11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 77 (MEB Yayınları)
Hazırlık – Soru ve Cevaplar
1. Sizce şairler kişisel konuları mı yoksa toplumsal konuları mı ele almalıdır? Düşüncelerinizi sebepleriyle birlikte söyleyiniz.
Cevap: Şairler hem kişisel hem de toplumsal konuları işlemelidir. Çünkü şiir, bireyin duygularını yansıtırken aynı zamanda toplumun sorunlarını, kültürünü ve düşünce yapısını da dile getirir. Böylece şiir hem bireye hem topluma seslenmiş olur.
2. Ruh hâliniz tabiata bakışınızı nasıl etkiler? Açıklayınız.
Cevap: Ruh hâlimiz tabiatı algılamayı doğrudan etkiler. Mutlu olduğumuzda doğayı canlı, renkli ve güzel görürüz; üzgün olduğumuzda ise aynı manzara daha hüzünlü ve durağan görünür. Duygularımız bakışımızı değiştirir.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı – Sayfa 78-79 Cevapları (MEB Yayınları)
Sayfa 78 – Metin ve Tür Açıklamaları
Bu sayfada soru bulunmadığından içerik verilmez.
Sayfa 79 – Metni Anlama ve Çözümleme
1) “Meh bile gayretle âgûşunda ağlar hâlenin” mısrasındaki altı çizili kelimelerin anlamını bağlamdan yararlanarak tahmin ediniz.
Cevap: Meh ay demektir, âğûş kucak anlamına gelir, hâle ise ayın çevresindeki ışık halkasıdır.
Mısranın anlamı bağlamdan şöyle çıkar: “Ay bile kucağındaki hâlesiyle hüzünle ağlıyor.”
2) Bu metni Tanzimat Edebiyatı I. Dönem şiir anlayışından ayıran unsurlar nelerdir?
Cevap: Şiirde bireysel duygular, aşk, ayrılık ve hüzün ön plandadır.
Toplumsal faydayı önceleyen I. Dönem Tanzimat şiirinden farklı olarak bu metinde “sanat sanat içindir” anlayışı hâkimdir.
3) Şiirin teması nedir? Açıklayınız.
Cevap: Şiirin teması aşk acısı, ayrılık ve sevgilinin yokluğundan doğan derin hüzündür.
4) “Gül hazîn.. sünbül perîşân.. bağ-zârın şevki yok..” mısrasındaki söz sanatlarını açıklayınız.
Cevap: Bu ifadelerde kişileştirme (teşhis) ve benzetme (teşbih) vardır.
Gülün “hazin”, sümbülün “perişan” olması doğa unsurlarına insani duygular yükler.
“Bağ-zârın şevki yok” ifadesi de kişileştirme örneğidir.
5) İşlenen konu ve tema göz önünde bulundurulduğunda metin hangi şiir türündedir? Neden?
Cevap: Metin lirik şiirdir.
Çünkü şiirde sevgiliye duyulan özlem, derin hüzün ve aşk acısı yoğun biçimde işlenmiştir.
Sıra Sizde
Soru: “Gül hazîn, sümbül perişân…” mısrasını Şeyhülislam Yahyâ’nın beytiyle mesaj bakımından karşılaştırınız.
Cevap: Her iki metin de ayrılık acısını ve sevgilinin yokluğundan doğan hüznü anlatır.
Doğa unsurları insana benzetilerek duygular tabiat üzerinden aktarılır.
Bu yönüyle iki şair de aşk ve hasreti doğa imgeleriyle ifade etmiştir.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı – Sayfa 80 Uygulama Cevapları
Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden doğru olanlar için “D”, yanlış olanlar için “Y”
sütununu işaretleyiniz.
| Sıra No | İfade | D | Y |
|---|---|---|---|
| 1 | I. dönemde adalet, hürriyet gibi kavramlar işlenmiştir. | ✔️ | |
| 2 | Batı edebiyatından şiir tercümeleri yapılmıştır. | ✔️ | |
| 3 | Şiirler daha çok hece ölçüsü ile kaleme alınmıştır. | ✔️ | |
| 4 | Abdülhak Hamit Tarhan toplumsal konulara yer vermiştir. | ✔️ | |
| 5 | Divan edebiyatı nazım şekilleri terk edilmiştir. | ✔️ | |
| 6 | Şiirlerde konu bütünlüğü tercih edilmiştir. | ✔️ | |
| 7 | II. dönem şiirleri didaktik tarzda kaleme alınmıştır. | ✔️ |