10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları – Sayfa 152–153 | Çözeltiler
Sayfa 152 – Etkinlik: Çözünme
Soru 1: Aşağıdaki örneklerden hareketle çözünmenin nasıl gerçekleştiğini açıklayınız.
Cevap: Çözünme, maddelerin polar/apolar özelliklerinin uyumuna bağlıdır. Polar maddeler polar çözücülerde (su), apolar maddeler apolar çözücülerde (yağ, benzin) çözünür. Bu nedenle A, D, E, K vitaminleri yağda; B ve C vitaminleri suda çözünür. Kuru temizlemede apolar kirler apolar çözücülerle uzaklaştırılır. Kolonya ise etil alkol–su homojen karışımıdır.
Soru 2: Bir katının bir sıvı içinde çözünmesini tanecik modeliyle açıklayınız.
Cevap: Çözücü tanecikleri, katının yüzeyindeki çözünen taneciklerini çevreler, aralarındaki çekimi zayıflatır ve tanecikleri ayırarak homojen dağılım oluşturur. Suda bu süreç hidratasyon olarak adlandırılır.
Soru 3: Çizimleri karşılaştırarak benzerlik ve farklılıkları yazınız.
- Benzerlikler: Çözücü taneciklerinin çözüneni sarması gösterilir.
- Farklılıklar: Taneciklerin boyutları, sayıları ve dizilimleri çizimden çizime değişebilir.
Sayfa 153 – Model Seçimi ve Değerlendirme
Soru 4: En iyi çözünme modelini seçip bilimsel yeterliliğini tartışınız.
- Tanecik temsili: Doğru (çözücü/çözünen ayrımı net).
- Etkileşimlerin ayrımı: Uygun (çözünme öncesi–sonrası ayırt ediliyor).
- Karışma durumu: Homojen (son durumda düzgün dağılım var).
Soru 5: Animasyonla kendi çiziminizi karşılaştırınız.
- Benzerlikler: Solvatasyon/hidratasyon, üç etkileşim türü ve homojenleşme gösterilir.
- Farklılıklar: Animasyonda tanecik hareketleri ve ara aşamalar daha belirgindir; çizim daha şematiktir.
Değerlendirme Cevapları
Soru 1: Çözünmeyi etkileyen faktörler nelerdir?
Cevap: Moleküller arası etkileşimler, bağ türü, sıcaklık (gazlarda ayrıca basınç).
Soru 2: Hangi etkileşim baskınsa çözünme olur?
Cevap: Çözücü–çözünen etkileşimi, diğer etkileşimlerden daha güçlü olduğunda çözünme gerçekleşir.