11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 110-115 Cevapları Ata Yayıncılık

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 110 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Hazırlık Çalışmaları

Soru 1: Aşağıdaki şiiri okuyunuz. Şiirin sizde uyandırdığı duyguları ve şairin hayal ettiği memleketin özelliklerini arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Şiir bana barış, huzur, sevgi ve adalet duygularını hissettirdi. Şairin hayal ettiği memleket, insanların eşit, özgür ve kardeşçe yaşadığı, kavgaların sona erdiği umut dolu bir ülke olarak betimlenmiştir.

Soru 2: Dünyayı değiştirmek elinizde olsaydı neleri değiştirmek isterdiniz?
Cevap: Eğer dünyayı değiştirebilseydim savaşları, yoksulluğu, adaletsizliği ve çevre kirliliğini ortadan kaldırırdım. Herkesin eşit haklara sahip olduğu, sevgi ve barış içinde yaşadığı bir dünya kurmak isterdim.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 111 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Soru: Şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Şiirin teması insan sevgisi, barış ve evrensel kardeşliktir.

2. Soru: Şairin hayal ettiği dünyanın özellikleri nelerdir?
Cevap: Şairin hayal ettiği dünya, savaşların sona erdiği, adaletin hâkim olduğu ve insanların mutluluk içinde yaşadığı bir dünyadır.

3. Soru: Şiirde öne çıkan edebî sanatlar nelerdir?
Cevap: Tekrir, benzetme ve zıtlık sanatları öne çıkmaktadır. Bu sanatlar, şiirin duygusal etkisini artırır ve temayı güçlendirir.

4. Soru: Şiirdeki söyleyici ile hitap edilen kişi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Söyleyici, insanlığa seslenmektedir. Şiirde evrensel bir barış çağrısı vardır.

5. Soru: Şiirde dönemin gerçekliği nasıl yansıtılmıştır?
Cevap: Şiirde dönemin sosyalist düzeninin baskıcı yapısına karşı özgürlük özlemi görülür. Şiir, millî ve evrensel değerlerle birlikte insan hakları temasını yansıtır.

Etkinlik

Soru: Okuduğunuz şiirdeki iletileri tespit ederek şiiri yorumlayınız.
Cevap: Şiirde sevgi, barış, adalet ve umut temaları işlenmiştir. İnsanların acı çekmediği, özgür ve mutlu bir dünya dileği anlatılmaktadır.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 112 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Dil Bilgisi Çalışmaları

1. Etkinlik

Soru: “Açık Deniz”, “Sanat” ve “Seyfi Baba” adlı metinlerden alınan cümlelerin ögelerini gösteriniz.

1. Cümle: Mağlupken ordu, yaslı dururken bütün vatan.

• Mağlupken → Zarf tümleci (durum)
• ordu → Özne
• yaslı dururken → Zarf tümleci (durum)
• bütün vatan → Dolaylı tümleç

2. Cümle: Rüyama girdi her gece bir fâtihâne zan.

• Rüyama → Dolaylı tümleç
• girdi → Yüklem
• her gece → Zarf tümleci (zaman)
• bir fâtihâne zan → Özne (yüklemi gerçekleştiren varlık)

3. Cümle: Ruhunla karşı karşıya kaldım o med günü.

• Ruhunla → Edat tümleci
• karşı karşıya → Zarf tümleci (durum)
• kaldım → Yüklem
• o med günü → Zarf tümleci (zaman)

4. Cümle: Şekvânı dinledim, ezelî muztarip deniz!

• Şekvânı → Belirtili nesne
• dinledim → Yüklem
• ezelî muztarip deniz → Seslenme (hitap ögesi)

5. Cümle: Yalnız senin gezdiğin bahçede açmaz çiçek.

• Yalnız senin gezdiğin bahçede → Dolaylı tümleç (yer)
• açmaz → Yüklem
• çiçek → Özne

6. Cümle: Bizim diyarımız da bin bir baharı saklar.

• Bizim diyarımız → Özne
• bin bir baharı → Belirtili nesne
• saklar → Yüklem

7. Cümle: Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi çek.

• Kolumuzdan tutarak → Zarf tümleci (neden/şart)
• sen → Özne
• istersen → Zarf tümleci (şart)
• bizi → Belirtili nesne
• çek → Yüklem

8. Cümle: İncinir düz caddede dağda gezen ayaklar.

• İncinir → Yüklem
• düz caddede → Dolaylı tümleç (yer)
• dağda gezen ayaklar → Özne

9. Cümle: Saksağanlar gibi sektikçe birinden birine.

• Saksağanlar gibi → Zarf tümleci (benzetme)
• sektikçe → Yüklem (eylem)
• birinden birine → Dolaylı tümleç (yer)

