11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 101 Cevapları – Hazırlık
Soru: “Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır.
Toprak, eğer uğrunda ölen varsa vatandır.”
Bu görsel ve dizelere göre sizce milletlerin kutsal saydığı değerler nelerdir?
Cevap: Milletlerin kutsal saydığı değerler; bayrakları, uğruna yaşadıkları toprakları, bağımsızlık inancı ve bu değerleri koruyan şehitlerin hatırasıdır. Bir millet için vatan, sadece sınırları olan bir yer değil; atalarının kanıyla, fedakârlığıyla ve inancıyla anlam kazanan kutsal bir emanettir. Bu yüzden bayrak da toprak da, uğrunda can verilen birer değer hâline gelir.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 102-103 Cevapları – MEB Yayınları
1) Şairi böyle bir şiir yazmaya yönelten sebepleri, dönemin özelliklerini dikkate alarak açıklayınız.
Cevap: Şairi böyle bir şiir yazmaya yönelten en temel sebep, Millî Mücadele yıllarında yaşanan zorlukların ve vatan sevgisinin millet üzerinde bıraktığı derin etkidir. Cumhuriyet’in ilk döneminde bayrak, vatan ve özgürlük kavramları toplumda güçlü bir karşılık bulduğu için şiir bu duygusal atmosferde ortaya çıkmıştır.
2) “Bir gül bahçesine girercesine / Şu kara toprağa girenlerindir.” dizelerinde kimlerden ve hangi özelliklerinden söz edilmektedir?
Cevap: Bu dizelerde şehitlerden söz edilmektedir. Onlar, vatan uğruna toprağa girerken bunu bir görevi yerine getirircesine gönüllü, cesur ve iman dolu bir tavırla yapan kahramanlar olarak betimlenmiştir.
3) Metindeki söz sanatlarını belirleyip açıklayınız.
- Benzetme: Ölüm “gül bahçesi” ile benzetilerek yumuşatılmıştır.
- Kişileştirme: Dağların ve nehirlerin “kahraman, gazi” olarak gösterilmesi.
- Abartma: Vatanın “her taşının yakut” olarak nitelendirilmesi, vatanın değerini vurgulamak amacıyla yapılmıştır.
4) Tablodaki başlıkları uygun şekilde doldurunuz.
| Başlık | Cevap |
|---|---|
| Şiirin konusu | Vatan sevgisi ve vatan uğruna verilen mücadele. |
| Teması | Vatan için can verenlerin fedakârlığı. |
| Dil ve üslup özellikleri | Sade, içten, coşkulu ve destansı. |
| Türü | Lirik-epik şiir. |
| Nazım şekli ve birimi | Halk şiirine uygun olarak dörtlüklerle yazılmıştır. |
| Ölçüsü | 11’li hece ölçüsü. |
5) Metnin halk şiiri geleneğine uygun özelliklerini yazınız.
Cevap: Şiirde hece ölçüsü kullanılmış, dörtlükler tercih edilmiştir. Dil sade ve anlaşılırdır. Tema millî değerlere dayanır. Coşkulu ve destansı bir anlatım vardır. Bu yönleriyle halk şiiri geleneğinin bütün temel özelliklerini taşımaktadır.
Kalemin İzinden – Şiir
ANA YURDUN SESİ
Ana yurdun taşı bile
Sıcak gelir gönlümüze.
Yurt tutan her bir yiğidin
Adı yazılır yıldızımıza.
Vatan borcu gönül işidir,
Sevgiyle büyür her nefes.
Bayrağın dalgalandığı yer
Bizim için en güzel adres.
Toprak emin, gök huzurlu,
Birlik oldukça biz güçlü.
Vatansever yüreklerin
Aşkı daim, sözü güçlü.
Karşı Pencereden – Açıklama
Mustafa Kemal Atatürk’ün “Vatanını en çok seven, görevini en iyi yapandır.” sözü, bireyin ülkesine olan sevgisini sadece sözle değil, çalışarak, sorumluluk bilinciyle ve görevini en iyi şekilde yaparak göstermesi gerektiğini anlatır.
Buna göre görevler şunlardır:
- Derslere düzenli çalışmak,
- Kurallara uymak,
- Ülkeye zarar verecek davranışlardan kaçınmak,
- Doğayı ve çevreyi korumak,
- Topluma katkı sağlamak,
- İşini en iyi şekilde yapmak,
- Birlik ve beraberliğe destek olmak.
Yani vatan sevgisi, çalışkanlık ve sorumlulukla ispatlanır.
11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 104 (MEB Yayınları)
Sıra Sizde – Soru ve Cevap
Soru: Mehmet Âkif Ersoy’un karekodda verilen Bülbül şiirini okuyunuz. Şairin bülbül sembolünü kullanmasının nedenlerini ve bu sembolün Türk şiir geleneğiyle ilişkisini yorumlayınız.
Cevap: Mehmet Âkif, bülbül sembolünü Türk şiirindeki hüzün, feryat ve incelik anlamlarından yararlanarak kullanmıştır. Ancak klasik şiirdeki aşkla ilgili anlamı değiştirip milletin acısı, işgallerin yarası ve vatanın feryadı için sembolleştirmiştir.
Böylece bülbül, geleneği koruyarak millî bir ağıt hâline gelir.