10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları | Sayfa 158
Devlet Ana – Sıra Sizde Cevapları
Soru 1 - “Devlet Ana” metninin hangi bilim dallarıyla ilişkili olduğunu düşünüyorsunuz?
Cevap: Devlet Ana metni başta tarih olmak üzere sosyoloji, din bilimleri ve iktisat alanlarıyla ilişkilidir. Metinde Ahilik teşkilatının kuruluşu, Anadolu’daki toplumsal düzen, ahlaki kurallar, inanç sistemi ve emek temelli ekonomik anlayış ele alınmaktadır. Bu yönleriyle eser, bir dönemin sosyal ve kültürel yapısını bilimsel açıdan yansıtan önemli bir metindir.
Soru 2 - “Devlet Ana” metni hangi tarihî ve kültürel unsurları yansıtmaktadır? Metinden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap: Metin, Ahilik kurumunu, Türk-İslam kültürünü, yardımlaşma ve dayanışmayı, ahlaklı çalışma anlayışını ve toplumsal sorumluluk bilincini yansıtmaktadır.
Metindeki “Ahilikte miras yürümez, herkesin kendi kazanması kanundur.” sözü, Ahilikte emek, alın teri ve bireysel sorumluluğun esas alındığını göstermektedir.
Ayrıca “eli, yüzü, gönlü, sofrası” ifadesi; Ahiliğin temizlik, dürüstlük, gönül zenginliği ve cömertlik ilkelerine dayandığını ortaya koyar. Bu unsurlar, dönemin tarihî ve kültürel değerlerini açık ve etkileyici biçimde yansıtmaktadır.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları – MEB Yayınları | Sayfa 159
Sıra Sizde – Okumayı Yönetebilme
Soru 1- Destanlarda ele alınabilecek konular neler olabilir? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Cevap: Destanlarda toplumların tarih sahnesine çıkışı, büyük mücadeleler, savaşlar, göçler, doğa ile mücadele ve kahramanlık olayları anlatılır. Bu konular, milletin kimliğini ve ortak hafızasını yansıtır.
Soru 2 - Destan kahramanlarının taşıyabileceği özellikler hakkında neler söyleyebilirsiniz?
Cevap: Destan kahramanları olağanüstü güce sahip, cesur, kararlı ve fedakâr kişilerdir. Toplumunu koruyan, zor zamanlarda liderlik eden ve örnek davranışlar sergileyen tiplerdir.
Soru 3 - Tahlil edeceğiniz destanın başlığından ve yukarıdaki görsellerden faydalanarak destanın içeriğine yönelik tahminlerde bulununuz.
Cevap: Görsellerde savaş, atlı kahramanlar ve vahşi doğa betimlenmektedir. Bu durum destanın kahramanlık, mücadele, güç ve hâkimiyet temaları etrafında gelişeceğini düşündürmektedir.
Soru 4 - Tahlil edeceğiniz destanın içeriğindeki millî kültür öğelerini ortaya çıkarmak amacıyla destanı güdümlü okuma yöntemiyle okuyunuz.
(Bu soru uygulamaya yöneliktir.)
Soru 5 - Okuma sırasında Oğuz Kağan Destanı’nın içeriğine yönelik aldığınız notları aşağıdaki boşluğa yazınız.
Cevap: Oğuz Kağan Destanı’nda Türk milletine ait birlik duygusu, töre anlayışı, cesaret, liderlik ve vatan sevgisi açık şekilde görülmektedir.