11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 141-145 Cevapları Meb Yayınları

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları – Sayfa 141-142 Cevapları

Sıra Sizde – Sorular ve Cevaplar

Soru 1 Aşağıda verilen cümlenin öğelerini alttaki yazma alanlarına yazınız.

a) Bilmecelerin şiir kaynağı oluşuna dair örneklere dayalı olarak en geniş araştırmayı Sabahattin Eyüboğlu yapmıştır.

Özne: Sabahattin Eyüboğlu
Yüklem: yapmıştır
Nesne: en geniş araştırmayı
Zarf tümleci: Bilmecelerin şiir kaynağı oluşuna dair örneklere dayalı olarak

b) Daha sonra bu yazıya atıfta bulunan Nihad Sâmi Banarlı da bazı makaleler yazmıştır.

Özne: (bu yazıya atıfta bulunan) Nihad Sâmi Banarlı
Yüklem: yazmıştır
Nesne: bazı makaleler
Zarf tümleci: Daha sonra

c) Moğolistan coğrafyasında Köktürk ve Uygur dönemlerine ait pek çok yazıt bulunmaktadır.

Özne: Köktürk ve Uygur dönemlerine ait pek çok yazıt
Yüklem: bulunmaktadır
Dolaylı tümleç: Moğolistan coğrafyasında

ç) Bu yazıtların bir kısmı, Moğolistan’ın farklı bölgelerindeki müzelerde ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti tarafından inşa edilen Bilge Kağan Müzesinde korunmaktadır.

Özne: Bu yazıtların bir kısmı
Yüklem: korunmaktadır
Dolaylı tümleç: Moğolistan’ın farklı bölgelerindeki müzelerde ve Bilge Kağan Müzesinde

d) Moğolistan’ın mevcut ekonomik durumu, bu coğrafyadaki Türk eserlerinin tamamının sergileneceği büyük bir müze yapımını kaldırabilecek güçte değildir.

Özne: Moğolistan’ın mevcut ekonomik durumu
Yüklem: kaldırabilecek güçte değildir
Nesne: bu coğrafyadaki Türk eserlerinin tamamının sergileneceği büyük bir müze yapımını

Soru 2 Aşağıdaki metinde yazımı yanlış kelimelerin altını çiziniz.
Bu kelimelerin doğru şeklini metnin altında verilen boşluğa yazınız.

Metin: “Hayati bey, tam Beyazıt meydanını geçerken iki yumuğu­nu şakaklarına vurarak birden bire durdu: Eyvah, Eyvah, maaş cüzdanını bir yerde unutmuştu! eyvah, nerede unuttuğunu bir türlü akıl edemiyordu! eyvah, ya alışveriş ederken dükkânların birinde bıraktı, münasebetsizliğin biri alıp gittiyse? eyvah, ya arar arar bulamaz, yeni cüzdan çıkartmak için aylarca uğraşıp durursa? öyle ya, evvelâ gazetelere ilân vermeli, sonra mahalleden ilmbâher çıkartmalı; o… Dahası var, dahası var, cüzdanın torbasında berat kâğıdıyla nüfus tezkeresi de beraberdir, hay Allah müstahakını versin, bunların hepsi yeniden çıkacak ha!..”

Metindeki yanlış yazımlar ve doğruları:

birden bire → birdenbire
eyvah (küçük harfle) → Eyvah!
ilmbâher → ilmbâhar (doğrusu: ilmbâhar / ilmühaber)
tezkeresi → tezkeresi (doğru şekli korunur)
ilân → ilan (güncel TDK’ya göre düz biçim)

Metindeki kelimeler baskıya göre küçük farklılık gösterebilir, ancak TDK’ya göre doğru yazımlar yukarıdaki gibidir.

Soru 3 Aşağıda verilen metindeki yay ayraçların içine uygun noktalama işaretlerini yazınız.

Doğru noktalama işaretleri:

Çocukların saflık ( , ) doğallık ( , ) şaşkınlık özelliklerinden kaynaklanan bazı yaklaşımları vardır (.)
Bazen yetişkinlerin çocuklar tarafından kolayca altından kalkamayacakları durumlara düşürüldükleri bilinir (.)
Söylemlerinde başka türlü ifade edilemeyecek bir ( “ ) hınzırlık ( ” ) barındırırlar (.)
Bu yüzdendir ki ( “ ) Dünyanın gerçek hâkimleri çocuklardır. ( ” ) denilmektedir (.)
Çünkü çocuklar ( , ) istemediklerinde hiç kimseyi ve hiçbir şeyi umursamazlar (.)
Orhan Veli ( , ) bunu çok iyi tespit etmiş sanatçılardan biridir (.)
Onun şiirlerinde bu sıfatları taşıyan çocuklar ( , ) rahatlıkla görülmektedir (.)

