Sayfa 80 2. Tema Ölçme ve Değerlendirme Cevapları
A) Aşağıda verilen sözcüklerden uygun olanlarla cümlelerdeki noktalı yerleri tamamlayınız.
- Hz. Peygamber’in kabilesi Kureyş olup, İslam’ın tebliğini ilk duyan topluluklardan biridir.
- Mekke’nin iklimi tarım için uygun olmadığından bölge halkı geçimini ticaret yaparak sağlardı.
- Hz. Yunus, kavmine tevhit inancını kabul etmeleri gerektiğini bildirerek onları uyarmıştır.
- Ninova halkı, gökyüzünün karardığını görünce hemen tövbe etmeye yönelmiştir.
B) Aşağıda verilen ifadelerin başına ilgili olduğu kavrama ait harfi yazarak ifadelerle kavramları eşleştiriniz.
| İfade No | Açıklama | Doğru Kavram | Harf |
|---|---|---|---|
| 1 | Durulunca kaybolmayan sükûn türüdür. | Sükûnulazım | f |
| 2 | Durulunca ortaya çıkan, geçilince kaybolan sükûndur. | Sükûnuarız | e |
| 3 | Med harfi olmadan meydana gelen med türüdür. | Meddilin | ç |
| 4 | Med harfinden sonra şeddeli harf geldiğinde oluşan meddir. | Meddilazım | c |
| 5 | Harfin normal uzunluktan daha fazla uzamasına sebep olan işarettir. | Sebebimed | d |
| 6 | Meddilin kuralında uzatılan harflerin genel adıdır. | Harfilin | a |
6. Sınıf Kur’an-ı Kerim Ders Kitabı Sayfa 81 Cevapları
C) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevabını işaretleyiniz.
1. Aşağıdaki kelimelerin hangisinde harf-i lin yoktur?
➡️ Doğru Cevap: C
Açıklama: Harf-i lin, و veya ي harflerinin cezimli olmasıyla oluşur. “هَاوِيَةٌ” kelimesinde böyle bir kullanım yoktur.
2. Med çeşitleriyle ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
➡️ Doğru Cevap: D – Meddilinde sükûnulâzım yer alabilir.
Açıklama: Meddilâzımda kalıcı sükûn bulunduğu için harf normalden daha fazla uzatılır.
3. Aşağıdaki bilgilerden hangileri meddilîn kuralı için geçerlidir?
I. Uzatılarak okumanın hükmü vaciptir.
II. Med harfinden sonra sebebimedden birinin gelmesi gerekir.
III. Sebebimedde kalıcı veya geçici sükûn yer alır.
IV. Bir elif miktarından çok, dört elif miktarından az uzatılır.
➡️ Doğru Cevap: D – III ve IV
Açıklama: Meddilîn, geçici sükûnla uzayan bir med türüdür ve genellikle iki–dört elif arasında uzatılır.
4. Aşağıdaki ayetlerin hangisinin sonunda vakıf yapılırsa diğerlerinden farklı bir med kuralı ortaya çıkar?
➡️ Doğru Cevap: B
Açıklama: Ayetin sonunda iki harfli “يْنِ” yapısı vakıf yapıldığında medd-i arız oluşur; diğerlerinde normal vakıf medleri görülür.
5. Bu ayetlerin hangilerinde meddâ-lazım vardır?
Doğru cevap: B) I ve III
Açıklama:
- I. cümlede لَضَالُّونَ kelimesinde şeddeli lam, meddâ-lazımdır.
- III. cümlede الطَّامَّةُ kelimesinde yine şeddeli mim, meddâ-lazımdır.
6. Aşağıdaki ayetlerin hangisinin sonunda vakıf yapılırsa meddi ârıza kuralı ortaya çıkar?
Doğru cevap: A)
Sebep: "الأولين" kelimesi med harfi ile bitiyor ve vakıf yapıldığında geçici sükûn oluşuyor → meddi ârıza.
7. Hz. Yunus kıssasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisine metinde değinilmemiştir?
Doğru cevap: C) Allah'ın (cc) rahmetinin sonsuzluğuna
Açıklama: Metinde Allah’ın rahmetinden söz edilmiştir fakat "sonsuzluğu" ifadesine özel bir vurgu yapılmamıştır.
8. Kureyş suresinde Allah’ın (cc) Kureyşlilere verdiği hangi nimetten bahsedilir?
Doğru Cevap: B) Güvenli ticaret yapma imkânı oluşturmasından
Açıklama: Kureyş Suresinde Allah’ın, Kureyş kabilesine kış ve yaz yolculuklarında güvenlik sağlaması ve onların ticaret yollarını emniyet içinde kullanmalarına imkân vermesi büyük bir nimet olarak anlatılmıştır.
Ç) Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan alanlara yazınız.
1. و ve ى harflerinin harfilin olması için gerekli iki şartı yazınız.
• Bu harflerden sonra sükûn bulunmalıdır.
• Harften sonra gelen harfin harekesi med oluşumuna uygun olmalıdır.
2. Med kurallarının oluşması için sebeb-i meddin neden önemli olduğunu açıklayınız.
Med harfinden sonra uzatmaya sebep olan bir neden (sebeb-i medd) bulunmalıdır. Bu neden hemze veya sükûndur. Bu sebepler olmadığı sürece med gerçekleşmez.
3. Hz. Yunus’un yaşadığı zorluklar karşısında gösterdiği davranışlara örnek veriniz.
Hz. Yunus, balığın karnında olmasına rağmen ümidini kaybetmemiş, sabırla Allah’a (cc) dua etmeye devam etmiştir. Bu davranış, sıkıntı anında sabırlı olmanın ve Allah’a yönelmenin güzel bir örneğidir.
4. Kureyş Suresinde verilen mesajları kendi hayatınızda nasıl uygulayabileceğinizi açıklayınız.
Allah’ın verdiği nimetlere şükretmeli, sahip olduğumuz güvenli ortamın kıymetini bilmeliyiz. Günlük hayatımızda Allah’a kulluk ederek ve O’na verdiği nimetler için teşekkür ederek bu mesajları uygulayabiliriz.
D) Aşağıdaki 23–25. soruları ayetlerde verilen rakamları boş alanlara yazarak cevaplayınız.
1. Hangi kelimelerde harf-i lin vardır?
I – VI – VII
Açıklama: Harf-i lin, üstün (fetha) ile gelen bir harften sonra و veya ی gelmesiyle oluşur. Bu özellik I, VI ve VII numaralı kelimelerde vardır.
2. Kelimelerin hangilerinde meddilazım kuralı bulunur?
III – IV
Açıklama: Meddilazım, med harfinden sonra şedde veya sükûnun zorunlu olarak gelmesi ile ortaya çıkar. III ve IV numaralı kelimelerde bu durum gerçekleşir.
3. Kelimelerin hangilerinde vakıf yapılırsa medd-i arız kuralı oluşur?
II – V
Açıklama: Medd-i arız, med harfinden sonra geçici (arızî) sükûn gelmesiyle ortaya çıkar. Vakıf halinde II ve V numaralı kelimeler bu duruma girer.