10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 80 Cevapları (MEB Yayınları)
1. Tema Ölçme ve Değerlendirme – 1-5. Sorular
1) Geçmişten günümüze geleneklerin değişim ve dönüşüm sürecinin milletlerin tarih sahnesinde kalıcılığına etkisi ne olmuştur?
Cevap: Değişim ve dönüşüme uyum sağlayan gelenekler milletlerin varlığını sürdürmesini sağlamıştır. Uyum gösteremeyenler ise zamanla yok olup tarih sahnesinden silinmiştir.
2) Bilim ve teknolojinin etkisiyle değişen geleneklerin gelecekte hangi biçimlerde görülebileceğine yönelik tahminlerinizi yazınız.
Cevap: Gelecekte gelenekler, dijital ortamlarda sanal kutlamalar, çevrim içi törenler, sosyal medya paylaşımları ve teknolojik uygulamalar aracılığıyla yaşatılabilir.
3) Metinde “geleneklerin bozulması veya değiştirilmesi” üzerine yapılan çalışmaların asıl amacının ne olduğuna dair çıkarımlarınızı yazınız.
Cevap: Bu çalışmaların temel amacı, milletlerin kültürel yapısını zayıflatmak, kimliğini etkilemek ve toplumları istenilen yönde yönlendirmektir.
4) Sözlü ve yazılı geleneklerin değişim ve dönüşüme karşı dirençlerini karşılaştırarak hangi geleneğin değişim ve dönüşüme daha açık olduğunu nedenleriyle yazınız.
Cevap: Sözlü gelenekler daha açık ve hızlı değişir çünkü nesilden nesile aktarılırken farklı yorumlar eklenir. Yazılı gelenekler ise kayıtlı ve sabit olduğu için değişime karşı daha dirençlidir.
5) Sözlü gelenek unsurlarının korunmasında gençlere düşen sorumlulukları değerlendirerek bu sorumluluklar hakkındaki görüşlerinizi gerekçeleriyle ifade ediniz.
Cevap: Gençler, gelenekleri öğrenmeli, araştırmalı, büyüklerinden dinleyerek sonraki kuşaklara aktarmalıdır. Çünkü kültürün devamı ve milletin hafızası, onların bu sorumluluğu üstlenmesine bağlıdır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 82 Cevapları (MEB Yayınları)
6-9. soruları aşağıdaki metin ve gezi planına göre cevaplayınız
6. Soru - Gezi planında sözlü edebiyat ürünlerinin hangi özelliklerine odaklanılacağı nasıl ifade edilmiştir?
➡ Türkistan’da sözlü edebiyatın kökenleri, Anadolu’da değişim ve dönüşüm süreci, Balkanlar’da ise farklı kültürlerle etkileşim sonucu oluşan yansımaları incelenecektir.
7. Soru Gezi planının amacı nedir?
✔ B) Sözlü edebiyat ürünlerinin doğuş ve değişim süreçlerini incelemek
✔ C) Farklı bölgelerdeki sözlü edebiyat ürünlerinin ortak yönlerini belirlemek
✔ D) Türk boylarının tarih boyunca farklı coğrafyalarda bıraktığı izleri araştırmak
➡ Çünkü gezi, sözlü edebiyatın tarihsel yolculuğunu ortaya koymayı ve Türk kültürünün farklı coğrafyalarda nasıl şekillendiğini göstermeyi amaçlamaktadır.
8. Soru - Ziyaret edilen yerlerde ürünler hangi kriterlere göre sınıflandırılabilir?
➡ Coğrafi kriterlere göre: Türkistan (göçebe kültür), Anadolu (yerleşik yaşam), Balkanlar (kültürel etkileşim).
➡ Sosyo-kültürel kriterlere göre: halkın yaşam biçimi, dini değerler, tarihi olayların etkisi.
➡ Böylece ürünler sadece bölgeye göre değil, aynı zamanda yaşam tarzı ve kültürel özellikler açısından da tasnif edilebilir.
9. Soru - Türk kültürüne ait sözlü edebiyat ürünleri hangi bölgede daha uzun süre korunabilir?
➡ Türkistan’da daha uzun süre korunabileceğini düşünüyorum. Çünkü burası Türk sözlü edebiyatının doğduğu merkezdir ve köklü destanlar hâlâ halk arasında anlatılmaktadır.
➡ Ayrıca göçebe kültürün izleri bu bölgede daha belirgin şekilde yaşamaktadır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 83 Cevapları (MEB Yayınları)
10. Soru - Bu açıklama ve grafikten aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Cevap: D) Gurbet türkülerinin bulunmaması yörenin göç almadığının göstergesidir.
11. Soru - Masalların kişiliğimiz üzerinde nasıl bir etkisi vardır?
Cevap: Masallar, çocuklara iyi ile kötüyü ayırt etmeyi, erdemli davranışları benimsemeyi ve hayata daha olumlu bakmayı öğretir. Kişiliğin oluşum sürecinde masallar çocuklara ahlaki değerler kazandırır ve onları hayata hazırlar.
12. Soru - Masallar aracılığıyla çocukların kazanabileceği olumlu özellikler neler olabilir?
Cevap: Masallar aracılığıyla çocuklar;
- Cesur olmayı öğrenir,
- Kötülere karşı mücadele etmenin önemini kavrar,
- Doğru karar verme becerisi geliştirir,
- Yardımlaşma ve dayanışmanın değerini anlar,
- Hayal gücünü zenginleştirir.
Böylece masallar, çocukların hem zihinsel hem de duygusal gelişimine katkıda bulunur.