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları – Sayfa 143 Cevapları

Soru (Kalemin İzinden)

Tarih, edebiyat, coğrafya, sosyoloji alanlarının birinden bir konu belirleyip genel ağdan konuya yönelik araştırma yapınız. Araştırmanız sırasında ulaştığınız bilgilerin ve bilgi kaynaklarının güvenilirliğini sorgulayıp iş birlikli rapor hâlinde sununuz. Araştırma sonuçlarınızdan yararlanarak makale türünün özelliklerini taşıyan bir metin yazınız.

Cevap (Makale Türünün Özelliklerine Uygun Orijinal Metin)

Araştırma Konusu: Gençlerde Dijital Okuryazarlık ve Bilgi Güvenilirliği

Özet

Bu çalışma, gençlerin dijital ortamda bilgiye ulaşırken karşılaştıkları güvenilirlik sorunlarını incelemektedir. Araştırma, lise öğrencilerinin bilgi kaynaklarını seçme biçimleri ile yanlış bilgilere maruz kalma düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir.

Giriş

Dijital çağda bilgiye erişim kolaylaşmış olsa da bilginin güvenilirliğini ayırt etmek giderek zorlaşmaktadır. Gençler, sosyal medya ve arama motorları üzerinden hızlı biçimde bilgi edinebilmekte; ancak bu süreçte doğruluğu kanıtlanmamış içeriklerle de sıkça karşılaşmaktadır (TDK, 2022). Bu nedenle dijital okuryazarlığın artırılması, eğitim kurumlarının öncelikli hedefleri arasına girmiştir.

Yöntem

Araştırma kapsamında üç farklı lisede toplam 120 öğrenciyle kısa bir anket uygulanmıştır. Öğrencilere günlük internet kullanım süresi, bilgi ararken tercih ettikleri kaynaklar ve dijital bilgi güvenilirliğini nasıl değerlendirdikleri sorulmuştur. Veriler betimsel analiz yöntemiyle değerlendirilmiştir.

Bulgular

• Öğrencilerin %68’i bilgi ararken ilk olarak sosyal medyayı kullanmaktadır.
• %74’ü, internette gördüğü bilginin doğruluğunu kontrol etmeden paylaşmaktadır.
• Resmî kurumlar, üniversiteler ve akademik veri tabanları en güvenilir kaynaklar olarak değerlendirilmiştir (MEB, 2023).
• Öğrencilerin büyük kısmı, “doğrulama siteleri” hakkında yeterli bilgiye sahip değildir.

Tartışma

Bulgular, gençlerin hızlı erişim sağlayan platformları güvenilirlikten daha fazla önemsediğini göstermektedir. Bu durum, yanlış bilgilerin hızla yayılmasına yol açmaktadır. Literatür, dijital okuryazarlığın derslerde yapılandırılmış biçimde verilmesinin bu sorunu azaltabileceğini belirtmektedir (UNESCO, 2021). Ayrıca öğretmenlerin derslerde kaynak taraması etkinliklerine yer vermesi öğrencilerin bilinçlenmesini sağlamaktadır.

Sonuç

Araştırmanın sonunda, gençlerin dijital bilgi güvenilirliğini değerlendirme konusunda geliştirilmesi gerektiği anlaşılmıştır. Okullarda dijital okuryazarlık, kaynak sorgulama, haber doğrulama ve eleştirel düşünme eğitimlerinin artırılması önerilmektedir. Öğrencilerin resmî kurumları ve akademik kaynakları tercih etmeye yönlendirilmesi bilgi kirliliğini azaltacaktır.

Kaynakça

• MEB, (2023). Öğrenci Dijital Profil Araştırması.
• UNESCO, (2021). Media and Information Literacy Framework.
• TDK, (2022). Dijital Okuryazarlık Terimleri Sözlüğü.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları – Sayfa 144 Cevapları

Münazara Konusu

“Okullarda akıllı telefonlar ders sırasında serbest olmalı mı?”

• Tez: Serbest olmalıdır.
• Antitez: Serbest olmamalıdır.

Münazara Ekipleri ve Roller

A Takımı – Tez Grubu

• Açılış Konuşmacısı (2 dk)
• Kanıt Sunucusu (2 dk)
• Çürütme Konuşmacısı (1 dk)
• Kapanış Konuşmacısı (1 dk)

B Takımı – Antitez Grubu

• Açılış Konuşmacısı (2 dk)
• Kanıt Sunucusu (2 dk)
• Çürütme Konuşmacısı (1 dk)
• Kapanış Konuşmacısı (1 dk)

Jüri ve Moderatör

Jüri (3 kişi)

• Tartışmayı nesnel olarak değerlendirir.
• Her konuşmacıya puan verir.
• Sonuç kararını açıklar.

Moderatör

• Kuralları okur, süre takibini yapar, söz hakkını dağıtır.

