10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 82 Cevapları Meb Yayınları

10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 82 (MEB Yayınları)

Konu: Gazların Özellikleri – Kontrol Noktası

1. Soru: Görseldeki kaplarda belirli sıcaklıkta, eşit mol sayısında Ne ve He gazı bulunmaktadır. Kaplar arasındaki musluk açılıp bir süre beklendiğinde aşağıdaki soruları cevaplayınız.

a) Gazların basınç, hacim ve yoğunluk değişkenlerinden hangisi veya hangileri değişir? Nedenini açıklayınız.

Cevap: Musluk açıldığında gazlar iki bölmeye de eşit şekilde yayılır. Bu durumda her gazın kapladığı hacim artar, çünkü artık iki bölmeye dağılmıştır.
Hacim arttığı için yoğunluk azalır ve taneciklerin kabın çeperine çarpma sıklığı azaldığından basınç düşer.
Gazlar birbirine karışarak homojen bir dağılım oluşturur.

b) Boş bölmeye hangi gaz ya da gazlar gider? Çizerek açıklayınız.

Cevap: Boş bölmeye hem Ne (Neon) hem de He (Helyum) gazı gider.
Gazlar tanecikli yapıda olup rastgele ve yüksek hızda hareket ettikleri için sadece tek bir gaz değil, her iki gaz da boş hacme doğru yayılır.
Sonuçta kapların tamamında karışık (homojen) bir gaz dağılımı oluşur.

c) Musluk açılıp yeteri kadar beklendiğinde her iki bölmedeki gaz basıncı, gaz miktarı ve kapların son durumlarını çizerek kıyaslayınız.

Cevap: Gazlar iki bölmede dengeye ulaşıncaya kadar yayılır.
İlk durumda 3L’lik kapta daha fazla gaz bulunurken, musluk açıldıktan sonra tanecikler 2L’lik kaba da geçer.
Bu yayılma sonunda her iki kapta da eşit basınç oluşur.
Toplam gaz miktarı değişmez fakat birim hacimdeki tanecik sayısı azaldığı için basınç ve yoğunluk düşer.

2. Soru: Oda sıcaklığında eşit mol sayısına sahip CO₂, He ve H₂ gazları üç ayrı balona doldurulmuştur. Balonların hacimleri hakkında ne düşünürsünüz?

Cevap: Tüm gazlar aynı sıcaklık ve basınç koşullarında bulunduğu için, eşit mol sayısına sahip gazların hacimleri de eşittir.
Bu durum Avogadro Yasası ile açıklanır:

“Aynı sıcaklık ve basınçta eşit mol gazlar eşit hacim kaplar.”

Yani CO₂, He ve H₂ gazlarının balonları eşit büyüklükte olacaktır.

3. Soru: Hava dolu bir şırınganın ucu Şekil 1’deki gibi kapatılmış, piston ileri itilerek Şekil 2’deki hâle getirilmiştir.

a) Bu itme sonucu havayı oluşturan taneciklerin dağılımını Şekil 2 üzerinde çizerek açıklayınız.

Cevap: Piston itildikçe şırınganın iç hacmi azalır.
Gaz tanecikleri birbirine yaklaşır, bu yüzden çarpışma sayısı artar.
Tanecikler hâlâ rastgele hareket eder ancak daha sık ve hızlı çarptıkları için basınç yükselir.
Yani gaz tanecikleri sıkışır ama hacmi sıfır olmaz.

b) Piston sonuna kadar ittirilebilir mi? Neden?

Cevap: Hayır, piston sonuna kadar ittirilemez.
Gazlar sıvılar veya katılar gibi tamamen sıkıştırılamaz, çünkü aralarında bir miktar boşluk bulunsa da bu boşluk sınırlıdır.
Hacim azaldıkça basınç aşırı derecede artar, bu nedenle pistonun daha fazla itilmesi fiziksel olarak mümkün değildir.

Kısa Özet Tablo

Bilimsel Not: Gazların basınç, hacim ve sıcaklık ilişkisi Boyle, Charles ve Avogadro yasalarıyla açıklanır.
Bu yasalar sayesinde gazların davranışı, sıkıştırılabilirliği ve genleşmesi matematiksel olarak ifade edilir.