10. Sınıf Fizik – Sayfa 23, 1.2. Soru (MEB 2025-2026)
Soru metni: “Antrenman yapan bir buz pateni sporcusu yatay doğrultuda hareket etmektedir. Sporcuya ait x–t grafiği şekildeki gibi olduğuna göre
a) Sporcunun (0–30) s ve (20–30) s zaman aralıklarındaki hareketi boyunca yapmış olduğu yer değiştirme büyüklüklerini bulunuz.
b) Grafikten yararlanarak sporcunun ortalama hızının büyüklüğünü, ortalama süratini matematiksel modelden yararlanarak bulunuz.”
Veriler (grafikten okunur)
- t = 0 s → x = 0 m
- t = 20 s → x = 80 m
- t = 30 s → x = 120 m
- Doğru parçaları doğrusal: eğim sabit
Cevaplar
a)
- (0–30) s yer değiştirme büyüklüğü: 120 − 0 = 120 m
- (20–30) s yer değiştirme büyüklüğü: 120 − 80 = 40 m
b)
- Ortalama hızın büyüklüğü: toplam yer değiştirme / toplam süre = 120 / 30 = 4 m/s
- Matematiksel model (x–t): x = v t ⇒ x = 4 t (t saniye, x metre)
- Ortalama sürat: toplam yol / toplam süre. Yol, doğrusal ve tek yönlü olduğu için 120 m. 120 / 30 = 4 m/s
Bu harekette yol = yer değiştirme olduğundan ortalama sürat = ortalama hız büyüklüğü = 4 m/s.