10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 163–164 Cevapları (MEB Yayınları)
Sayfa 163 – Osmanlı Devleti’nde İstimalet Anlayışı
Soru: Kaynak K’de yer alan görüşlerin doğru olmadığını savunmak için Kaynak L ve Kaynak N’den hangi kanıtlar gösterilebilir?
Cevap: Kaynak K’de Osmanlıların Balkanlarda zorlayıcı bir din politikası izlediği iddia edilmektedir. Ancak Kaynak L, İslam’ın bölgede baskıyla değil, gönüllü kabuller ve Anadolu’dan yapılan yerleştirmelerle yayıldığını açıkça ortaya koymaktadır. Kaynak N’de yer alan Sinan Paşa’nın nâmesi ise fethedilen halklara din, can ve mal güvenliği verildiğini; kiliselerin korunacağını ve kimsenin inancına müdahale edilmeyeceğini göstermektedir. Bu bilgiler, Osmanlı Devleti’nin zorlayıcı değil hoşgörüye dayalı bir istimalet politikası izlediğini kanıtlamakta ve Kaynak K’deki genellemenin güvenilir olmadığını ortaya koymaktadır.
Sayfa 164 – Değerlendirme ve Yorum Soruları
1️⃣ Soru: Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda istimalet politikası uygularken adaleti esas alması kalıcılığı nasıl etkilemiştir?
Cevap: Osmanlı Devleti, fethettiği bölgelerde adaletli bir yönetim kurarak halkın güvenini kazanmıştır. İnanç özgürlüğü tanınması ve halkın günlük yaşamına müdahale edilmemesi sayesinde Osmanlı yönetimi benimsenmiş, isyanlar azalmış ve Balkanlarda uzun süreli hâkimiyet sağlanmıştır.
2️⃣ Soru: Kaynak F, Kaynak H ve Kaynak K’de Osmanlı’nın iskân ve istimalet politikalarına dair farklı görüşlerin nedenlerini sorgulayan üç soru yazınız.
- Tarihçilerin Osmanlı iskân politikasını farklı yorumlamasında yaşadıkları dönemin etkisi olmuş mudur?
- Kullanılan kaynakların sınırlı olması değerlendirmeleri nasıl etkilemiştir?
- Siyasi ve ideolojik yaklaşımlar tarihsel yorumları ne ölçüde değiştirmiştir?
3️⃣ Soru: Osmanlı Devleti’nin istimalet politikasına dair farklı bakış açılarının ortaya çıkmasının nedenleri neler olabilir?
✔ Ön yargılar
✔ Politik yaklaşımlar
✔ Kaynakların sınırlı olması
Açıklama: Tarihçiler olayları değerlendirirken kendi düşünce yapılarından etkilenebilir. Ayrıca döneme ait belgelerin eksikliği ve olayların farklı açılardan yorumlanması, Osmanlı’nın istimalet politikası hakkında farklı görüşlerin ortaya çıkmasına neden olmuştur.