10. Sınıf Fıkıh Ders Kitabı Sayfa 67 Cevapları – MEB Yayınları
Soru: Fıkhî hükümlerin delilleri ve yöntemleri ile ilgili bir çalışma planı hazırlarken hangi aşamalar izlenmelidir?
Cevap: Bir çalışma planı oluşturulur. Ardından fıkıh usulü kitapları, makaleler, ansiklopediler ve güvenilir kaynaklar seçilir. Çalışmada yararlanılan kaynakların isimleri belirtilir, konu sınırlandırılır ve inceleme–araştırma–karşılaştırma aşamaları takip edilerek çalışma tamamlanır.
PERFORMANS ÖDEVİ
Fıkhî Hükümlerin Delilleri ve Yöntemleri
1. Giriş
İslam dini, insanların hem bireysel hem toplumsal hayatını düzenleyen hükümlere sahiptir. Bu hükümlerin kaynağını oluşturan deliller ve bu delilleri anlamada kullanılan yöntemler, fıkıh ilminin temelini oluşturur. Bu performans ödevinde, fıkhî hükümlerin delilleri, yöntemleri ve güncel hayatta nasıl uygulandıkları araştırılmıştır.
2. Fıkhî Hükümlerin Delilleri
Fıkıh ilmi hükümleri oluştururken iki ana delil grubu kullanır: Aslî deliller ve fer’î deliller.
2.1. Aslî Deliller (Kurucu Deliller)
Bu deliller fıkhın temelini oluşturur.
a) Kitap (Kur’an-ı Kerim)
- İlk ve en güçlü kaynaktır.
- İbadet, muamelat, ahlak ve toplumsal düzenle ilgili hükümler içerir.
- Bütün Müslümanlar için bağlayıcıdır.
b) Sünnet
- Hz. Muhammed’in (s.a.v.) söz, fiil ve onaylarıdır.
- Kur’an ayetlerini açıklar, tamamlar ve ayrıntılandırır.
2.2. Fer’î Deliller (Tali Deliller)
Hüküm belirlemede ihtiyaç duyulan yardımcı delillerdir.
a) İcma
- Müctehidlerin bir meselede görüş birliğine varmalarıdır.
- Sahabe döneminden itibaren kullanılmıştır.
b) Kıyas
-
Hakkında hüküm bulunmayan bir konuyu, hükmü bilinen bir konuya benzeterek hükme ulaşmaktır.
c) Örf
- Toplumda yaygın olarak benimsenen uygulamalardır.
- Şer’î delillere aykırı olmamak şartıyla dikkate alınır.
d) Mesalih-i Mürsele
- Toplumsal yararı önceleyen hüküm çıkarma yöntemidir.
- Zararları önlemek ve faydayı artırmak için kullanılır.
e) Sahabi Kavli
-
Sahabenin bir konuda benimsediği ve aktardığı görüşlerdir.
f) Seddi Zeria
-
Kötülüğe ve zarara götüren yolları kapatma prensibidir.
3. Fıkhî Hüküm Çıkarma Yöntemleri
3.1. Nassı Anlama Yöntemleri
- Tümevarım (istidlal)
- Tümdengelim
- Dil kurallarını esas alma
3.2. Kıyas Yöntemi
-
Asıl – Fer’ – İllet üçlüsü üzerinden hüküm çıkarma
3.3. Örf ve Maslahat Yöntemi
-
Toplumun ihtiyacı ve fayda esas alınarak hüküm belirleme
4. Günlük Hayatta Fıkhî Hükümlerin Uygulanması
Aşağıda, fıkhî hüküm çıkarma yöntemlerinin günlük hayatta nasıl rehberlik ettiğine örnekler verilmiştir:
Örnek 1 – Trafik Kurallarına Uymak (Maslahat)
Toplum düzenini koruduğu için maslahat ilkesi gereği gereklidir.
Örnek 2 – İnternette Telif Haklarına Uymak (Kıyas)
Hırsızlık yasağından hareketle dijital hakların korunması hükmü kıyasla belirlenir.
Örnek 3 – Selam Vermek (Sünnet)
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sünnetinden gelen bir davranıştır.
Örnek 4 – Evlenme Şartlarının Belirlenmesi (Örf)
Toplumun ortak kabullerine göre şekillenir.
5. Sonuç
Fıkhî hükümlerin delilleri ve yöntemleri, İslam’ın hayatı düzenleyen yönünü doğru anlamak için büyük önem taşır. Kur’an ve sünnet ana kaynak olarak yol gösterirken, icma, kıyas ve diğer yöntemler değişen hayat şartlarında Müslümanlara rehberlik etmeye devam etmektedir.
6. Kaynakça
- MEB 10. Sınıf Fıkıh Ders Kitabı
- Diyanet İslam Ansiklopedisi
Öz Değerlendirme Formu (Öğrencinin Kendini Değerlendirmesi İçin Örnek Cevap)
1- Hakkında araştırma ve inceleme yapacağım fıkhî hükümlerin delillerini ve yöntemlerini belirledim.
➡ Evet
2- Fıkhî hükümlerin delilleri ve yöntemleriyle ilgili inceleyeceğim fıkıh usulü eserlerini, ansiklopedi maddelerini ve akademik makaleleri belirledim.
➡ Evet
3- Belirlediğim kaynakları inceleyerek fıkhî hükümlerin delilleri ve yöntemleri ile ilgili veri topladım.
➡ Evet
4- Topladığım verilerden hareketle fıkhî hükümlerin delilleri ve yöntemleri arasında ilişki kurdum.
➡ Evet
Bu form öğrencinin kendi çalışmasını değerlendirmesi için düzenlenmiştir.