10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 28-30 Cevapları (MEB Yayınları)
Bu bölümde öğrenciler, koşukların dil ve anlatım özelliklerini, ahenk unsurlarını, bilim dallarıyla ilişkilerini ve metinlerdeki doğa tasvirlerini incelemektedir. Sayfa 28’de koşuğun anlatım özellikleri, 29’da isim ve sıfat tamlamaları, 30’da merhamet, sevgi, vatanseverlik ve özgürlük temalı şiirler ele alınmıştır.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 28 Cevapları
1-a) Tabloyu inceleyiniz. Doğru olanları (✔) ile işaretleyiniz.
- Niteleyici kelimelere yer verilmiştir. (✓) → Doğayı tasvir eden sıfatlar vardır.
- Mecazlı bir anlatım söz konusudur. (✗) → Daha çok somut ve gerçekçi anlatım vardır.
- Kelimeler genellikle gerçek anlamlarıyla kullanılmıştır. (✓)
- Türkçe olmayan kelimelere çokça yer verilmiştir. (✗) → Eski Türkçe kökenli sözcükler ağırlıktadır.
- Deyim ve atasözleriyle zenginleştirilmiştir. (✗) → Deyim/atasözü azdır.
- Ezgili, ahenkli bir dil kullanılmıştır. (✓)
- Sembol ve çağrışımlarla zenginleştirilmiştir. (✗) → Daha çok doğrudan anlatım vardır.
- Zıtlıklar üzerine kurulu bir anlatım vardır. (✗) → Doğanın uyumu öne çıkar.
- Az sözle çok anlam ifade etmek amaçlanmıştır. (✓)
- Benzetmeye dayalı edebî sanatlar yoğun şekilde kullanılmıştır. (✗) → Yer yer benzetme vardır ama yoğun değildir.
- Sade bir dil kullanılmıştır. (✓)
Soru 1b) Koşuğun ezgi ve ahenginin şiirde tespit ettiğiniz dil ve anlatım özelliklerine olan etkisi ve katkısıyla ilgili düşüncelerinizi yazınız.
Cevap: Ezgi ve ahenk şiiri akıcı ve etkileyici kılar. Kafiye, redif ve tekrarlar anlatımı güçlendirir. Hece ölçüsü ve uyumlu sesler sayesinde şiir kolay ezberlenir, sözlü kültürde canlı kalır.
Soru 2a) Koşuğun dil ve anlatım özelliklerinden hareketle söyleyicinin üslup seçimi hakkındaki görüşlerinizi yazınız.
Cevap: Söyleyici sade, yalın ve doğrudan bir üslup seçmiştir. Doğayı anlatan tasvirler, tekrar eden kelimeler ve hece ölçüsüyle ahenk sağlanmıştır.
Soru 2b) Söyleyicinin böyle bir üslup seçmesinin sebepleri neler olabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Bu üslup sözlü gelenekte kolay hatırlanır ve topluca söylenebilir. Törenlerde, şölenlerde veya kopuz eşliğinde ezgili biçimde okunmaya uygundur. Dinleyiciyi etkilemek ve toplumsal coşkuyu artırmak için tercih edilmiştir.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 29 Cevapları
Soru 1: Tahlil ettiğiniz koşuktan ve Lisan adlı şiirden alınan aşağıdaki parçalardan tabloda istenen kelime ve kelime grubu çeşitlerini bularak ilgili alana yazınız.
İsim: bulut, yağmur, kar, su.
Sıfat: mavi, açık, yeni.
İsim tamlaması: dağların suyu, halkın yolları.
Sıfat tamlaması: mavi bulutlar, açık söz, yeni sözler.
Soru 2: İsim ve sıfatların, bunlarla kurulan tamlamaların metnin içeriğine, dil ve anlatımına katkısıyla ilgili görüşlerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: İsimler, şiirde doğa unsurlarını somutlaştırarak anlatımı güçlendirir. Sıfatlar ise bu unsurları betimleyerek duygusal yoğunluğu artırır. İsim ve sıfat tamlamaları ayrıntıları netleştirir, dilin akıcılığını sağlar ve şiirde ahenk oluşturarak okuyucuda daha güçlü bir etki bırakır.
10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 30 Cevapları
Soru: Öğretmeninizin rehberliğinde dört gruba ayrılarak grupları numaralandırınız.
Cevap: Dört gruba ayrıldık: 1- Merhamet, 2- Sevgi, 3- Vatanseverlik, 4- Özgürlük.
Soru: Grup olarak tek dörtlükten oluşan bir şiir yazınız.
Cevap: Her grup tek dörtlük yazdı.
Soru: Şiirinizde hece ölçüsünü kullanınız.
Cevap: Hece ölçüsü olarak 8’li ölçü kullandık.
1. Grup – Merhamet (Özel ve soyut isimler)
Soru: Şiirinizde özel ve soyut isimlere yer vererek “merhamet” temasını işleyiniz.
Cevap:
İstanbul’da Ayşe durur,
Merhamet, vicdan dokunur,
Umut dolar yüreklere,
Yalnızlara şefkat sunur.
2. Grup – Sevgi (Niteleme ve belirtme sıfatları)
Soru: Şiirinizde niteleme ve belirtme sıfatlarına yer vererek “sevgi” temasını işleyiniz.
Cevap:
Bu sıcak gülüş içimi,
Güzel kalbin şu yolumu,
Mavi günler yakın olur,
O derin sevgi sarar mı.
3. Grup – Vatanseverlik (İsim ve sıfat tamlamaları)
Soru: Şiirinizde isim ve sıfat tamlamalarına yer vererek “vatanseverlik” temasını işleyiniz.
Yüce vatan sevgisiyle,
Şanlı tarih hep iz sürer,
Al bayrak göklerde dalar,
Bu kutsal toprak hep büyür.
4. Grup – Özgürlük (Topluluk ismi ve zincirleme isim tamlamaları)
Soru: Şiirinizde topluluk ismi ve zincirleme isim tamlamalarına yer vererek “özgürlük” temasını işleyiniz.
Özgürlük halkın nefesi,
Yurdun gençlerinin sesi,
Zinciri kıran irade,
Ufka açılan kalpleriz.
Soru: Yazdığınız şiirleri sınıfınızla paylaşınız.
Cevap: Şiirlerimizi sınıfımızla paylaştık.
Soru: Yazdığınız şiirlerde değerleri nasıl işlediğinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Değerleri somut örneklerle, sade sözlerle ve ahenkli bir dille işlediğimizi açıkladık.