10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 138 – Birlikte Öğrenelim Cevapları
Dinlediğiniz/izlediğiniz söyleşiyle aşağıdaki metni verilen ölçütler doğrultusunda karşılaştırarak yönergelere göre grup çalışmasını yapınız.
| Ölçüt | Edebî (Söyleşi) | İstemek (Şevket Rado) |
|---|---|---|
| Dil ve Anlatım | Samimi, konuşma diline yakın; karşılıklı sohbet havası vardır. | Açık, anlaşılır; öğüt verici bir üslup tercih edilmiştir. |
| Anlatıcı | Sunucu ve konuşmacı vardır; diyalog hâlindedir. | Yazar anlatıcıdır; düşüncelerini doğrudan aktarır. |
| Etkileyicilik | Bilgilendirici ve düşündürücüdür; okuyucuyu klasik edebiyat üzerine düşünmeye yönlendirir. | Mutluluk ve akıl üzerine yaptığı çıkarımlarla okuyucunun farkındalığını artırır. |
| Açık İleti Örneği | “Divan edebiyatı, Türk kültürünün temelidir.” | “İnsan, elde edebileceğini istemesini bilmelidir.” |
| Örtük İleti Örneği | Gelenekten kopmadan sanat yapılmalıdır. | Bilgece yaşamak mutluluğu getirir. |
Soru: Yukarıdaki karşılaştırma tablosunda yaptığınız çıkarımlardan hareketle söyleşi türüyle ilgili genellemeler yapınız. Yaptığınız genellemeleri sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Söyleşi türünde yazar, okuyucuyla sohbet eder gibi samimi bir dil kullanır. Amaç; bilgilendirmek, düşündürmek ve farklı görüşler ortaya koymaktır. Konular genellikle güncel ya da edebîdir. Yazarın duyguları değil; düşünceleri ön plandadır.