11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 107 Cevapları (Ata Yayınları)
10. Metin – Dışta Hak Arama (Bahtiyar Vahapzade)
Hazırlık Çalışmaları
Soru 1: Sosyal ilişkilerin düzenli olması, saygı ve sevgi içinde kalması, özgürlüklerin kısıtlanmaması toplumda huzuru sağlayan temel unsurlardandır. Buna göre, insanlar arasında barış ortamının oluşması için insanlara düşen görevler nelerdir?
Cevap: İnsanlar arasında saygı, sevgi, empati ve adalet olmalıdır. Herkes hak ve sorumluluklarını bilerek davranmalı, kimse başkasının hakkını çiğnememelidir. Toplumsal huzur ancak hoşgörü ve adil davranış ile sağlanabilir.
Soru 2: Hak; yasal, toplumsal ya da ahlaki özgürlük veya yetkidir. Toplumun ve kültürün köküdür. Hak, uygarlığın temelidir. Buna göre, toplumda hak kavramının tesisi için neler yapılmalıdır?
Cevap: Hak bilinci eğitimle kazandırılmalı, toplumda adalet anlayışı güçlendirilmelidir. Herkesin eşit haklara sahip olduğu vurgulanmalı ve hukukun üstünlüğü ilkesi korunmalıdır. Ayrıca, insanlar hak arama kültürünü öğrenmeli ve uygulamalıdır.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 108 Cevapları (Ata Yayınları)
10. Metin – Dışta Hak Arama (Bahtiyar Vahapzade)
Metni Anlama ve Çözümleme
Soru 1: “Dışta Hak Arama” adlı şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Şiirin teması adalet, vicdan ve insanda hak bilincidir.
Soru 2: Okuduğunuz şiirde söyleyici ile hitap edilen kişi/varlık arasındaki ilişkiyi belirleyiniz.
Cevap: Şair, tüm insanlığa seslenerek onları vicdanlarıyla yüzleşmeye çağırır; insanlara önce kendi iç dünyalarına bakmalarını öğütler.
Soru 3: Şiirin dil ve anlatım özelliklerini belirtiniz.
Cevap: Şiir, sade, açık ve öğretici bir dille yazılmıştır. Toplumsal bir mesaj taşıdığı için yalın bir anlatım tercih edilmiştir.
Soru 4: Şiirdeki millî, manevî ve evrensel değerler ile sosyal ögeleri belirleyiniz.
- Millî değer: Adalet, doğruluk, sorumluluk.
- Manevî değer: Vicdan, insaf, dürüstlük.
- Evrensel değer: İnsanlık, hak, eşitlik, adalet.
Soru 5: Şiirdeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
- Açık ileti: Hak, dışarıda değil, insanın vicdanındadır.
- Örtük ileti: Gerçek adalet, toplumda değil, önce insanın içinde başlar.
Soru 6: Bahtiyar Vahapzade’nin biyografisini dikkate alarak şair ile şiir arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Bahtiyar Vahapzade, Azerbaycan halkının vicdanı olmuştur. Şiirlerinde adalet, insanlık ve özgürlük kavramlarını işlemiş; “Dışta Hak Arama” şiirinde de insanları önce kendi vicdanlarında adaleti bulmaya çağırmıştır.
Etkinlik
Soru: Okuduğunuz şiirden hareketle adaletin insan ve toplum için önemini tartışınız.
Cevap: Adalet, toplum düzeninin temelidir. Vicdanlı ve adaletli insanlar oldukça toplumda barış, huzur ve güven sağlanır; haksızlık ortadan kalkar.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 109 Cevapları (Ata Yayınları)
Etkinlik – “Sanat” ve “Dışta Hak Arama” Şiirlerinin Karşılaştırılması
| Ölçüt | Sanat (Faruk Nafiz Çamlıbel) | Dışta Hak Arama (Bahtiyar Vahapzade) |
|---|---|---|
| Tema | Millî sanat, Anadolu sevgisi, yerli kaynaklara dönüş | Adalet, vicdan, doğruluk ve içsel dürüstlük |
| Tür | Lirik şiir | Didaktik (öğretici) şiir |
| Biçim | Dörtlükler hâlinde yazılmış, hece ölçülü | Kıtalar hâlinde düzenlenmiş, hece ölçülü |
| Ahenk Unsurları | Kafiye, redif, aliterasyon ve iç ahenk | Tekrarlar, ölçü ve ses uyumu |
| Dil ve Üslup | Duygusal, sade, samimi ve halk söylemine yakın | Öğüt verici, açık, sade ve etkileyici |
| Millî Değerler | Anadolu, halk kültürü, yerli sanat, millî bilinç | Adalet, insanlık, vicdan, doğruluk, hak arayışı |