat
1. Türklerde Arap alfabesinin kullanımı yaygınlaşmıştır.
4. Türkçe konuşulmaya devam edilmiş ancak Arapça ve Farsça kelimeler dile girmeye başlamıştır.
12. Uygurlardan kalan tapınaklar camiye dönüştürülmüştür. (Not: Bu ifade hem mimariye hem kültürel dönüşüme işaret eder; kitap cevabında “yazı-dil” altında verilmiştir.)
➡ Bu maddeler dilin değişimi, alfabe, kelime yapısı ve edebî kültür ile bağlantılıdır.
Sanat
5. Minyatür, ebru yapımı devam etmiş, Arap kültürünün etkisi ile hat ve tezhip sanatı gelişmiştir.
9. Yapıları süslerken geometrik şekiller ve bitkisel motifler kullanılmıştır.
10. Heykel ve balbal yapımına çok fazla rastlanmamaktadır.
➡ Bu maddeler sanat anlayışı, süsleme, görsel sanatlar ve estetik dönüşüm ile ilgilidir.
Mimari
3. Medrese, ribat, cami, hastane gibi yapılar inşa edilmiştir.
8. Kurgan mezar anlayışı terk edilmiş, İslam kültürüne uygun türbe mimarisi gelişmiştir.
11. Kutadgu Bilig, Divanü Lügati't-Türk gibi eserler kaleme alınmıştır. (Kitap cevabında mimari kutusunda yer alır.)
➡ Bu maddeler yapı türlerinin değişimi, mezar mimarisi, kurumsal yapıların doğuşu ile ilgilidir.
Eşleştirme sonuçları özetle:
- Hayat Biçimi: 2 – 6 – 7
- Yazı, Dil ve Edebiyat: 1 – 4 – 12
- Sanat: 5 – 9 – 10
- Mimari: 3 – 8 – 11