10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 69-70 Cevapları (MEB Yayınları)
Etkinlik: Çelik Üretimindeki Kimyasal Hesaplamalar
1. Soru: Yukarıdaki tepkimede verilen kütleleri inceleyiniz. Verilen kütlelerden mol sayıları hesaplandığında mol oranları ile tepkime katsayıları arasında nasıl bir ilişki olduğunu arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap: Tepkimede yer alan maddelerin mol oranları, denklemdeki katsayılarla doğru orantılıdır. Katsayılar, her bir maddenin tepkimedeki mol miktarını temsil eder.
2. Soru: 2 mol Fe₂O₃ tamamen tepkimeye girdiğinde;
a) Kaç mol CO harcanır?
Cevap: 6 mol CO harcanır.
b) Kaç mol Fe oluşur?
Cevap: 4 mol Fe oluşur.
c) Tepkimeye giren ya da oluşan maddelerin mol sayıları ile katsayıları arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Her bileşiğin mol sayısı, denklemdeki katsayısı ile doğru orantılıdır. Katsayılar, tepkime oranlarını belirler.
3. Soru: 1,5 mol CO tamamen tepkimeye girdiğinde;
a) Kaç g Fe₂O₃ harcanır?
0,5 mol Fe₂O₃ harcanır.
m = 0,5 × 160 = 80 g Fe₂O₃
b) Kaç g Fe oluşur?
1 mol Fe oluşur.
m = 1 × 56 = 56 g Fe
c) Kaç g CO₂ oluşur?
1,5 mol CO₂ oluşur.
m = 1,5 × 44 = 66 g CO₂
d) Stokiyometrik çıkarım: Tepkimeye giren ve çıkan maddelerin mol oranları, denklem katsayılarıyla aynıdır. Katsayılar yardımıyla her bir maddenin mol ve kütle miktarı hesaplanabilir.
4. Soru: 1 mol Fe elde etmek için kaç tane CO molekülü kullanılmalıdır?
Cevap:
3 mol CO → 2 mol Fe
1 mol Fe → 1,5 mol CO
1,5 mol × 6,02×10²³ = 9,03×10²³ CO molekülü gerekir.
5. Soru:
Ulaştığınız çıkarımı kullanarak aşağıdaki tepkime üzerinde deneyiniz.
Tepkime: 2Al(s) + 3BaO(k) → Al₂O₃(k) + 3Ba(s)
2 mol Al₂O₃ elde edilirken;
a) Kaç g Al tepkimeye girmiştir?
4 mol Al kullanılır.
m = 4 × 27 = 108 g Al
b) Kaç tane Ba atomu oluşmuştur?
6 mol Ba oluşur.
n = 6 × 6,02×10²³ = 3,612×10²⁴ Ba atomu
c) Kaç mol BaO kullanılmıştır?
6 mol BaO kullanılmıştır.
Değerlendirme (Sayfa 70):
1. Soru: Etkinlik sırasında kurmuş olduğunuz genellemeler 5. adımdaki sorunun çözümünde sizi doğru sonuca ulaştırdı mı?
Cevap: Evet, katsayıların mol oranını temsil ettiği genellemesi doğru sonucu verdi.
2. Soru: Kimyasal hesaplama yapabilmek için hangi bilgilere ihtiyaç duyulur?
Cevap: Atom kütleleri, denkleştirilmiş tepkime denklemi ve tepkimedeki maddelerin mol sayıları.