5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı (MEB Yayınları 1. Kitap) Sayfa 93 Cevapları
Konu: Bölüm Sonu İstasyonu – Sürtünme Kuvveti
Soru: Sürtünme ile ilgili günlük hayattan bazı uygulamalar aşağıdaki görsellerde verilmiştir. Görsellere verilen harfleri kullanarak aşağıdaki soruları cevaplayalım.
1. Hangi uygulamalar sürtünme kuvvetinin etkisini artırmaya yöneliktir?
Cevap: b, c, d, e, ğ
Açıklama: Kaymaz bant (b), haltercinin pudra sürmesi (c), araçlara zincir takılması (d), futbolcunun çivili ayakkabısı (e) ve paraşütle iniş (ğ) sürtünmeyi artırarak tutunmayı veya yavaşlamayı sağlar.
2. Hangi uygulamalar sürtünme kuvvetinin etkisini azaltmaya yöneliktir?
Cevap: a, ç, f, g
Açıklama: Bisiklet zincirinin yağlanması (a), valize tekerlek takılması (ç), gemi burnunun V şeklinde yapılması (f) ve yarış arabalarının aerodinamik tasarımı (g) sürtünmeyi azaltarak hareketi kolaylaştırır.
3. Hangi uygulamalar su direncini azaltmaya yöneliktir?
Cevap: f
Açıklama: Gemilerin ön kısmının V şeklinde tasarlanması su direncini azaltır ve geminin suda daha rahat ilerlemesini sağlar.
4. Hangi uygulamalar hava direncini azaltmaya yöneliktir?
Cevap: g, f
Açıklama: Yarış arabalarının aerodinamik tasarımı (g) ve gemi burnunun biçimi (f), hava akımını yönlendirerek hava direncini azaltır.
5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı (MEB Yayınları 1. Kitap) Sayfa 94 Cevapları
Konu: 2. Ünite Sonu İstasyonu – Kuvveti Tanıyalım
Soru: Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri kutuların içindeki uygun ifadelerle tamamlayalım.
Kelimeler: lastik – yönünü – zorlaştıran – olumsuz – ağırlık – farklı – dinamometre – aynı – Newton – artıran – zor – su – kuvvet – kütle – eşit kollu terazi
1- Kuvvet, hareketli bir cismin yönünü değiştirebilir.
2- Bir kâğıdın şekli, kâğıda uygulanan kuvvet ile değişebilir.
3- Kuvvet, dinamometre adı verilen araçla ölçülür.
4- Basit bir dinamometre yapımında lastik kullanılabilir.
5-Dinamometreyle elde edilen ölçüm sonucunun birimi Newton olarak ifade edilir.
6- Elmanın kütlesi eşit kollu terazi ile ölçülür.
7- Bir maddenin kütle değeri, Dünya’nın her yerinde aynı ölçülür.
8- Bir maddenin ağırlığı, Dünya’nın farklı bölgelerinde farklı değerde ölçülebilir.
9- Sürtünme kuvveti, genellikle harekete zıt yönde etki eder.
10- Merdivenlere kaydırmaz bant yapıştırılması, sürtünme kuvvetini artıran bir uygulamadır.
11- Makine parçalarının zamanla aşınarak bozulması, sürtünme kuvvetinin olumsuz etkilerindendir.
12- Havanın cisimlerin hareketini zorlaştıran etkisine hava direnci adı verilir.
13- Su direnci, gemilerin suda daha zor ilerlemesine neden olur.
14- Gemiler, hem hava hem de su direncinden etkilenir.
15- Kütle birimi ile ağırlık birimi birbirinden farklıdır.
5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı (MEB Yayınları 1. Kitap) Sayfa 95 Cevapları
Konu: Ünite Sonu İstasyonu – Kuvveti Tanıyalım
1. K ve L cisimlerinin ağırlıkları, özdeş dinamometreler kullanılarak ölçülmüştür.
K cisminin ağırlığı 12 N olarak ölçüldüğüne göre L cisminin ağırlığı kaç N’dır?
