10. Sınıf Tarih Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 47 Cevapları
Soru 1: Uygulama adımlarını takip ederek görüş geliştirme tekniğini uygulayınız.
- Süreklilik: Onlu sistem, kut inancı, töreye bağlılık, orduda süvarile rin önemi.
- Değişim: İslamiyet’ten sonra şer’î hukuk, divan teşkilatı, gulam ordusu, ikta askerleri ve donanma ortaya çıktı.
- Nedenler: Dinî unsurların etkisi, coğrafyanın şartları, yeni düşmanlarla mücadele ihtiyacı.
- Etkileri: Merkezî otoritenin güçlenmesi, halkın devlete bağlılığının artması, Türk-İslam medeniyetinin gelişmesi.
Soru 2: “Ben Kimim?” etkinliği için devlet görevlilerinin özelliklerini yazınız.
- Atabey: Meliklere eğitim verir, eyaletlerde görev alır, zamanla nüfuz kazanabilir.
- Naib: Sultan adına devlet işlerini yürütür, vekil konumundadır.
- Kâdılkudât: Kadıların başıdır, şer’î davalara bakar.
- Yuğruş: Karahanlılarda vezirdir, divan işlerini yürütür.
- Melikü’s-Sevahil: Donanma komutanıdır, sahil güvenliğini sağlar.
- Emîr-i Dâd: Örfî davalara bakar, adaletin uygulanmasında görevlidir.
- Hâcibü’l-Hüccâb: Saray düzenini sağlar, hükümdara en yakın görevlilerdendir.
- Emîrü’l-Ümerâ: Ordunun başkomutanıdır.
- Melik: Hükümdar ailesinden eyalet yöneticisidir.
- Pervane: Yazışmaları düzenler, ferman ve beratları hazırlar.
- Sultan: Devletin en yetkili kişisidir.
- Hace-i Buzurg: Gaznelilerde başvezirdir, divanın başında bulunur.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 48 Cevapları
Soru: Aşağıda verilen değişim ve süreklilik formlarını doldurunuz.
Doldurduğunuz formların öğretmeniniz tarafından sayfa 49’da verilen dereceleme ölçeğiyle değerlendirileceğini unutmayınız.
Durum, Kurum veya Fikrin Adı: Türkistan’dan Türkiye’ye Türk devlet yapısı
- Değişenler: Divan teşkilatı, gulam ordusu, ikta askerleri, donanma, şer’î hukuk düzeni.
- Değişmeyenler: Kut inancı, töreye bağlılık, onlu sistem, süvarilerin önemini koruması, hükümdarlık sembolleri.
- Değişimin Nedenleri: İslamiyet’in kabulü, yeni coğrafi şartlara uyum, farklı toplumlarla etkileşim, dış saldırılara karşı savunma ihtiyacı.
- Değişimin Sonuçları: Merkezî yönetim kuvvetlendi, Türk-İslam medeniyeti gelişti, Anadolu Türkleşti ve kalıcı Türk devletleri kuruldu.
Durum, Kurum veya Fikrin Adı: Türk ordu teşkilatı
- Değişenler: Gulam sistemi, ikta askerleri, donanma teşkilatı, farklı milletlerden askerler, ağır silahlar ve filler.
- Değişmeyenler: Onlu sistem, süvari birlikleri, ok-yay gibi hafif silahlar, hükümdarın başkomutanlığı, ordu-millet anlayışı.
- Değişimin Nedenleri: İslamiyet’in kabulü, yeni fetih alanları, Haçlı ve Moğol saldırıları, genişleyen sınırlar.
- Değişimin Sonuçları: Ordu daha disiplinli ve güçlü hale geldi, devletin toprakları genişledi, Türk-İslam medeniyeti askerî güç sayesinde yayılma imkânı buldu.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı MEB Yayınları Sayfa 49 Cevapları
Soru: Öğrencilerin hazırladığı değişim ve süreklilik formları aşağıdaki ölçütlere göre “Evet”, “Kısmen” veya “Hayır” seçenekleri işaretlenerek değerlendirilecektir.
- Durum, kurum veya fikir açıkça belirlenmiş mi? → Evet
- Seçilen konu değişim ve süreklilik açısından değerlendirilebilir mi? → Evet
- Tarihsel bağlantı kurulmuş mu? → Evet
- Değişen unsurlar belirtilmiş mi? → Evet
- Değişmeyen unsurlar ifade edilmiş mi? → Evet
- Nedenler açıklanmış mı? → Evet
- Sonuçlara değinilmiş mi? → Evet
- Benzerlik ve farklılıklar yazılmış mı? → Evet
- Bilimsel bilgiyle örtüşüyor mu? → Evet
- Yazım ve noktalama kurallarına dikkat edilmiş mi? → Evet
Genel Sonuç: Öğrencinin hazırladığı form, tüm kriterleri karşılamaktadır. Çalışma eksiksiz ve başarılıdır.
Gelecek Derse Hazırlık
- Öğretmenin rehberliğinde sınıfta eşit sayıda grup oluşturulacaktır.
- Ders kitabının sayfa 50’deki “Düşünelim” başlıkları incelenecektir.
- Her grup, bu başlıklardan birini seçerek kısa bir araştırma yapacaktır.
- Araştırma sonucunda elde edilen bilgiler not alınacak ve derste paylaşılmaya hazır hale getirilecektir.
- Ayrıca sayfa 52’deki 5N1K etkinliği de yapılacaktır.