10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları
Sayfa 151 – Devşirme Sisteminin Devletleşmeye Etkisi
Soru: Devşirme sisteminin Osmanlı’nın devletleşme sürecine etkilerini açıklayınız.
Cevap: Devşirme sistemi, Osmanlı Devleti’nin güçlü bir imparatorluğa dönüşmesinde belirleyici rol oynamıştır. Çünkü bu sistem ile;
- Padişaha kayıtsız şartsız bağlı asker ve yöneticiler yetiştirilmiştir.
- Sadakatli kapıkulu sınıfı sayesinde merkezî otorite kuvvetlenmiş ve uç beylerinin bağımsız hareketi engellenmiştir.
- Devlet her zaman hazır, güçlü ve düzenli bir orduya sahip olmuştur.
- Yeteneğe göre eğitim alan devşirmeler devlet kadrolarında görev alarak profesyonel bir yönetim oluşturmuştur.
- Devletin birliği korunmuş, böylece devletleşme süreci hızlanmıştır.
Bu nedenle devşirme sistemi, Osmanlı’nın siyasî ve askerî yapısının temel direklerinden biri hâline gelmiştir.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 152 – Osmanlı Ordusunun Gücü
Soru: Kaynak J’ye göre Osmanlı ordusunun güçlü olmasını sağlayan unsurlar nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Kaynak J’ye göre Osmanlı ordusunu güçlü kılan en önemli unsurlar;
hızlı ve organize bir şekilde sefere çıkabilmeleri, sessiz ilerleyerek düşmanı hazırlıksız yakalamaları, hafif silahlar kullanarak manevra üstünlüğü sağlamalarıdır. Ayrıca dayanıklı atlara sahip olmaları, düzenli teşkilatlanmaları ve beylerine duydukları sadakat onları savaş meydanlarında üstün kılmıştır. Bu sayede Osmanlı ordusu, Avrupa devletlerine karşı kısa sürede büyük başarılar elde etmiştir.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 153
Soru: Yeniçeriler ile tımarlı sipahilerin benzerlik ve farklılıklarını aşağıdaki şemanın ilgili alanlarına yazınız.
Yeniçeri:
- Devşirme sisteminden seçilirdi.
- Maaşını devletten alırdı.
- Sürekli görevde bulunurdu.
- Ateşli silahlar kullanırdı.
- Kapıkulu ordusuna bağlıydı.
Benzerlikleri:
- Her ikisi de Osmanlı ordusunun askerî gücünü oluştururdu.
- Padişaha sadakatle hizmet ederlerdi.
- Savaşlarda görev alırlardı.
- Devletin askerî otoritesini temsil ederlerdi.
Tımarlı Sipahi:
- Türk ve Müslümanlardan oluşurdu.
- Gelirini tımar topraklarından alırdı.
- Savaş zamanı göreve çağrılırdı.
- Atlı askerdi.
- Eyalet ordusuna bağlıydı.
Kısa Özet: Yeniçeriler merkez ordusunun daimi askerleri iken, tımarlı sipahiler eyalet ordusunda görev yapan atlı askerlerdi. Her ikisi de Osmanlı askerî gücünün temel direklerindendi.
10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Sayfa 154 Cevapları
1) Osmanlı hukuk sisteminin devletleşme sürecine etkileri nelerdir? Açıklayınız.
Kısa Cevap: Osmanlı hukuk sistemi, devlet otoritesinin güçlenmesine ve adaletli yönetimin tüm ülkeye yayılmasına katkı sağlamıştır.
Ayrıntılı Cevap: Osmanlı Devleti, şer’î ve örfî hukuku birlikte uygulayarak güçlü bir adalet mekanizması kurmuştur.
Kadılar sayesinde hukuksal düzen taşrada da etkin biçimde yürütülmüş, halkın devlete olan güveni artmıştır.
Ayrıca hukukun merkezden yönetilmesi, merkezî otoritenin güçlenmesini sağlayarak Osmanlı’nın beylikten devlete dönüşüm sürecini hızlandırmıştır.
2) Osmanlı Devleti’nde kadıların görevlerini şema üzerinde gösteriniz.
Aşağıdaki şema tamamen özgün hazırlanmıştır:
Kadıların Görev Alanları Şeması
| Görev Alanı | Açıklama |
|---|---|
| Adlî Görevler | Davalara bakmak, hüküm vermek, mahkeme kayıtlarını tutmak |
| Beledî Görevler | Çarşı-pazar denetimi, fiyatları belirleme (narh), şehir düzeni |
| Mülkî Görevler | Yönetim hizmetleri, güvenlik ve asayiş kontrolü |
| Malî Görevler | Vergi ve vakıf denetimi, tımar gelirlerini takip etme |
| Nüfus ve Tapu İşleri | Sicil kayıtlarını tutmak, taşınmaz düzenlemeleri yapmak |
| Temsil Görevi | Halkın devlete karşı haklarını korumak, Dîvân-ı Hümâyun’a temyiz iletmek |
| Gayrimüslimleri Gözetme | Zimmîlerin hukukunu ve yükümlülüklerini takip etmek |