10. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 13-16 Cevapları (MEB Yayınları 2025-2026)
Sayfa 13 Cevapları – Konuya Başlarken
Aşağıdaki şiirden ve karekodda verilen çok modlu metinden faydalanarak soruları cevaplayınız.
1. Okuduğunuz şiir ile dinlediğiniz/izlediğiniz türkü arasındaki farklılıklar nelerdir?
Cevap: Şiir, yalnızca sözlü ifadelerden oluşurken; türkü ezgi, ritim ve müzikle desteklenmiştir. Şiirde duygu kelimelerle verilirken, türküde bu duygu ezgiyle güçlenir.
2. Not aldığınız farklılıkların nedenleri hakkındaki görüşlerinizi açıklayınız.
Cevap: Bu farklılıkların nedeni, şiirin yazılı kültür ürünü, türkünün ise sözlü kültürün parçası olmasıdır. Şiir daha çok edebî sanatlarla, türkü ise halkın ezgisel anlatımıyla yaşatılır.
3. Okuduğunuz şiirden mi, dinlediğiniz türküden mi daha fazla etkilendiniz? Gerekçeleriyle açıklayınız.
Cevap: Türküden daha çok etkilendim, çünkü müzik sözlere duygu derinliği katıyor. Ezgi, insan ruhuna doğrudan hitap ederek şiirin etkisini artırıyor.
4. Koşmadaki isim ve sıfat tamlamalarını tespit ederek bunların şiire katkıları hakkındaki fikirlerinizi açıklayınız.
Cevap: “Deli gönül, yalan dünya, kara taş” gibi tamlamalar, şiire hem anlam derinliği hem de duygusal zenginlik kazandırmaktadır.
Sayfa 14 Cevapları
- Şiir: Zengin semboller, çağrışımlar ve ritimli sözlerle ortaya çıkan edebî türdür.
- Ahenk: Şiirde dize, hece ve ses uyumunun oluşturduğu uyum düzenidir.
- Şiir dili: Günlük dilden farklı, imgeler ve özel anlatımlarla kurulan sanatsal bir dildir.
- Tema: Şairin vermek istediği temel duygu ya da ana fikirdir.
- Şair: Duygularını özgün bir biçimde dile getiren, sanatlı söyleyişlerle anlam derinliği katan kişidir.
Karacaoğlan: XVII. yüzyılda Çukurova ve Toroslar’daki Türkmen aşiretleri arasında yaşamıştır. Şiirlerinde aşk, tabiat, özlem ve gurbet temalarını işlemiştir. Koşma türünde söylediği eserlerle halkın gönlünde önemli bir ozan olarak yer edinmiştir.
Sayfa 15 Cevapları
Bu koşmanın kafiye ve redifleri:
- -aş: taşa – kardeşa → tam kafiye
- -a: yaşa → redif
- -r: kardeşa – yaşa → yarım kafiye
- -di: indirdi – gönderdi → tam kafiye
- -ç: göçülmez – seçilmez → tam kafiye
- -ilmez: göçülmez – içilmez – seçilmez → redif
Bu koşmanın nazım birimi: Dörtlük