6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı (MEB Yayınları – 1. Kitap)
Sayfa 34 – Araştırma İstasyonu Cevapları
Soru 1: Güneş ve Ay tutulmalarının ülkemizde en son gerçekleştiği ve en yakın gerçekleşeceği tarihleri güvenilir kaynaklardan araştıralım.
- Türkiye’de en son Ay tutulması 28 Ekim 2023’te gözlemlendi.
- En son Güneş tutulması 29 Mart 2006’da tam tutulma olarak gerçekleşti.
- Türkiye’de en yakın Güneş tutulması 2 Ağustos 2027’de,
- En yakın Ay tutulması ise 7 Eylül 2025’te görülecek.
Soru 2: Güneş ve Ay tutulmalarının dünyada en son gerçekleştiği ve en yakın gerçekleşeceği tarihleri güvenilir kaynaklardan araştıralım.
- Dünyada en son Güneş tutulması 8 Nisan 2024’te Kuzey Amerika’da tam tutulma olarak gözlemlendi.
- En son Ay tutulması 28 Ekim 2023’te gerçekleşti.
- Dünyada en yakın Güneş tutulması 12 Ağustos 2026’da Avrupa ve Afrika’dan izlenecek.
- En yakın Ay tutulması 7 Eylül 2025’te gerçekleşecek.
Soru 3: Araştırma sonuçlarımızı rapor haline getirerek arkadaşlarımıza sunalım.
Cevap: Hazırlanan raporda; tutulmaların tarihleri, hangi bölgelerden gözlemlendiği ve ne kadar sürdüğü tablo, çizelge ve görsellerle desteklenerek sunulabilir. Sunum sonunda farklı grupların araştırmaları karşılaştırılarak eksikler ve farklılıklar tartışılabilir.
Sayfa 35 – Bilgi İstasyonu
Soru: Türk-İslam bilim insanı Fergani kimdir ve Güneş ile Ay tutulmalarına dair nasıl çalışmalar yapmıştır?
Cevap: Fergani, 800’lü yıllarda yaşamış önemli bir Türk-İslam bilginidir. Astronominin Özeti ve Göksel Hareketlerin İlkeleri adlı eserlerinde Güneş ve Ay tutulmalarının nedenlerini, nasıl gerçekleştiğini ve zamanlarının nasıl hesaplanabileceğini açıklamıştır. Ayrıca tutulmaları önceden tahmin edebilmek için yeni yöntemler geliştirmiştir.
Pekiştirme İstasyonu – 5
Soru: Aşağıdaki tabloda Güneş ve Ay tutulmalarına ilişkin bazı nitelikler ve tutulma türleri verilmiştir. Tutulma türleriyle uygun nitelikleri eşleştirelim.
- Gündüz vakti gözlemlenir. → Güneş Tutulması
- Ay’ın gölgesi Dünya’nın üstüne düşer. → Güneş Tutulması
- Ay’ın dolunay evresinde gerçekleşir. → Ay Tutulması
- Koruyucu gözlük olmadan izlemek tehlikelidir. → Güneş Tutulması
- Ay, Güneş’e Dünya’ya göre daha yakındır. → Güneş Tutulması
- Ay, Dünya’nın gölgesinde kalır. → Ay Tutulması
Sayfa 36 – Köprü İstasyonu
Soru: Günlük hayatta karşılaştığımız Güneş ve Ay tutulması ile ilgili haberleri paylaşalım.
Cevap: 8 Nisan 2024’te Kuzey Amerika’da gerçekleşen tam Güneş tutulması tüm dünyada ilgiyle izlendi. İnsanlar bu olayı özel koruyucu gözlüklerle güvenli şekilde gözlemledi. 28 Ekim 2023’te ise parçalı Ay tutulması Türkiye’den görüldü. Bu haberler, gökyüzü olaylarının insanlar için merak ve heyecan verici olduğunu göstermektedir.
Tasarım İstasyonu
Soru: Hazırladığımız modeli sunalım ve duygu-düşüncelerimizi ifade edelim.
Cevap – Sunum Metni:
Giriş: Arkadaşlar, bugün sizlere Güneş ve Ay tutulmalarını göstermek için yaptığımız modeli tanıtacağım. Modelimizde el feneri Güneş’i, büyük top Dünya’yı, küçük top ise Ay’ı temsil etmektedir.
Uygulama: Ay, Güneş ile Dünya arasına girdiğinde Güneş tutulması, Dünya, Güneş ile Ay arasına girdiğinde ise Ay tutulması oluşmaktadır. Bu düzenekle tutulmaların gerçekleşme sürecini net biçimde gördük.
Sonuç: Çalışmamız hem öğretici hem de eğlenceli oldu. Diğer grupların çalışmalarını da inceleyerek farklı fikirler kazandık.
Kapanış: Güneş ve Ay tutulmaları evrendeki en ilgi çekici olaylardandır. Bu modeli yapmak sayesinde hem bilgimizi artırdık hem de birlikte çalışmanın önemini bir kez daha fark ettik.
Sayfa 37 – Bölüm Sonu İstasyonu – 2
1) Cenk’in modelinde tenis topu ve plaj topu hangi gök cisimlerini temsil etmektedir?
➡️ Tenis topu Ay’ı, plaj topu ise Güneş’i temsil etmektedir.
2) Cenk hangi tutulmayı modellemiştir? Gerekçesi nedir?
➡️ Cenk, Güneş tutulmasını modellemiştir. Çünkü Ay, Güneş ile Dünya arasına girerek gölgesini Dünya üzerine düşürmüştür.
3) Ayperi hangi tutulmayı modellemiştir? Gerekçesi nedir?
➡️ Ayperi, Ay tutulmasını modellemiştir. Çünkü Dünya, Güneş ile Ay arasına girerek gölgesini Ay üzerine düşürmüştür.
4) Hangi öğrencinin modelinde tutulma dolunay evresinde gerçekleşir?
➡️ Ayperi’nin modeli, dolunay evresinde gerçekleşen Ay tutulmasını göstermektedir.
5) Hangi öğrencinin modellediği tutulma gece gözlemlenir?
➡️ Ayperi’nin modelindeki Ay tutulması gece gözlemlenir.
6) Hangi öğrencinin modelinde Ay ile Güneş arasındaki mesafe, Dünya ile Güneş arasındaki mesafeden daha fazladır?
➡️ Ayperi’nin modelinde, Ay ile Güneş arasındaki mesafe, Dünya ile Güneş arasındaki mesafeden daha fazladır.