5. Sınıf Fen Bilimleri (MEB Yayınları – 1. Kitap) Sayfa 73–75 Cevapları
Kütle ve Ağırlık İlişkisi – Etkinlik & Pekiştirme İstasyonları
Kısa Bilgi
Kütle, maddenin değişmeyen miktarıdır. Ağırlık ise yer çekimi kuvvetinin etkisiyle ortaya çıkan bir büyüklüktür.
Kütle gram (g) veya kilogram (kg) ile, ağırlık ise Newton (N) ile ölçülür.
Kütle değişmez, ağırlık konuma göre değişir.
Sayfa 73 – Pekiştirme İstasyonu 1
| Cismin Konumundaki Değişiklik | Kütlesi | Ağırlığı |
|---|---|---|
| A’dan D’ye götürülürse | Değişmez | Azalır |
| B’den C’ye götürülürse | Değişmez | Artar |
| B’den A’ya götürülürse | Değişmez | Artar |
| D’den B’ye götürülürse | Değişmez | Değişmez |
Açıklama: Dünya’nın merkezine yakın bölgelerde yer çekimi kuvveti daha fazladır. Bu nedenle ağırlık kutuplarda artar, ekvatorda azalır. Ancak kütle hiçbir zaman değişmez.
Sayfa 74 – Pekiştirme İstasyonu 2
Astronotun yürüyüşü neden Dünya’dakinden farklıdır?
➡️ Astronotun yürüyüşünün farklı olmasının nedeni ağırlıktır.
Kütlesi değişmez ama Ay’daki yer çekimi Dünya’nın yaklaşık 1/6’sı kadar olduğu için ağırlığı azalır.
Bu yüzden astronot daha hafif hisseder ve daha rahat hareket eder.
Dünya ve Ay’daki Kütle–Ağırlık Karşılaştırması
| Dünya’daki Kütle (kg) | Dünya’daki Ağırlık (N) | Ay’daki Kütle (kg) | Ay’daki Ağırlık (N) |
|---|---|---|---|
| 3 | 30 | 3 | 5 |
| 15 | 150 | 15 | 25 |
| 36 | 360 | 36 | 60 |
| 60 | 600 | 60 | 100 |
| 90 | 900 | 90 | 150 |
Açıklama: Kütle hem Dünya’da hem Ay’da aynı kalır. Ancak ağırlık, Ay’da yer çekimi daha az olduğu için 6 kat daha küçüktür.
Sayfa 75 – Pekiştirme İstasyonu 3
Kavram Haritası – Kütle ve Ağırlık İlişkisi
Kütle:
- gram birimidir.
- konuma göre değişmez.
- eşit kollu terazi ile ölçülür.
- ağırlık ile ilişkilidir.
Ağırlık:
- konuma göre değişir.
- yer çekimi kuvveti etkisiyle oluşur.
- dinamometre ile ölçülür.
- Newton birimidir.
Sonuç
- Kütle, maddenin miktarını gösterir ve değişmez.
- Ağırlık, yer çekimi kuvvetine bağlı olarak değişir.
- Kütle teraziyle, ağırlık dinamometreyle ölçülür.