Cevap: 24 N’dır.
Açıklama: Görselde L yayı, K yayına göre iki kat daha fazla uzamıştır. Yay uzaması kuvvetle doğru orantılıdır.
2. Yaylar hangi özelliklerinden dolayı dinamometrelerde kullanılır?
Cevap: Yaylar esneklik özelliğine sahip oldukları için dinamometrelerde kullanılır.
3. Bir yaya 2 N kuvvet uygulanınca yay 1 cm esnemektedir. Yayda 4 cm esneme oluşturmak için yaya kaç N kuvvet uygulanmalıdır?
Cevap: 8 N
Açıklama: 1 cm için 2 N gerekiyorsa, 4 cm için 2 × 4 = 8 N gerekir.
4. Kütle nedir? Kütlenin birimi nedir?
Cevap: Bir cismin madde miktarına kütle denir. Kütlenin birimi gram (g) veya kilogram (kg)’dır.
5. Bir cismin kütlesi deniz kenarında ölçüldüğünde 5 gram gelmiştir. Bu cismin kütlesi dağ zirvesinde ölçülürse kaç gram gelir?
Cevap: 5 gram.
Açıklama: Kütle değişmez, bulunduğu yere göre sabit kalır.
6. Ağırlık nedir? Bir cismin ağırlığını ölçmek için hangi alet kullanılmalıdır?
Cevap: Bir cisme etki eden yer çekimi kuvvetine ağırlık denir. Ağırlık dinamometre ile ölçülür.
7. Ay’da 60 N ağırlığında olan bir cismin ağırlığı Dünya’da kaç N’dır?
Cevap: 360 N
Açıklama: Dünya’daki yer çekimi, Ay’dakinden yaklaşık 6 kat fazladır.
8. Sürtünme kuvvetinin olumsuz etkilerinden iki tanesini yazalım.
- Parçaların aşınmasına neden olur.
- Enerji kaybına yol açar.
9. Sürtünme kuvvetini azaltmaya yönelik uygulamalardan iki tanesini yazalım.
- Yüzeyleri yağlamak
- Rulman veya tekerlek kullanmak
10. Sürtünme kuvvetinin olumlu etkilerinden iki tanesini yazalım.
- Yürümemizi sağlar.
- Araçların durmasına yardımcı olur.
5. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı (MEB Yayınları 1. Kitap) Sayfa 96 Cevapları
Konu: Ünite Sonu İstasyonu – Karagöz ve Hacivat Diyaloğu
Metin: Karagöz ve Hacivat arasında geçen bu eğlenceli konuşmada, Hacivat koltukları halı üzerinde sürüklerken zorlanmış ve belini incitmiştir. Hekim, koltuklara tekerlek takılması halinde sürtünmenin azalacağını söylemiştir.
1. Buna göre Karagöz’ün belini incitmesinde,
I. Koltuğu hareket ettirmek için kuvvet uygulaması
II. Koltuk ile halı arasındaki sürtünme kuvvetinin fazla olması
III. Koltuğu hareket ettirdiği zeminin pürüzlülüğünün fazla olması
durumlarından hangilerinin etkisi olabilir?
Cevap: D) I, II ve III
Açıklama: Koltuk ağır olduğu için Hacivat onu hareket ettirirken kuvvet uygulamış, halının pürüzlü yüzeyi sürtünmeyi artırmış ve bu da belini zorlamasına neden olmuştur.
2. Metinde geçen ifadelerden hangisi, sürtünmenin azaltılmasını sağlayan bir uygulamadır?
A) Koltukları çekmek B) Yere halı sermek
C) Koltuğa tekerlek takmak D) Buz ile sarmak
Cevap) C) Koltuğa tekerlek takmak
Açıklama: Koltuklara tekerlek takmak, zemine olan temas alanını azaltarak sürtünmeyi düşürür ve hareketi kolaylaştırır.