10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 63 Cevapları
Soru: Aşağıdaki karekodda verilen çok modlu metni dinleyiniz/izleyiniz. Dinleme/izleme sırasında ölçütlerin karşısındaki boşluklara kısa notlar alınız.
- Masalın anlatılma amacı: İyilik ve sabrın sonunda mutluluğun kazanılacağını göstermek.
- Masalın konusu ve teması: Şehzadenin Mercan Kız’a ulaşmak için verdiği mücadele.
- Masal karakterleri: Şehzade, Mercan Kız, Dev Anası, Padişah, Bahçıvan.
- Masaldaki zaman ve mekân: Geçmiş zaman; saray, orman, dağ ve dere.
- Masaldaki çatışmalar: Şehzadenin aşkı uğruna dev anasıyla verdiği mücadele.
- Masalın bölümleri: Başlangıç (serim), gelişme (düğüm) ve sonuç (çözüm).
- Masalın ahenk unsurları: Tekrar eden sözler, kafiyeli ifadeler, dualar.
- Masaldaki açık ve örtük iletiler: Açık → Sevgi ve sabır başarı getirir. Örtük → Büyüklerin duası değerlidir, iyilik unutulmaz.
- Masal içeriğinin tutarlılığı: Olaylar birbiriyle bağlantılı, mantıklı bir akışa sahiptir.
Soru: Dinleme/izleme sürecinde dijital ortamdan elde ettiğiniz bilgilerin güvenirliğini sorgulayınız.
Cevap: Kaynak, eğitim amacıyla MEB tarafından sağlandığı için güvenilirdir. Ancak dijital ortamda her bilgi teyit edilmelidir.
Soru: Aşağıdaki yönergeleri takip ederek çalışmayı yapınız.
Cevap: Grup çalışmasında masalın ana fikrini, kahramanlarını ve iletilerini belirledik. Masalın öğretici yönünü öne çıkardık. Formlarımızı sınıfta sunduk, yapılan değerlendirmelerden sonra eksiklerimizi düzelterek daha net ve anlaşılır hale getirdik.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 64 Cevapları (MEB Yayınları)
Deyim – Anlam Eşleştirmeleri
a) Oğlunu çok sever, bir dediğini iki etmezmiş. → XII (İstenileni hemen yapmak)
b) Oğlan büyüyüp kılıç kuşanıp ata binmeye başladığında kocaman bir saray yaptırmış. → X (Kılıçlı olmak, güç kazanmak)
c) Sormuşlar, herkese haber salmışlar ama Mercan Kız’ı bilen olmamış. → XIV (Haber göndermek)
ç) “Hem gece ola, sabah ola, hayrola.” demiş. → VIII (İyi dilekte bulunmak)
d) Sabaha kadar gözüne uyku girmemiş. → XVII (Uykusuz kalmak)
e) Sonunda anlamış, peşine düşmüş. → XI (Takip etmek, izlemek)
f) Dev anası sağa sola seğirtmiş ama arayı kapatamamış. → III (Aradaki uzaklığın artması)
g) Şehzade ne kadar uğraşsa da Mercan Kız’ı ikna edememiş. → II (İkna etmeye çalışmak)
ğ) Meğer onun yokluğunda babası sizlere ömür olmuş. → XV (Ölmüş, vefat etmiş)
h) Taht boş kalmış, ülke sahipsiz, işler sarpa sarmış. → VI (Zor ve çıkmaz hâle gelmek)
ı) Başlamış devlet işlerini düzene koymaya. → I (Düzene sokmak, yoluna koymak)
i) Bir gün bahçıvan gülleri sularken bir gülün üstüne ak bir kuş konmuş. → V (Herhangi bir vakitte)
j) Atına atlayıp yola çıkmış. → IV (Yola koyulmak)
k) Orada huzur bulmuş, günlerini orada geçirmiş. → XVI (Ruhsal yönden rahatlamak)
1) Deyimlerde kelimelerin yerine eş anlamlıları kullanılabilir mi?
Cevap: Hayır, çünkü deyimler kalıplaşmıştır. Kelimeleri değiştirilirse deyimin etkisi ve anlamı bozulur.
2) Deyimlerin günlük dilde ve sözlü kültür ürünlerinde çok kullanılmasının sebepleri nelerdir?
Cevap: Deyimler kısa ve öz anlatım sağlar. Duyguları güçlü biçimde ifade eder, kültürümüzü yansıtır ve toplumun değerlerini aktardığı için günlük yaşamda sıkça yer bulur.