10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları Sayfa 156 | Konuya Başlarken
Kısa ve Öz Cevaplar
1) Maddelerin suda çözünüp çözünmemesi, moleküllerinin polar ya da apolar olmasına bağlıdır.
2) Yağda çözünen vitaminler vücutta depolanır, suda çözünen vitaminler ise depolanmadan atılır.
Soru 1: Neden bazı maddeler suda iyi çözünürken bazılarının çözünmediğini tartışınız.
Cevap : Suda çözünme, maddelerin moleküler yapısı ile doğrudan ilişkilidir. Su polar bir çözücü olduğu için polar ve hidrofilik maddeler su molekülleriyle güçlü etkileşimler kurarak çözünür. Buna karşılık apolar ve hidrofobik maddeler suyla yeterli etkileşim kuramadığından çözünmez. Bu durum kimyada “benzer benzeri çözer” kuralı ile açıklanır ve çözücü–çözünen etkileşimlerinin önemini gösterir.
Soru 2: Yağda çözünen vitaminler ile suda çözünen vitaminler arasındaki fark, emilim ve depolamayı nasıl etkiler?
Cevap : Yağda çözünen vitaminler (A, D, E, K) yağlarla birlikte emilir ve karaciğer ile yağ dokusunda depolanır. Bu nedenle fazla alındıklarında vücutta birikerek zehirlenme riskine yol açabilir.
Suda çözünen vitaminler (B grubu ve C vitamini) ise vücut sıvılarında kolayca taşınır, depolanmaz ve ihtiyaç fazlası idrar yoluyla atılır. Bu yüzden aşırı alımları genellikle ciddi sağlık sorunlarına neden olmaz.