10. Cümle: Boğuyordum müteveffayı bütün aferine.

• Boğuyordum → Yüklem
• müteveffayı → Belirtili nesne
• bütün aferine → Dolaylı tümleç (yönelme)

11. Cümle: Çekerek dizlerinin üstüne bir eski aba.

• Çekerek → Zarf tümleci (şekil)
• dizlerinin üstüne → Dolaylı tümleç (yer)
• bir eski aba → Belirtili nesne

12. Cümle: Sürünüp mangala yaklaştı bizim Seyfi Baba.

• Sürünüp → Zarf tümleci (durum)
• mangala → Dolaylı tümleç (yer)
• yaklaştı → Yüklem
• bizim Seyfi Baba → Özne

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 113 Cevapları (Ata Yayıncılık)

2. Etkinlik – Noktalama ve Yazım İncelemesi

Soru: Edebî metinlerde yazarın söyleyişinden ya da Türkçenin dönemsel özelliklerinden kaynaklı yazım ve noktalama farklılıkları olabilir.
Bu bilgiden hareketle Mehmet Âkif Ersoy’un “Seyfi Baba” adlı metninden alınan aşağıdaki parçada günümüz yazım ve noktalama kurallarına uymayan kullanımları boşluğa yazınız.
Ayrıca metindeki noktalama işaretlerinin hangi işlevde kullanıldığını belirtiniz.

Cevap:

1. Yazım ve Düzeltme Farklılıkları:

• Keşki → Keşke
• Nerde → Nerede
• Zîrâ → Zira
• a’lâ → Âlâ
• yalınız → Yalnız

➡ Ayrıca, bazı satırlarda virgül eksik ya da yanlış kullanılmıştır:

• “Kız, çabuk ol!” → Seslenmede virgül kullanılmalı.
• “Gecikirsem, beklemeyin.” → Koşul cümlesinde virgül kullanılmalı.
• “Hani çoktan gömülen kaldırımın hortlayarak” → Virgüller gereksizdir.

2. Noktalama İşaretlerinin İşlevleri:

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 114 Cevapları (Ata Yayıncılık)

3. Etkinlik

Soru: Mehmet Emin Yurdakul’un “Barbaros” adlı şiirinden alınan aşağıdaki dizelerde geçen altı çizili kelimelerin yazılışlarını kontrol ediniz.
Günümüz yazım kurallarına uymayan kullanımları belirleyerek bu kullanımların neden günümüz yazım kurallarına uymadığını açıklayınız.

Cevap:

Uymayanlar:

• Hilâfete → Hilafete (Düzeltme işareti artık kullanılmaz.)
• Vakfeyledin → Vakfettin (“Eylemek” eski kullanımdır; günümüzde “etmek” kullanılır ve ünsüz ikizleşmesi olur.)
• İtaati → İtaat (gösterdin) (“İtaat göstermek” ifadesinde -i belirtme eki kullanılmaz.)

Diğerleri olan hayran oldun, dedin ki, tavaf et, yüz sürdün ifadeleri günümüz Türkçesine uygundur.
Ayrıca metindeki orda → orada eski söyleyiş biçimidir ve günümüzde kullanılmaz.

Yazma Çalışmaları

A. Yazma Tür ve Tekniklerini Tanıma

Şiir Yazma Aşamalarında Dikkat Edilecek Hususlar:

• Şiir ünitesinde incelediğiniz şiirlerden birini seçiniz.
• Seçtiğiniz şiirin özelliklerine uygun olarak yazacağınız şiirin tema ve konusunu belirleyiniz.
• Ahenk unsurlarına (ölçü, kafiye, redif, aliterasyon, asonans, kelime tekrarı, ritim vb.) yer veriniz.
• Nazım birimi ve biçimine dikkat ediniz.
• Edebi sanatlara (benzetme, kişileştirme, karşıtlık vb.) yer veriniz.
• Yazım ve noktalama kurallarına özen gösteriniz.
• Açık, akıcı bir dil kullanınız.

Cevap (Kılavuz):

Ben “Sanat” şiirinden esinlendim.
Amacım, millî değerleri ve Anadolu insanının gücünü yüceltmek.
Temam yerli sanat ve halkın gücüdür.
Hece ölçüsü (7+7) kullanacağım.
Kafiye ve rediflerle ahenk oluşturacağım.
Dörtlük nazım birimiyle yazacağım.
Benzetme, kişileştirme ve karşıtlık sanatlarından yararlanacağım.
Dil sade, açık ve duygulu olacak.
Bazı duygular doğrudan, bazıları ise okuyucunun yorumuna bırakılacak.
Yazım ve noktalama kurallarına özen göstereceğim.

