11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 72 (Ata Yayınları)
VÂVEYLA – Hazırlık Çalışmaları
1. Soru: Teması hürriyet ve vatan aşkı olan şiirlerden bildiklerinizi sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Türk edebiyatında hürriyet ve vatan sevgisi temalı şiirler, milletimizin bağımsızlık mücadelesinin ruhunu yansıtır.
Bu konuda öne çıkan eserler arasında Namık Kemal’in “Hürriyet Kasidesi”, Mehmet Âkif Ersoy’un “İstiklâl Marşı” ve Arif Nihat Asya’nın “Bayrak” şiiri yer alır.
Bu şiirlerde, özgürlük sevdası, millet onuru ve vatan uğruna fedakârlık duyguları güçlü bir şekilde dile getirilmiştir.
2. Soru: Türk milleti için **“vatan”**ın neler ifade ettiğiyle ilgili düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Vatan, Türk milleti için sadece yaşanılan toprak değil; bağımsızlığın, onurun, özgürlüğün ve kutsal bir emanetin adıdır.
Atalarımızın kanlarıyla sulanmış bu topraklar, geçmişin izlerini ve geleceğin umudunu taşır.
Türk milleti için vatan; birlik içinde yaşamanın, özgür olmanın ve kimliğini korumanın simgesidir.
Uğruna can verilecek kadar kıymetli, ezan sesiyle yankılanan bir yuvadır.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Cevapları – Sayfa 74 (Ata Yayınları)
Namık Kemal – Vâveyla Metni Anlama ve Çözümleme
1. Soru: “Vâveyla” adlı şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Şiirin teması vatan sevgisi, bağımsızlık özlemi ve özgürlük uğruna yapılan fedakârlıktır.
Namık Kemal, milletin özgürlüğü için can veren kahramanları över ve vatanı kutsal bir değer olarak işler.
2. Soru: Şiirde ahengi sağlayan unsurları (ölçü, kafiye, redif, nakarat vb.) belirleyiniz.
Cevap: Şiirde aruz ölçüsü kullanılmıştır (fâilâtün / mefâilün / fe’ilün).
Ayrıca “nevha” ve “vâveyla” kelimelerinin yinelenmesi ritim ve duygusal bütünlük oluşturmuştur.
Kafiye, redif ve ses tekrarları, şiirin melodik yapısını güçlendirmiştir.
3. Soru: Şiirin konusunu ve temasını dikkate alarak nazım türünü tespit ediniz.
Cevap: Bu şiir, hem vatan temalı bir eser hem de ağıt (mersiye/nevha) niteliği taşır.
Şair, vatan için can verenlerin ardından yakılmış bir feryat duygusu içinde yazmıştır.
4. Soru: Şiirin “Nevha: 2” başlıklı bölümünde öne çıkan imge ve edebî sanatları belirleyiniz. Bunların şiirin anlamına katkısını değerlendiriniz.
| İmge ve Edebî Sanatlar | Şiire Katkısı |
|---|---|
| Kefen, kan, toprak, şehit imgeleri | Ölümün kutsiyetini, vatan uğruna ölmenin onurunu simgeler. |
| Teşbih, istiare, nida, tekrar | Duygusal yoğunluğu artırır, okuyucuda coşku ve hüzün uyandırır. |
| “Sen gidersen biz kalır sanma!” sözü | Milletin birlik ve mücadele azmini vurgular. |
5. Soru: Şiirin yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları tespit ederek şiirdeki millî, manevî, evrensel değerler ile sosyal, siyasî ve tarihî ögeleri belirleyiniz.
- Millî değer: Vatan sevgisi, millet bilinci, bağımsızlık.
- Manevî değer: Şehitlik, iman, fedakârlık.
- Evrensel değer: Özgürlük, cesaret, adalet.
- Sosyal–tarihî ögeler: Dönemin işgalleri, vatan savunması, halkın direniş ruhu.
6. Soru: Dönemin edebiyat, sanat ve fikir akımlarının şiire yansımalarını değerlendiriniz.
Cevap: Şiirde Tanzimat Dönemi’nin “sanat toplum içindir” anlayışı açıkça görülür.
Namık Kemal, edebiyatı bir halkı bilinçlendirme aracı olarak görmüş, özgürlük ve adalet fikirlerini romantizmin coşkulu üslubuyla işlemiştir.
