10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 144 – Sıra Sizde Cevapları MEB Yayınları
1) Karekodla ulaşılan çok modlu metne yönelik soruların cevapları
Cevap: Videoda Fuat Sezgin’in hayatı, araştırmaları ve İslam bilim tarihine yaptığı katkılar anlatılmıştır. Bilimsel gerçeklerin doğru şekilde bilinmesi için büyük çaba gösterdiği vurgulanmaktadır. Gençlere bilimi sevdirmek ve geçmişin bilgi birikimini gelecekle buluşturmak için çalıştığı görülmektedir. Bu yönüyle örnek alınması gereken önemli bir bilim insanıdır.
2) “Seyfi Baba” şiiri – soruların cevapları
a) Çalışmanın yaşı olur mu?
Cevap: Çalışmanın belirli bir yaşı yoktur. İnsan, kendine yettiği sürece üretme sorumluluğu taşır. Çalışmak sadece geçim için değil; insanın hayata tutunması, toplumsal değer kazanması ve ruhsal anlamda iyi hissetmesi için de gereklidir. İster genç ister yaşlı olsun, kişinin faydalı olma isteği çalışmanın temelidir.
b) “Kim kazanmazsa bu dünyâda bir ekmek parası: / Dostunun yüz karası; düşmanının maskarası!”
Bu görüş hakkında düşünceleriniz:
Cevap: Bu söz, çalışmanın insanın itibarını koruduğunu anlatır. Katılıyorum çünkü kendi alın teriyle geçinen insan bağımsızdır ve kimseye muhtaç olmaz. Üretmeyen kişi hem toplum içinde değer kaybeder hem de kendine olan saygısını yitirir. Çalışmak insanı güçlü, onurlu ve saygın kılar. Mehmet Âkif burada çalışmanın hem maddi hem manevi önemini etkili bir dille ifade etmiştir.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sayfa 145 – Sıra Sizde Cevapları MEB Yayınları
Soru 1 Edebî adlı metne yönelik aşağıdaki Gözlem Formu’nu, tespitlerinize dayanarak tamamlayınız.
Gözlem Formu – Cevap
| Tespitler | Yorumlar |
|---|---|
| Sohbet türünün özelliklerine dair | Metinde karşılıklı konuşma havası vardır, günlük konuşma dili kullanılmıştır. |
| Divan şiirine toplumun bakış açısına dair | Halkın önemli kesimi divan şiirini ağır ve anlaşılmaz bulmakta, yalnızca sarayla ilişkilendirmektedir. |
| Konuşmacı ve sunucuya dair | Konuşmacı alanında bilgili, açıklayıcı ve ikna edici tavırdadır. Sunucu ise doğru yönlendirmeler yapmıştır. |
| Aruz ölçüsüne dair | Aruz ölçüsünün müzikal yapı kazandırdığı üzerinde durulmuştur. |
| Divan şiirine dair | Divan şiiri kültürel bir miras olarak değerlendirilmektedir. |
Soru 2 Edebî adlı metinde dile getirilen duygu ve düşünceleri kendi duygu ve düşüncelerinizle karşılaştırınız. Divan şiiriyle ilgili çıkarımlarınızı gerekçelendirerek bir yansıtma yazısı yazınız.
Yansıtma Yazısı
Divan şiiri hakkında toplumda hâlâ “ağır, anlaşılmaz ve sadece saraya hitap eder” düşüncesi vardır. Ancak “Edebî” adlı metinde divan şiirinin köklü bir gelenek olduğu ve asırlardır halkın duygu dünyasından beslendiği açıkça belirtilmektedir.
Ben de bu görüşe katılıyorum. Evet, dili zaman zaman zorlayıcı olabilir; fakat bu zorluk onun derinliğinden kaynaklanır. Her beyitte estetik, duygu ve anlam iç içe geçmiştir.
Divan şiiri;
✔ Milletimizin tarihini,
✔ İnanç dünyasını,
✔ Sanat anlayışını
yaşatan en önemli edebi hazinelerden biridir.
Bu yüzden divan edebiyatı, geçmişte kaldığı düşünülen değil, her döneme ışık tutan bir kültür mirasıdır. Onu anlamaya çalışmak, kendi kültürümüze sahip çıkmak demektir.