B. Uygulama – Şiir Yazma

Anadolu’nun Sesi

Toprakta izimiz var, rüzgârda adım,
Bu yurt bizim, yürek yürek yanarım.
Bir türkü söylerim dağlara doğru,
Her hecesi vatan kokar, inanırım.

Tarlada alın teri, köyde umut,
Gönlümde bayrağın rengi unutulmaz.
Sanat der ki, özünü halktan al,
Anadolu konuşur, sesi susulmaz.

Sözlü İletişim Çalışmaları

A. Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma

Hazırlıklı (Planlı) Konuşma:
Bir konuda araştırma, inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra bilgi vermek, açıklamak, paylaşmak veya öğretmek amacıyla yapılan, zamanı, yeri ve konusu önceden belirlenen konuşmalardır.

Cevap: Bu etkinliğin devamı Sayfa 115’te yer almaktadır.

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 115 Cevapları (Ata Yayıncılık)

Hazırlıklı Konuşmanın Aşamaları

1. Hazırlık

• Konuşmanın konusu, amacı, hedef kitlesi ve türü belirlenir.
• Konuyla ilgili gözlem, inceleme ve kaynak araştırması yapılır.

2. Planlama

• Konuşmanın temel bölümleri belirlenir.
• Vurgulanacak noktalar planlanır.
• Konuşma metni not kartlarıyla hazırlanır.
• Görsel-işitsel araçlar düzenlenir.
• İçerik süreye göre ayarlanır.
• Prova yapılır.

3. Sunum

• Konuşma yazılı, görsel ve işitsel öğelerle desteklenir.
• Etkili başlangıç yapılır (örnek: soru, alıntı, hikâye).
• Ses tonu, vurgu ve jestler uygun biçimde kullanılır.
• “Hım, eee, şey” gibi gereksiz kelimelerden kaçınılır.
• Göz teması kurulur, heyecan kontrol edilir.
• Gerektiğinde özetleme ve vurgu yapılır.
• Süre verimli kullanılır, sonuçta ana fikir etkili şekilde vurgulanır.

Cevap – Hazırlıklı Konuşma Örneği

Konuşmanın Gücü

Sevgili arkadaşlar, bugün sizlere konuşmanın insanlar arasındaki iletişimdeki gücünden bahsetmek istiyorum.
Konuşmak sadece kelimeleri sıralamak değil; duygu, düşünce ve bilgileri anlamlı biçimde paylaşmaktır.
Bir insanın konuşması, onun karakterini, bilgisini ve özgüvenini yansıtır. Bu nedenle konuşmayı bilmek, kendini doğru ifade etmenin anahtarıdır.

İyi bir konuşma hazırlık ister. Konunun belirlenmesi, bilgi toplanması ve dinleyiciye uygun üslup seçilmesi gerekir.
Etkili bir konuşmada vurgu, tonlama, jest ve mimikler doğru şekilde kullanılmalıdır.
Doğru vurgu yapılan bir cümle, dinleyicide güçlü bir etki bırakır.

Sonuç olarak konuşmanın amacı insanları etkilemek, bilgilendirmek veya düşündürmektir.
Açık, sade ve samimi bir dil kullanıldığında konuşma kalıcı olur.
Unutmayalım ki konuşmak bir sanattır; bu sanatı doğru kullanan kişi her ortamda fark yaratır.

B. Uygulama – Şiir Üzerine Konuşma

Millî Duyguların Şiirdeki Yeri

Sevgili arkadaşlar, bugün sizlerle Faruk Nafiz Çamlıbel’in “Sanat” şiirinden yola çıkarak millî şiir anlayışı üzerine konuşmak istiyorum.
Bu şiirde şair, sanatın halktan kopmaması gerektiğini savunur.
Ben de bu anlayışı kendime yakın buluyorum çünkü şiirin gücü halkın duygularından gelir.

Bir milletin sesi, acısı ve sevinci şiirle dile gelir.
Şair, kendi toprağının insanını, kültürünü ve değerlerini anlatmalıdır.
Yabancı akımları taklit eden değil, özünden beslenen sanat kalıcı olur.

“Sanat” şiirinde geçen “Bizim diyarımız da bin bir baharı saklar” dizesi bu düşünceyi en güzel şekilde ifade eder.

Sonuç olarak şiirin amacı yalnız estetik değil, millî kimliği yaşatmak olmalıdır.
Benim şiir anlayışım da sade, içten ve millî bir dil üzerine kuruludur.