7. Soru: Şiirdeki açık ve örtük iletileri tespit ederek şiiri yorumlayınız.
- Açık ileti: Vatan sevgisi ve şehitlik, en yüce değerlerdir.
- Örtük ileti: Bir millet, özgürlüğü için birlik olmalı; vatan uğruna fedakârlık, bağımsızlığın bedelidir.
- Yorum: Şiir, duygusal gücü yüksek bir çağrı niteliği taşır. Milletin silkinişini ve dirilişini simgeler.
8. Soru: Namık Kemal’in biyografisinden hareketle şair ile şiir arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Namık Kemal, vatan ve hürriyet şairi olarak yaşamını milletine adamıştır.
Sürgünler, mücadeleler ve idealist kişiliği onun sanatına yön vermiştir.
“Vâveyla” şiiri, Namık Kemal’in vatan aşkını, inançlarını ve halkına duyduğu sorumluluğu en içten biçimde yansıtır.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Cevapları – Sayfa 75 (Ata Yayınları)
Namık Kemal – “Vâveyla” Şiiri Etkinlik Soruları ve Cevapları
9. Soru: Vatansever, haklarını ve sorumluluklarını bilen, dünya ve ülke sorunlarına karşı ilgili, hayvanlara ve doğaya karşı duyarlı, toplumsal değerleri benimsemiş bireylerin toplumdaki rolü nedir? Düşüncelerinizi ifade ediniz.
Cevap: Böyle bireyler toplumun vicdanı konumundadır.
Adaletli, bilinçli ve duyarlı davranışlarıyla hem insanlara hem doğaya karşı sorumluluklarını yerine getirirler.
Toplumun huzurunu, barışını ve gelişimini sağlayan öncü kişilerdir.
Değerlerine sahip çıkarak geleceğe yön verirler.
Etkinlik
1) Şiirde söyleyicinin nasıl bir ruh hâli içinde olduğunu belirtiniz.
Cevap: Şiirde söyleyici, hüzün, umut, fedakârlık ve coşku dolu bir ruh hâli içindedir.
Vatan için duyduğu sevgi, içindeki acı ve gururla birleşmiştir.
2) Şiirde söyleyicinin hitap ettiği kişi/varlık kimdir?
Cevap: Söyleyici, vatana, şehitlere ve dolaylı olarak Allah’a seslenmektedir.
Bu yönüyle şiir, hem yakarıcı bir dua hem de vatan uğruna söylenmiş bir feryat niteliğindedir.
3) Şiirdeki söyleyici ile hitap edilen kişi/varlık arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
Cevap: Söyleyici ile hitap ettiği varlık arasında derin bir sevgi, bağlılık ve sadakat vardır.
Vatan, şair için bir anne kadar kutsal; uğruna can verilecek kadar değerlidir.
4) Şiirin üslubunu söyleyici ile hitap edilen kişi/varlık arasındaki ilişkiye göre değerlendiriniz.
Cevap: Şiirin üslubu coşkulu, duygusal ve destansı bir nitelik taşır.
Söyleyici, vatana duyduğu bağlılığı yüce bir inanç gibi dile getirir.
Üslup, aşk ve fedakârlık duygularını yoğun biçimde yansıtır.
5) Söyleyiciyi dikkate alarak şiiri tekrar okuyunuz.
Cevap: Söyleyici dikkate alınarak okunduğunda şiirdeki vatan aşkı, hürriyet özlemi ve şehitlik duygusu daha derin biçimde hissedilir.
Okuyucu, şairin iç dünyasındaki iman, bağlılık ve vefa duygularını daha açık şekilde algılar.
Şairin Biyografisi – Namık Kemal (1840–1888)
Namık Kemal, “Vatan Şairi” olarak tanınmıştır.
Tanzimat döneminde yazdığı şiirlerle halka özgürlük, adalet ve vatan sevgisini anlatmıştır.
“Vatan Yahut Silistre”, “Hürriyet Kasidesi” ve “Vâveyla” gibi eserlerinde halkı bilinçlendirmeyi amaçlamıştır.
Ona göre sanat, toplum içindir.
Edebiyatı bir “aydınlanma aracı” olarak görmüş, duygularını inançla birleştirerek kaleme almıştır.