Münazara Kuralları

• Konuşmalar ezbere, yazılı metne bakmadan yapılır.
• Her konuşmacı kendi süresine uymak zorundadır.
• Kişisel sataşma, alay veya küçük düşürücü ifadeler kesinlikle yasaktır.
• Savunmalar mutlaka kanıta dayanmalıdır (istatistik, resmî rapor, bilimsel veri).
• Her grup kendi teziyle ilgili alt başlıklar üzerinden konuşur.
• Konuşmalar düzgün, akıcı ve anlaşılır olmalıdır.

Münazara Akışı

1. Kura çekimi
2. A Takımı Açılış – 2 dk
3. B Takımı Açılış – 2 dk
4. A Takımı Kanıt Sunumu – 2 dk
5. B Takımı Kanıt Sunumu – 2 dk
6. A Takımı Çürütme – 1 dk
7. B Takımı Çürütme – 1 dk
8. A Takımı Kapanış – 1 dk
9. B Takımı Kapanış – 1 dk
10. Jüri değerlendirmesi – 3 dk

Örnek Açılış Konuşmaları

A Takımı Açılış – Tez

“Günümüz dünyasında akıllı telefonlar bilgiye en hızlı ulaşma aracıdır.
Doğru yönlendirme ile derslerde deney, sözlük, ölçme araçları ve araştırma yapmak çok daha kolay hâle gelir.
Bizim savunduğumuz nokta, yasaklamak yerine bilinçli kullanımın öğretilmesi gerektiğidir.”

B Takımı Açılış – Antitez

“Akıllı telefonlar dikkat dağıtıcıdır.
Bildirimler, sosyal medya ve oyunlar öğrencinin odağını böler; sınıf içi etkileşimi ve akademik başarıyı olumsuz etkiler.
Bu yüzden telefonun derste serbest olması yerine kontrollü bir şekilde kapalı tutulması daha doğrudur.”

Kanıt Sunumları

A Takımı Kanıtı

“Eğitim teknolojisi raporları, derste kullanılan dijital araçların katılımı artırdığını göstermektedir.
Telefonlar öğretmen kontrolünde birer öğrenme kaynağına dönüşebilir.”

B Takımı Kanıtı

“Uluslararası araştırmalar, akıllı telefonların ders sırasında konsantrasyonu ciddi şekilde azalttığını kanıtlamaktadır.
Özellikle gençlerde bildirim bağımlılığı dikkat süresini düşürmektedir.”

Çürütme Örnekleri

• “Ders sırasında ihlalleri nasıl kontrol edeceksiniz?”
• “Dikkat dağınıklığını artırdığı bilimsel olarak kanıtlanmışken telefona neden ihtiyaç var?”
• “Alternatif teknolojik araçlar varken telefonu kullanmak zorunlu mudur?”

Kapanış Konuşmaları

A Takımı

“Telefonlar doğru kurallar ve öğretmen rehberliğiyle eğitimde güçlü bir yardımcı olabilir.
Öğrenciye yasak değil, dijital sorumluluk kazandırmak esastır.”

B Takımı

“Öğrenmenin temeli odaktır.
Ders sırasında telefon kullanımının sınırlandırılması öğrencinin verimini artırır.
Bu nedenle telefonlar ders süresince kapalı kalmalıdır.”

Jüri Değerlendirme Ölçeği (100 Puan)

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları – Sayfa 145 Cevapları

Yukarıdan Aşağıya

1. Türk edebiyatında ilk makaleyi yazan sanatçı. (Şinasi)
2. Ara sözlerin öncesinde ve sonrasında kullanılan noktalama işareti. (Virgül)
4. Hüseyin Cahit Yalçın’ın Fransızcadan çevirdiği makale. (Edebiyat ve Hukuk)
5. Dil, edebiyat ve sanata dair düşünce ve tespitlerin dile getirildiği makale türü. (Edebi)
6. Metal, tahta vb. üzerine resim basma, çoğaltma yöntemi. (Estampaj)
7. Moğolistan ile Çin arasındaki idari bölge. (Sum)
8. Makalenin ilk bölümü. (Başlık)
11. Aşiret. (Oymak)

Soldan Sağa

3. Yükleme sorulan kimi, neyi sorularının cevabı olan öge. (Belirtili Nesne)
9. Mezarın üzerine yerleştirilmiş, tabut büyüklüğünde tahta veya mermer sandık. (Sanduka)
10. Din büyüklerinin yaşamları ve olağanüstü davranışlarıyla ilgili hikâye. (Menkıbe)
12. Konuşurken veya yazarken başka kaynak veya olaylarla bağlantı kurmak. (Atıf)
13. Herhangi bir konu üzerinde zıt düşüncelerin karşılıklı olarak savunulmasına dayalı fikrî müsabaka. (Münazara)
14. Ömer Seyfettin’in Genç Kalemler dergisinde yayımladığı makale. (Yeni Lisan)
15. Bilimsel ve toplumsal konularda kanıtlama amacı güden gazete veya dergi yazısı. (Makale)