10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 39-41 Cevapları MEB Yayınları
Türküler Dolusu şiirinden hareketle hazırlanan bu bölümde, edebiyat kitabı cevapları hem şiirin anlam dünyasını hem de sözlü kültür ürünlerini ele almaktadır. 39, 40 ve 41. sayfalardaki sorulara verilen cevaplar, türkünün toplumsal yönü, halk kültüründeki yeri ve bireyde uyandırdığı duygular üzerinden açıklanmıştır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 40 Cevapları (MEB Yayınları)
Soru 1: Toplumların, geleneklerini şiirsel bir dille yansıtmalarının gerekçeleri neler olabilir?
Cevap: Gelenekler şiir diliyle aktarıldığında hem daha duygulu bir anlatım kazanır hem de hafızalarda kalıcı olur. Böylece kültürel değerler kuşaktan kuşağa daha kolay taşınır.
Soru 2a: Okuduğunuz şiirde türküye ait hangi unsurlara yer verilmiştir?
Cevap: Türkülerin saflığı, doğallığı, halkın acı ve sevinçleri, imzasız ama samimi sözlerle ortaya çıkışı vurgulanmıştır.
Soru 2b: Siz olsaydınız türkülerin hangi yönlerini şiirinize yansıtırdınız?
Cevap: Ben olsaydım, türkülerin umut veren, insanları bir araya getiren ve dayanışmayı güçlendiren yönlerini işlerdim.
Soru 3: Şair, şiirini oluştururken toplumun hangi özelliklerini öne çıkarmıştır? Bu özellikler hangi millî ve manevi değerlerle ilişkilendirilebilir?
Cevap: Halkın doğallığı, samimiyeti ve doğa ile bağı öne çıkarılmıştır. Bu da sevgi, kardeşlik, dürüstlük ve sadelik gibi değerlerle bağlantılıdır.
Soru 4: Okuduğunuz şiire göre türkü, söyleyen ile toplum arasında nasıl bir bağ kurmuştur?
Cevap: Türkü, bireyin iç dünyasını toplumun ortak hafızasıyla birleştirerek güçlü bir duygu bağı kurmuştur.
Sıra Sizde Etkinliği
Soru 1: Aşağıdaki sözlü kültür ürünlerini ezgili ve ezgisiz söylenenler olarak sınıflandırınız.
- Ezgili Söylenenler: Türkü, Ninni, Mani, Koşuk, Varsağı, Semai
- Ezgisiz Söylenenler: Masal, Fıkra, Deyim, Tekerleme, Destan, Bilmece, Halk hikâyesi, Efsane
Soru 2: “Türkü tutturmak, türkü çağırmak, türkü yakmak, köy türküsü” ifadelerinin anlamlarını yazınız.
- Türkü tutturmak → Türkü söylemeye başlamak
- Türkü çağırmak → Türkü söylemek
- Türkü yakmak → Yeni türkü ortaya çıkarmak
- Köy türküsü → Halk arasında doğup yayılan ezgili halk şiiri
Soru 3: Aşağıdaki sözlerden hareketle türkülerin hangi yönüne vurgu yapılmaktadır?
-
“Birlikte türkü söyleyebildiklerim benim milliyetimdendir.” (Nevzat Kösoğlu)
-
“Bir milletin türkülerini yakanlar kanunlarını yapanlardan daha güçlüdür.” (Shakespeare)
Cevap: Bu sözlerde, türküler aracılığıyla milletin duygularının, birliğinin ve kimliğinin korunması vurgulanmıştır.
Soru 4: Dizi ve filmlerde türkülerden yararlanılmasının sebebi ne olabilir?
Cevap: Çünkü türküler, insanlarda ortak duygular uyandırır, geçmişi hatırlatır ve sahnelerin etkisini artırır. Yapımcılar bu kültürel gücü kullanarak izleyiciyi sahneye daha çok bağlamak ister.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 41 – MEB Yayınları
Soru 5a) Türkü kelimesinin size çağrıştırdıklarını aşağıdaki kutucuklara yazınız.
- Ezgi
- Saz
- Söz
- Özlem
- Birlik
- Hüzün
- Sevda
- Gurbet
- Anadolu
- Yayla
Soru 5b) Kutucuklara yazdığınız ifadelerden faydalanarak aklınıza gelen türkü isimlerini yazınız.
- Uzun İnce Bir Yoldayım
- Çanakkale Türküsü
- Yemen Türküsü
- Ordu’nun Dereleri
- Mihriban
- Sarı Gelin
- Hekimoğlu
- Mağusa Limanı
- Kara Tren
Sıra Sizde Soruları
Soru: Metni okumaya başlamadan önce yandaki karekodu etkileşimli cihazınıza okutarak içeriği dinleyiniz.
Cevap: Dinledim.
Soru: Müziğin sizde uyandırdığı duygudan hareketle okuyacağınız türkünün içeriğiyle ilgili tahminlerde bulununuz.
Cevap: Türkünün hüzün, hasret ve sevgiliye özlem duygularını anlatacağını tahmin ediyorum.
Soru: Tahminlerinizi yaparken metnin başlığını ve görselini göz önünde bulundurmayı unutmayınız.
Cevap: Başlıkta geçen “Turnalar” ve görsel, haberci kuşlar olarak sevgi, yolculuk ve ayrılık temasını düşündürüyor.
Soru: Türküyü yüksek sesle okuyunuz.
Cevap: Yüksek sesle okudum.
Soru: Türküyü ezgili bir şekilde okumaya özen gösteriniz.
Cevap: Ezgili ve duygulu bir şekilde okudum.
Soru: Türküyü okurken tahminlerinizin doğruluğunu değerlendiriniz.
Cevap: Tahminlerim doğru çıktı; turnalar aracılığıyla sevgiliye haber gönderme, hasret ve kavuşma umudu işlendi.